[Page numbers are visible in Mozilla Firefox and other browsers which support CSS2 -- not Internet Explorer]

Pug 1.

Loux Grāi Sōun Ndaex Pug Lāi In

Gon Ba rāog mōh jē gon būi lāoh gah gāing ndaing gah nqo, mōh jē gon būi hlag būi hliao. Ndee oud ndēe goui gix mōh Ying nang seng blag glib si ngāix, nkua si nax Rom grong giex Rom grōum, hag diex Gaeng dūm, Gaeng mīex, si mung. Lang qang. Hag diex brāix ndēe si aoh in gix ndaing haoh gu jē gu jōng gah. Sōun sang nbaox gīeh gix haog huan doun hlee bīang hag diex, gu jē gu jōng hoig nīad dix nbāox līh goui sōun gix.

Oud gah ndaex njū ba hoig gīn hreng [** cf. hreeng] gīn lang in ndīx, sōun sang gīeh Ba rāog dix haog huan doun nīe, glōd dix mōh sim im dix mōh būi gah bīang ja hag diex, oud gah ndaex gāing nka ma hu, dix blag daix, gix sōg dix ih si ndah si dim [** cf. si ndah si ndim], siao si ndah si dim gūan bai saex ngīa, hoig bōun dix dōng si ndah si dim, jix bai nqom saex nqom ngīa, dix blag daix gix ja gon nbāox son mgae dix gah si ndah si dim mai būi dang jē dang jad ba oud braog si vīe si veing dix. Kaix hoig son hoig mgāe gix dix, mai kaix hoig yūh gix dix yāox, si ndah ba dōng ba jīx gix nīe oud nīe mgrūm jē hoig bōun dix gīeh si ndah rīb si ndah si ang dou dīag dou dū mōh jē ba bai nqom saex nqom ngīa heui.

Mgrōh mgrong nbēen bai Ba rāog saex ngīa, siao nbāex som hrid, kud [**], si vīd gah daix, mian noh, jih num ndag in gix. Si ndah jīie ba rāog gah mōh nang si ndah lāoh si ndah līe gah ndaex jē si ndah jīie eix Joung gox dix jē nang heui.

Si ndah Ba rāog vīang ndaing haoh būi grāi hun būi dōng, haoh būi grāi lāo gah ndaex gon Ba rāog, mōh ngīe loux grāi gah nqeeih gah nqai dix kaing, ang nyāng nbāox boun dix dīam ndaex lāi hmai ndaex jei, kee nan, hoig glad hoig toux nblōng grax sang haog huan doun nīe si ndah jīie Ba rāog njao. Ang lai goui būi grāi būi lāo, yūh nin gīe nīeh, hoig ndēix sang mgrai hu njāo, mai dix jē, njāo hoig haog huan se hui, si ndah mu (Si yi) hoig bōun dix nīe siao dix, gīeh si ndah jīie Ba rāog oud mai sang mgrai hu dix njāo.

Sōun sang gieh si ndah jīie Ba rāog bloi rīang su sai dix līh, goui ndēe siao ndēe yung, kee nin, yix hoig ndōg sōg dix krom dix diam dom ndaex nūm 1982 ndīx, diam noh gīeh līh oud ndaex pug lāi si mgang si ndah Ba rāog joung gox.

Ndaex lāi gieh lai Ba rāog mōh num jao, dui mai lāi hox, dox gah jān būi ba yūh gāing blag si ndah mgāig gia. Lāi si ndah kom uig goui boun pug, pug dīx, pug ra nih nai grāi lao nblang si ndah rīb si ndah kaox, pug loui jī eix yāox hngaox eix hmoung nbēen siao nbēen yūh eix si ndah ba yūh gah si ang dou diag dou dū mai jē kuang vux, pug boun grāi lāo eix hmoung nbēen siao nbēen yūh si ndah.

Jē gaex si ndah ba oud gah ndaex pug lāi, hod loux ah būi hag diex, ah gix rīb jē dix gah; eix gah ah yūh nan. Mglang dōng gix dix yūh si ndah gah, ndēe siao, yām dēei, nbēen yūh, nqom si ndah, rīang si ndah, saex bōun bai, jān mgrōh mgrong in gix uig, mōh. hod loux lāo loux grāi jao yūh si ndah Ba rāog, mai gon nbaox mgāig gia loux grāi loux ndaex pug lāi si mgang si ndah dang jē. Ngai lāi jē gaex si ndah ba oud ndaex pug lāi, nbēen ndia ndee sōg gaing lāi, hod nbēen ndīng goui hroi bix, ngai lāi ba si ndū hroi bix ndīa [**] noh oud dix ndaeh, sōun sang nyōm dix sōg ndēe oud jē si ndah. Blag kaix gon nbāox tie jē gaex si ndah gah lai la dīng, yūh nin, nīe nyōm dix sōg jē gaex si ndah. Jān si ndah ba diam ndaex pug lāi in, yix gon rōg hmaing Sa la hloung dīng ba gaex Fux zi hao ba oud Ying da (Nyīex mgāe lāi nklog dīng) Seng vux si deem yix mgāig gia, lāi Ba rāog mōh gīeh loux hag diex yaong soi mōh num. Ndaex pug lāi in nih nai [** cf. vol. 2 nih nāi] grāi lāo eix hmoung 100 jē si ndah rīb si ndah kaox.

Būx aig gon geeing eui, njāo gon iag ba ndom yōm ba jīx yix jao diam jao yūh, kee nan, yām diam yām bōd pug lāi in, ndēe lūd ndēe ang ko dee rīan dix goui, rōg nbuan sōun beix būi jao mgāig jao gia deem mgō yix joux nbog nkaog hmom, ba nyōm beix nbleed, ba jeed beix bēih Ox.

Loux jao yūh.
Diam ndaex Kuing ming
Nūm 1989 Kix 7

Pug 2.

Loux Grāi Si Vēui

Pug lāi in mōh pug lāi 《Si ndah ba rāog joung gox》 Pug ra, gah ndaex lāi in hoig nbāox diam si ndah sīao yung ba rāog 100 jē.

Ndaex pug lāi in hoig diam dix ndēh ndaex lāi hmai ndaex jei, mai nih nāi [** cf. vol. 2 nih nai] grāi lāo mgrōh mgrong mglang dōng dix yūh si ndah gah, bag beng mgrāng mgrēi si ndah, ndaēe [sic - ndāeh ?] gūah ndēe goui, nqom mai riang, mai nbēen mgrōh mgrong hoig siao hoig yung ba rāog noh, mai gon sae eix yāox rīang gah ndaex gu jē.

Jē gaex si ndah mai lāi lā dīng gon rōg hmaing Sa la hloung ba yūh gaing blag si ndah, ba oud gah nyīex mgāe lāi nklog dīng [**] ying nang ba mōh Fux zi hao joux nāog nkaog hmom. Pug lāi in hoig bōun grax ba deem ba njouih nqan Ren ming jeng fu sian qang yian, sian gaeng mīex, sian suang jiang mīex nyāo, yix ndaing hnyab hrom hnyab hri gix mīex nyāo heui.

Būx aig gon geeing eix kan gix eui, Njāo gon iag ba ndom yōm ba jix yix jao bōd jao diam, ndaex pug lāi in ndēe lūd ndēe ang ko rīan dix gon haoh, si mīe beix būi jao mgāig jao gia jī eix yāox hngaox eix hmoung ox.

Loux jao yūh lāi
Nūm 1990 kix 11 ngāix 1

Pug 3.

Loux Grāi Sōun Pug Lāi In

Ndaex pug lāi in hoig nbāox diam dix ndēh si ndah ba rian siao jao yūh si ndah ba rāog 101 jē si ndah yūh gah Si ang dou dīag 76 jē, si ndah rīb 18 jē, si ndah yūh gah jē kuang vux 7 jē.

Mglang dōng dix yūh si ndah gah, bag beng mgrong mgrēi, ndēe siao, yām dēei, nbēen yūh si ndah; nqom mai rīang, saex bōun bai mai nbēen siao si ndah, mgrong oud nbēen goui, ndēe gūah brāix goui, hoig nbrēi dix nih nai [**] grāi lāo eix hmoung si ndong lāing [**], mai gon sae eix yāox rīang bag beng si ndah gu jē gah ndaex lāi.

Pug lāi in hoig gaoh kaing sae būi jao diam hrom dix hu qog rōg hmaing dix dōng gah jao yūh si ndah, mai gon mgāig gia gah ndaex lāi si ndah dang jē kan gix, sōun sang nbāox gēd nbāox son si ndah ba rāog Joung gox, sae gah ndaex lāi hmai ndaex jei. Jē gaex gah ndaex lāi La ding dix nblah gīeh hmai " * " mōh lāi loux hox bong.

Pug lāi in mōh Sa la hloung ba yūh gāing blag si ndah ba oud Ying nang da sioux Fux zi hao mai Vuang zi houng ba deem mgō eix joux mgāig. Gah hoig bōun grax ba njouih ba nqan Jūb jo būi ba yūh lāi ba rāog ba oud Mēng tai Sa hloung Ai bāo sin gah rīang gah rāo mīex nyāo heui. Dīng nbuan sōun.

Būx aig gon geeing eix eui, njāo gon iag ba ndōm yōm ba jīx yix ba yūh lāi, kee nan, ndēe lūd ndēe ang ko dee rīan dix gon haoh, yix si mīe beix būi jao mgāig jao pad dox grax deem grax jōi gah sōun pug lāi in, ba hmom sud, ba lūd dig ox.

Loux jao diam
Nūm 1991 kix 7 ngāix 16.

Pug 4.

Loux Grāi Si Vēui

Si ndah Ba rāog Joung gox pug boun mōh ba si ndoui hod pug dīx, pug ra, pug loui. Gāing dīng mōh diam dix ndēh si ndah bai Ba rāog nqom saex blaex nqom ngīa gah heui.

Si ndah Ba rāog Joung gox mglang goui hoig ndaing gīed hreeng nang, gah mōh nang jē si ndah lāoh līe gah ndaex jē si ndah Mēng Dax yīex mīex geeing dīx jē nang heui. Oud gah ndaex njū ba hoig lūan ra loui hreing nūm ndīx, Gon ba rāog hoig ra lai nih nai grāi lāo bāox dix hmoung gah nqeeih gah nqai dix, gah hoig bōun daoh njū jiu gaex Gon ba rāog.

Sōun sang gīeh si ndah bai saex nbāox haog huan hu si vēui ngai, kee nan, yix dom joux nāog nkaog hmom, diam dix ndēh ndaex lāi hmai ndaex jei gīeh līh mōh pug lāi si ndah Ba rāog Joung gox dīx pug heui.

Ndaex pug lāi in hoig diam dix ndēh si ndah bai saex blaex ngīa 270 jē haoh. Jān jē si ndah ba diam dix ndēh ndaex pug lāi in mōh si ndah ba sōg krieh krom jao diam pug lāi yām hu qog qeing noh gah jao yūh si ndah Ba rāog, goui dīx nblah, mōh si ndah ba brah [**] ba ndēh Dax yīex mīex geeing jao diam pug lāi, dīx nblah mōh ba gaoh kaing pug lāi si ndah dang jē dag jad an gix.

Jān jē si ndah ba diam dix ndēh ndaex pug lāi in rāeh sēe dix mōh si ndah lāoh līe nang heui. Nqom saex ang eix nbāox bōun bai vāi yūh vēui an, si ndah in gah qix bōun bai vāi mgrai yūh. Mai dīx jē, ndaex pug lāi in gon nbrēi dix grāi lāo eix hmoung mgrōh mgrong nbēen bai saex blaex ngīa, dox gah būi ba gēd ba son mgrōh mgrong blag gāing si ndah mai būi ba goui hrom hri dix yūh gāing bai saex blaex ngīa mgāig gia.

Loux jao diam
Nūm 1996.6.30

Dīx, Groub [**] Groum Dix Grāi Jē

Mgrōh mgrong mgāig gia jao yūh si ndah Ba rāog nqom saex mai nbēen ndīag sae si ndah.

Mglang goui si ndah Ba rāog hoig ndaing hreeng nang, gah ndaex ra loui hreing nūm ba hoig lūan in ndīx, Gon ba rāog dang mgāig dang bai saex ngīa gah si ndah jīe dix, dīx njū hoig dīx njū houig dom in si ngāix. Sōun sang gīeh si ndah ba hoig dōng nblōng. Ba hoig qix nbāox haog huan hu si nyeig, yix dēei si ndah ba hoig krieh krom dix, joux nāog nkaog hmom ndaex lāi in blag mgreem:

(Dīx) nbēen mgāig gia jao yūh si ndah Ba rāog nqom saex

Nbēen mgāig gia jao yūh si ndah Ba rāog nqom saex ndaing yīe, nbēen ba rian sīao yung gix goui: dīx qog, ra mgāig, loui hngiad si nīag daix, boun jaig gia dōuih hngim.

Qog, mōh qog njāo saex būi saex, mgrong saex, ndēe saex, guad ang guad, hax ang hax, goui ang goui rom laeh, bōun ang bōun ih brīex mai mgrōh mgrong aing nēem yūh gah mox.

Mgāig, mōh mgāig nēix hnam, rīang rāo, gaex hag, pan ngai nbāoh raoh nqom, in nbīeh mōh saex maog [**] njāo bōun guad; pan ngai nbāoh bāing hleng nqom, in rīex mōh kee njāo iag hnam, saex soug lax, pan soug ngai hleng nqom, in mōh nqom saex ndaex dom (saex roig nkin) pan si yīab nqeeih lūng nqom, in mōh njāo goui nqom saex hnao.

Hngiad si nīag daix, yām hngiad jao si ndah si nīag daix, sīao mgian jī, mgian ndīex mai mgian ang goui jē gaex, gōi ndēh noh bīang ndēe quh pom daix, nbrēi dix hngiad blag hu mai nqom quh pom daix būi saex.

Jaig dōuih hngim, jao si ndah sīao mgian dīng mai mgian jī dix jaig dōuih hngim būi saex, gum yēen gum bloi npo, nbrēi dix mgāig mgrōh mgrong lai ling hnam ba oud ndaex hngim; log nqom saex du ndaex nqoung si ang, saex oud blag mguax, hnam ndaex hngim blag mguax hnim hu; saex blag ndom, hnam oud ndaex hngim blag ndom hnim bu; pan mōh saex dom, hnam oud ndaex hngim blag mguax hnim hu. Hoig mgāig hoig dōng in blag bīang boun jē dom dāeg dōng jē saex kaix, kaix an dom sae si ndah jō dix moi yūh saex jē an.

(Ra) nbēen bai

1. Nbēen nbāex: nbāex sīao jao yūh si ndah Ba rāog goui ra jē, dīx jē mōh nbāex dong diex, ra mōh nbāex yūh gah som hrid.

Nbēen mgrōh mgrong sīao nbāex goui ra jē, hod mgrōh mgrong ang nqom saex om bāox.

(1) Nbēen nbāex: sīao ndog [** cf. ndōg], dog ndēe saex, nbrīe mōh mgon klao bōd ndēe saex ra loui ndaex, gīeh līh hnam jeeix, kaix an dom dēei dāi mgīx ba hoig rōn mōh dāi mgīx, doug jab gah ngū sae ndaex nbāex, nīad dix jub [**] ndēe dog kaix bōd, hoig nqoug nkram dix jū; dīx jē, sae nbāex som hrid ndaex rom loug dix jū, hvaing līh nīad dix nbāex som hrid ndēe dog yām hax. Nbēen in nbīeh sīao noh gah saex kaix bug kaix mgōuih, saex bu blig [**] si ang, saex oud hnam sang ndaex nōng, saex du ndaex nqoung si ang an gix.

(2) Nbēen nbāex hnyeen: nbēen in ang sīao bōd ndaex, jub [**] nbāex ndēe saex, hoig nqoug gōi hnyeen nbāex hu bīang ndēe saex, dom uig log dang jōd nbāex. Nbēen in sīao noh gah saex maog saex miah, saex kud saex uah ang dōng jē, saex du (feng seex ).

2. Nbēen si vīd, kud: sīao mgian jī mai mgian ndīex si vīd num ngōg, nkoug, ndong rei [**], glib nblōg, naog ndēe goui nyīex hnam, sīao māe heig [**] kud gah gah qix, njāex gah rom kud gah. Kud dom uig raoh, moi kiaong [**] kaix. Nbēen in nbīeh sīao noh gah saex kud (qu sa) saex gaing baong [**] an gix. Saex sang hao [**] ang hrom ih brīex, saex guang gaing, saex gaing, saex nēix kom mgō gaex.

3. Nbēen graix: dēei hlax on si ndah aoh ndaex vāig (qex lang) ndāeh mōh si ndah rīb dang jē, ga bīang ngū dom uig on, dū dāig sae blai ndaex jeeix, dēeig gah ndēe saex njēe nblāong. In mōh sīao bai saex nāog brīex ndaex dū gon nyōm, ang dū bōun ngāe yūh brīex ih, saex gaing baong, saex mad sāng ndaex nōng.

4. Jih hnam līh: sīao nyēix hoig nbraeng [**] gah rom loug, ndāeh mōh nbliah gloung ang ah, jih hnam līh jeeix, jih mgreem ndag, ndong rei, num hngim, dēei si mging, gun hlax ho, hlax si nbīa [**], vōig bīang ngū gīeh on, dū dāig graix gah kaix jih. Jih num ndag mōh bai saex houig, jih ndong rei, num hngim mōh bai saex maog kaix bōun guad, saex hreeng saex ndaex gaex.

5. Nbēen si nbeed: dēei blai ndāeh mōh rāo blai, sae ndaex gloung, doug jab, njāex daix dix yām hax si nbeed ndēe saex. Nbēen in rīex yūh noh gah saex kaix bug kaix mad, kaix blīb [**] nqoung daix nqoung jāong ndēe uah. Saex som du in gix.

6. Nbēen ndīeh: ih mgon klao ndāeh mōh ndog bōd ndēe mad ra loui ndaex, nbiad hnam līh gah mgian dix jeeix, kaix an dom dēei klob mgīx ga hax gah ngū gōi ndīeh ndēe saex njēe nblāong. In mōh mgrong bai saex kaix bug kaix mgōuih ndēe uah oud hnam sāng ndaex nōng, saex uah ndaex nqoung si ang.

7. Nbēen mian: mian blong daix blong jāong, nblōg, glib, gaing, in mōh bai saex nēix saex nōn kom mgō gaex, saex du, saex bū daix jāong.

(Loui) nbēen siao yung si ndah

1. Nbēen ndaex, gīe, ih ndaex nōng: sīao mgon klao bod nyīex hnam ndāeh mōh ndēe saex ra loui ndaex, kaix an nbāex gah nbāex peui si ndah, log rīah rang rāix [**] dīng, hlax heem gon nyōm, hlax si nbīa raoh, rīah kaox si yāox, rīah dāi dīag (mgong hlax, ndēix sang om dāi sum būi dix yūh geei man gah), rīah gou hex tao (rīb jē in rīex gūah hod līab nyīex līab yaong, dāi noh nbruih dix gah dōuih, blix goui gad log dung yūh nan, kaox ang hlaong, ba hlaong goui bōun nklaong nyōi, ba dīam goui nklaong ngōng), dēei dīx jē dīx jeeix, sae blai ndaex jeeix, dah pong, ba sin dīx blag, ba im dīx blag, sae ndaex hae man gīeh ndieh gīe ndaex saex. Gon qix [**] dix sīao sang ji seng, su lox bu, qix yiex yi zi hua, rīah rīb puan blah, rīah rīb ndag mōi, rīb daoh ngū, dēei dīx jē dīx jeeix, sae blai dīx jīn, pao noh loui daix nā rī, nyāex ngōb nbō [**], dix ngāix nyāex dīx jeeix. In mōh nbēen ba rian yūh jao si ndah Ba rāog, nbīeh sīao noh gah nqom saex ndaex gaex, saex blag brāix. Bōun bai saex gū klaig si ang, saex dūh si ang, saex bug daix jāong, saex kaix mgōuih kaix mad, saex sang oud hnam sāng ndaex gaex, saex du ndaex nqoung si ang, saex glib, saex du gīeh gaing saex dīx blag.

2. Nbēen gīd nbēen gīe blag brāix, ih ndaex nōng: sīao vāig lang dīx māg, dēei man si yuh gīe lōm vāig gah, yēen gīd bīang gaing baong ndēe goui mu mglōn [**] saex, yēen gīd yēen gīd nbēen 10 houig 15 nā mīd [**], kaix an dēei blah dāi rīb ae [**], hlax daex loi, hlax heem gon nyōm, hlax kaox mag mān soux (gou hex tao) dēei dīx jē dīx jeeix, dah pong, sae blai ndaex jeeix, ngu hax bīang ngū, hoig hax sae ndaex hae man, gīe ndēe saex. Dīx jē, dēei ai qix 30 kex (10 kex mōh dīx tei) bīem [**] ngūa, nbleed mai rom loug gah qix. Nbēen in rīex sīao noh gah nqom saex ndaex nōng, bai nqom saex gian mu ndaex vāig.

3. Nbēen glēeig blag brāix, gīe blag brāix : sīao mgian dīng dīx kom ra kon glēeig mian hu mguax ndom, glēeig dū dāig gaing ngai ndēe oud nyīex hnam, bīang hyaog kom ra kon, bīang kuan, glēeig ndēe saex dīx ndaeh 10 nbōg, ndēeih sad mgaih gah mgian dix 10 nbōg, (sad ndēeih blag grei) . Kaix an dēei rīb nkin grih, hlax ba gox feng, gag rīb hnu, rīb dūah ngū, dīx jē dīx jeeix, dah pong, sae blai ndaex jeeix, dang hax bīang ngū, sae ndaex hae man, gīe bīang ndong rei dix ndēe saex gah qix. In bōun bai nqom saex du gīeh gaing saex dīx blag, saex du qix lai ling ndaex gaex.

4. Nbēen bai ih ndaex nōng: dēei liang du diag, bing rad gah ngū, dēeig ngūa, nbleed mai rom hreeb, npom dix ih mai nēix ia gah qix. In bōun bai nqom saex hreeng saex hreeng grōx gon nyōm, gon nyōm nbēh gaex hag grōx si nqeeng; dēei num huang hua ying zi, npom mai nēix ia nēix līg, jāong līg ang ah. Bōun bai saex nbēh gaex hag nbun kaix gēih kaix hya dix; houn oi dīag npom mai nēix līg, nēix ia gah qix, bōun bai saex ang goui rom deeih; dēei dāi kaox mgīx tiaox mai rom hyia, bōun bai saex hnao maog si ouh; hnam rāo kaox peui mai nām oi raoh, dēei blai mgaox bīd, dom ia, nbraong [**] dix ih, bōun bai saex nbēh gaex hag, saex grouh hnam nbun kaix gēih kaix hya dix.

5. Nbēen gīe blag brāix ih ndaex nōng: dēei hlax pag gloung, num dāi dīag, hlax si yāox, hlax rīb ae, dīx jē dīx jeeix, dah pong ngu si u bīang ngū, sae ndaex hae man, gīe bīang dū dix. An dīx jē, dēei blaeng [**] soug ling lax dīng, peui mai ba yein (ba ji) mgaing ngūa gīe ndēe saex, dēei rīb beeb noung (rīb bāing hlax) dēei num suang taix, dix jē dīx jeeix, sae nām oi raoh ndaex jeeix, ngaig dix nyāex. In bōun bai saex uah num nkoug, saex ied ouh.

6. Nbēen bai meed: dēei hlax bloung dū dāig pong, sae ndaex gog, sae rom loug bīang, dēei jei ndaeh mōh man ang ah, dōb bīang gog, meed ngai dix gah daox, in mōh bai saex kaix glah [** cf. glaeh 'puncture'] kaix jiag dang jē ngai mai saex ngai dang jē.

7. Nbēen ih im, gūm ndaex nqeeih: dēei rīah dom mgoui dīag, aix [**] qix, rīb si nbrāig [**] rang, si nbrāig rom, bīem im nbleed rom, in bōun bai saex du, si ndah da bex gai, bīem im nbleed rom, bōun bai saex gūang ndaex hrom, saex sang hao nīe. Hloux rīb deng jang qao, bīem dou nbleed rom, bōun bai saex maog si ouh. Dēei rīah gon sai, ngaig dix nyāex, bīem rāo on, bōun bai saex brih [**] si yīab nqeeih. Saex grouh ndag.

8. Nbēen jih hnam 1īh, ih si ndah: jih mgreem ndag, jih num hngim, jih gaing ngai, kaix an dēei gun hlax ho, si mging, si nbīa lūng, ga gah ngū dom uig on, dū dāig graix gah ndēe kaix jih, dēei rīb num sū, rīah brōing soux, rīb gāig, dīx jē dīx jeeix, ngaig dix nyāex, in mōh bai saex houig, saex maog gīan.

9. Nbēen graix blag brāix, nyāex ndaex nōng: dēei rīb jong (daex ho dīag, qix yiex yix zi hua) dēeig pong, mgūah goui 3 sōun, dīx sōun tiaox rom graix hod vu vīang ndēe saex, an dīx sōun nbleed rom. In sīao noh gah saex kaix duih ia gīad gōng. Dēei dou nēix hoi, gīh, dīx jē dīx jeeix, jēi ndaex rom, graix gah si vīe si vēing ndēe saex mūad [**] mīe. Dēei nbang o, gīh, sae rom ndaex jeeix, tiaox doun graix gah ndēe saex, in bōun bai saex ied ouh, saex uah braog nkoug. Dēei rīb jāong si vāi, pao ndaex blai kian ra loui mu nā rī, graix gah ndēe saex, in bōun bai saex ndao [**] daix ndao jāong, ndao hag. Dēei hlax lag, mglēeing ngīa glao mai eeb guad,, graix gah ndēe saex, in bōun moi yūh saex haog mēix mgīex hag nbrūx [**] hag.

10. Nbēen gīe blag brāix, kouig: dēei hlax mēeing [**] dīng, ngaig rom kouig gah, kaix an dēei hlax blix lang liao (blix nblaeng [**] līg) Hlax bai bug (hlax si ndah glaoh) dīx jē dīx jeeix, dah pong gīe ndēe saex. In mōh si ndah glaoh gah ngū gah rom. Dēei hlax hlum [**], rīb ae, hlax hmeem si vāi dīx jē dīx jeeix, ngaig rom kouig gah, kaix an nbāox peui si ndah dāe gīe ndēe saex, in bōun moi yūh saex nbrux [**] hag saex ngīex hag.

11. Si ndah dang sīao noung: (ang sīao peui mai bāox) Dēei hlax ho dīag, hlax kaox si oui bai yōng, dēeig pong graix gah. In mōh si ndah bōun hid yūh hnam ndēe mad ndēe uah. Dēei hlax ho dīag jeeix, dēeig ngūa nbleed mai rom loug, bōun bai saex uah dū. Dēei hloux kaox soung (si ndah saex vāig) bōun bai saex dū līh hnam. Si ndah in goui ba gon peui mai bāox, goui ba ang sīao peui. In gix nbīeh sīao noh gah nqom saex ndaex nōng, nqom saex blag brāix.

12. Nbēen bai hngaong: dēei jīeh blai si u, ndāeh mōh si ndah rīb, hngaong gah, sae jīeh blai ndaex peng, dēei kaox mgāong gīeh būi saex ngōm bīang, gīe būi saex gah brūx, vīe nqad vu vīang peng, hngaong dom uig līh rom laeh būi saex, in bōun moi yūh, saex du, saex du saex yūh nqoung si ang, saex maog gah bōun guad, saex glua kom mgō gaex.

13. Nbēen mien [**] graix: dēei hloux kaox si mēi, rīb braox, rāo hlax on Seng hung ji, bīem ngūa graix ndēe saex ndēe mad, mōh si ndah bōun hid yūh hnam, haog yūh nēix im. Si ndah in rīex sīao noh gah saex mad iag blag brāix, saex kaix ndung [**] kaix jun.

(Boun) nbēen tex dian yung si ndah

1. Nbrēi dix mgāig saex: jao yūh si ndah Ba rāog vēui sang sae si ndah, ran qog, mgāig, hngiad si nīag daix dāeg dōng nqom saex. Kaix dom dāeg sae si ndah ko mai nqom saex an.

2. Jān jē si ndah ba sīao jao yūh si ndah nbīeh mōh si ndah dang goui gah hag diex jao: sīao yām mox dēei yām an, gah goui nang si ndah ba hoig dēei dix een ndaex nyīex, jān nqom bai gah si ndah rīb ndaing nīe nang. Log saex houig, saex dom, saex dū, saex hnao, saex nbēh gaex hag, nqom saex nbun, saex du, saex maog saex miah, saex kaix bug kaix mgōuih, saex kud in gix. Si ndah si ang dou dīag dou dū nbīeh mōh si ndah peui, nēix mōh si ndah bu gaex hag rīang rāo; si ang bai sae du saex npaeng gah, mōh si ndah bōun hid yūh ndēe uah; hag mōh si ndah bōun hid yūh hnam. Log haeg mgouih, doung ngīa nbleed mai rom loug, mōh si ndah hnam mēeih; hag sang, bōun moi yūh saex kaix mad gah vāig gah mgon mai saex dū līh hnam. Jē kuang vux, mōh si ndah sae ndaex si ndah, bōun bai saex hag, saex maog saex miah.

3. Nbēen peui si ndah ndaing ko ndaing min gah: dīx mu qu fang si ndah rīex mōh dix houig boun ji, gah qix goui nang bīang puan houig 10 ji. Kaix hoig ih si ndah saex ndaing pai moi. Kaix hoig ih noh ra loui fu, pan saex jao ih ang nyāng nbāox ndieh, nīad nbāox louh si ndah, vēui sang louh dix ih si ndah fang 2, jō dix sīao si ndah gai, gīeh nqom si ndah liang ga mgrai hu, dāeg ih si ndah fang 2 kaix, si ndah dom dāeg qix goui rīang.

4. Yām bai saex, nbrīe mōh saex ndaex nōng saex blag brāix, jō dix ih si ndah: blag brāix mai ndaex nōng bai dāe.

5. Si ndah yūh ngai (ying zi): jao yūh si ndah Ba rāog, yām peui si ndah, dix yīeh sōun goui 60 sōun ba sae si ndah ngai ndaex. Gix ah mōh goui 3 jē ndēe sīao. 1 neuix [**] nqom si ndah dāe; 2 gīeh si ndah goui rīang; 3 gīeh si ndah dāeh ndaex gaex. Si ndah ngai in gix, rīex goui nqom npong, bōun joux rīang rāo, qix ndouh yūh si nīag si nū, im yūh hnam, log qaox go, si jīab [**] lāo, dīng siang, si mging, blai, blai mgaox, nam oi rāoh; nām oi gāong (bing tang) rom hyia in gix.

6. Ba im mai ba sin siao dāe. yām peui jao yūh si ndah si ndah, gīe blag brāix nbīeh mōh ba im mai ba sin sīao dāe, dēei si ndah dah pong, dīx sōun mōh ba im, dīx sōun mōh ba sin, kaix an glao dāe sīao kaix.

7. Jē ba ang bōun ih yām ih si ndah: dūah ba nīex, ba si gīad, jē ba si oui im, ang bōun mgiex rom si gīad, ang gīeh npaeng plu dix, ang gīeh rom jīex jāex yūh dix, ang mgēeig [**] diex im.

Loux Diam Kaix Sōun Pug Lāi In

Pug lāi si ndah Ba rāog Joung gox boun pug in, njāeh dom hu sōg dix krieh krom rōg hmaing jao yūh si ndah Ba rāog, houig dom joux dix yīah nāog nkaog hmom līh mōh pug lāi si ndah hoig goui gao nūm ra haoh.

Gon Ba rāog goui sam sib hmeen haoh, mgūah dix oud nkua blag gib si ngāix ndāog hag diex Seng Ying nang. Hag diex in mōh hag diex ndēe hlaong mgōng dīng lūa, kee nan, būi dom mēed ah hag diex mgōng Ba rāog heui. Kaix nan, njāo hoig mōh brāix glong, mgōng lūa ba hoig log dang līh dix goui, kaox oux rīb rīem njiad qix hmom bang, rang loi njiad qix hmom beem, dou dīag dou dū, gung hriam gung māe, jē sin ngāo ba gon mglaig dix nyōm id mgreem hag diex mai jē si ndah si ndim ndaing nīe ndaing haoh gah.

Gah ndaex njū ba hoig hreeng bang lang goui ra loui hreing nūm ndīx, Gon Ba rāog ndēh hrom nēng hri dix gah si ndah rīb si ndah kaox in gix, dang sōg dang dēei dix ih gah hag diex dix, bai saex blaex ngīa gah, dīx njū hoig dīx njū. Gah ndaex mglang bai gix saex blaex gix ngīa, hoig bōun dix qix mgrong dōng jē nbēen bai saex blaex ngīa mīex nyao heui. Nbēen dōng mgrong qix gix bai saex blaex ngīa si ndoui dix nih nai grāi lāo bāox dix hmoung dīx njū hoig dīx njū. Vīang mōh nan, ang nyāng nbāox pug lāi diam dix ndēh si ndah Ba rāog bīe dix pug. Sōun sang si ndoui nbāox nih nai grāi lāo mai blūd moui doui njū si ndah Ba rāog, kee nan, yix dom gēd dom son mai bāox, hu sōg dix krieh krom, qog qeing gah jao yūh si ndah Ba rāog gū ndāeh gū ndēe gah jān būi dōng būi qix si ndah mai sae hrom hri dix, ang lai hlog gah rīang rāo dix hu yūh gāing gēd gāing son nblōng si ndah heui.

Sōun sang yūh dix bōun krieh krom si ndah bai Ba rāog nqom saex nqom ngīa dom nīe jē, yix nbleeih gah hag diex Si mung, Gaeng līam, Lang qang, Gaeng mīex, Si nblāong, Qang ying 8 mu Sian, 35 mu Siang jān hag diex ndēe nīe oud Ba rāog, gon goug gon nkaog jao yūh si ndah Ba rāog houig dix mgū glaox hngaox jē dāe mai bāox 10 nbōg, ndaex 10 nbōg būi houig goui 100 gaex haoh. Kaix hoig bōun yix jē ba qog ba hmaing dix, nbāox hu diao qax mai joux yūh nāog nkaog hmom, dāeg dōng si ndah Ba rāog Joung gox hoig hreeng bang lang goui, haoh jē hun mgrong, qix dix son mōh si ndah lāoh lie gah ndaex si ndah jīe Mēng dax yīex mīex geeing dīx jē nang heui.

Mōh kee njāo ang lāi Ba rāog nbāox goui vēui an ndīx, kee nan, si ndah si dim bai Ba rāog nqom saex nqom ngīa dom ang nyāng nbāox bōun dix diam ndaex lāi hmai ndaex jei, mōh ngīe ra lai nih nai grāi lāo bāox dix hmoung gah nqeeih gah nqai dix kaing. Yix liang dix sīao lāi Ba rāog mai lāi Hox diam dix ndēh nbēen bai Ba rāog nqom saex blaex nqom ngīa gah si ndah Ba rāog, nih nai grāi lāo si ndah Ba rāog Joung gox heui. Vīang mōh gox nan, mōh gāing dāeg njāeh dix yūh, si mīe noh bōun mōh si māox njāong gah ndaex gāing nbāox gēd son si ndah Ba rāog si ngāix kaix, gīeh si ndah Ba rāog bloi rīang su sai dix līh hmom yīah gaex hag gon rai [**] ndai sīao heui.

Gāing joux nāog nkaog hmom līh mōh pug lāi si ndah boun pug in, hoig bōun grax ba njouih nqan, ba deem ba jōi jūb jō Dang vei blag mgreem Joung gox yi sioux yian yox yung zi vux zi yian kai fax ying jiu so Yīng nang feng so, Yīng nang seng Ming qux see vu vei ying hui, Yīng nang Ming qux qux bang se, Ying nang seng Ming qux sioux ying, Qang ying sing Reng ming jeng fu, Geng ma sing Reng ming jeng fu, Suang jiang sing Reng ming jeng fu, jūb jo ba yūh lāi Ba rāog Mēng tai Sa ra hloung Ai bao sin, mai bōun grax njouih grax nqan Sa ra hloung Suing bix sing ba mōh Yīng nang da sioux seng vux si, pug dīx houig pug loui rōg hmaing Sa ra hloung Fux zi hao seng ding, si ndah ba yūh gah si ang dou dīag dou dū gon rōg hmaing Sa ra hloung Vang zi jiang seng ding, pug boun rōg hmaing Sa ra vun dīng ba mōh nyīex si yung Sib song ban na ba gaex Vui qix ling deem mgō seng ding, ndaex in hoig hnyab hrom hnyab hri gix mīex nyāo heui. Dīng nbuan sōun.

Nūm 1996. 6. 30