[Page numbers are visible in Mozilla Firefox and other browsers which support CSS2 -- not Internet Explorer]

Si Ngian Rang Mai Si Mgang Lih

Nyi Ga jao diam

Ndee Lih Lai Ming Qux Ndaex Yun Nan

[Fig. 0-1] Ba Raog Goui lig lai

[Fig. 0-2] Riang grog een braix Si Moung

[Fig. 0-3] Nbun Ba Raog

[Fig. 0-4] Ba Raog

[Fig. 0-5 ] Glaox briex Gon Vax

[Fig. 0-6] Riang ndeh Dax ndaex rang

Ndee Sog Gaing Lai

Loux Soun Pug lai (1)

1. Mgrong ged Hag Diex mai gu je (14)
2. Raog pan doung mai mgoui brong hnong (23)
3. Dax Rai Gam mai Si Ngian Rang (30)
4. Rao Ma giex Hag Diex mguah dix dang oud (38)
5. Mgrong Miex Num mai Am Goi (43)
6. Mgrong Si Mgang lih (53)
7. Mgrong ged Gon Bui (63)
8. Mgroh mgrong Si Mgang lih (71)
9. Sim Uing lug Ru (95)
10. Yaong oud tiab ndee jod Sim Uing (102)
11. Sai So Go Nbeen (105)
12. Mgroh Mgrong hlad riab [?, sic] Bui Nba Sim Uing (111)
13. Ndee hoig oud hoig goui Dax Yiex eix dix nbog ndix (116)
14. Mgrong dah Bui nba gah Bui Diag (141)
15. Mgrong Glei Ne mai Kri To (146)
16. Dai go Fax Vax go meng (151)
17. Ang Vax Veing sum Dax (159)
18. Mgrong dou Dax eix kaing Meng Keen (166)
19. Ndee mguah eix baox (172)
20. Loux nbeen jie Bo Long (176)
21. Ndee oud ndee goui Bui Bang Lao ndix (181)
22. Ndee dum ia si meix raoh haeg (182)
23. Soux kiong mai Soux kiang (188)
24. Ndouih ndoui Dax La Tog (193)

25. Dou log sub Yaong mglaox (197)
26. Yiex Num jao mguah loux (200)
27. Dax Neng ba ding riang (205)
28. Mgrong mguah gu je dix dang oud (208)
29. Yiex Dong giex Dax Nyia (216)
30. Mgrong ih Bui boi rom kraox (223)
31. Dax Rai Gam mgae bui sum nyiex (247)
32. Yam yum Dax Rai Gam (253)
33. Sam bag ja ha bag jad (260)
34. Gaing ia ux si mie hngoux dung (265)
35. Mgrong ndaex mo mae (269)
36. Naing bae ndaex mo mae (276)
37. Mgrong ang Gon Vax jix brei dix nblong (290)
38. Yiex Gih Man Rai (296)
39. Yiex Su giex nbeei (303)
40. Mgroh mgrong glog Hag Diex (307)
41. Si uing glai giex Glun (310)
42. Mgrong oud ngu ndaex loun maox (314)
43. Mgrong dug gla reem (317)
44. Mgrong mgu Gon bui grog (322)
45. Mgrong yuh Bui nji hliu (334)
46. Vad Man Doung mgong Da li (342)
47. Si mgrid dox nba si mgra dox non (350)
48. Mgrong man baing biang glom (354)
49. Boun bai gon si yong (358)
50. Mgrong boun si meix sin nbun (368)
51. Mgrong Kun Nyi ba moh si miang Nyiex Lie (373)
52. Jub nyiex Tian Lao see Yaong soi (385)
53. Loux hngoig [sic (Loux nkoig)] (408)

1 Loux Soun Pug Lai

1.1

Ged heui,

Ged ndee gaoh ndee ged Dax Yiex eix ndix!

Nqag heui,

Nqag ba riang si veui eix paox!

Lih goui eix Gon Bui gah biang Hag Diex hoig goui Miex hreing hex? Hoig goui miex nju liex? Eix ang lai ndag dong dom si ndaeh si ndu o! Viang moh gox nin, jan Bui goui pi nya ju yi ba si mgo nbeen lih goui Gon bui gah biang Hag Diex ba moh Seng si ndaing raex gah lai, si ndaing dong nbeen mguah Hag Diex Rao Ma mai dong nbeen mgrong ged Gon Bui in gix, Diag son dix yaox, lih goui eix Gon Bui Dee hoig sang moh nbeen ra yieh (200) hmeen num houig gah loui yieh (300) hmeen num.

Houig nbaex oud eix si ngaix, Gon Bui biang Hag Diex goui miex je liex? Yam son "Ling Hex Gox" noh ndaex num 1980 ndix, biang Hag Diex kom uig, Gon Bui goui ra hreing (2000) je haoh. Bui ra hreing je in, ndeix houig ha sib (50) hmeen hmeen gaex bui, ba goui Dix (1) hmeen hmeen gaex bui haoh moh a liah je; ba nie haoh hun kaing baox dom moh Gon hox, gix goui ndim (9) hmeen hmeen haoh; kaix in, dom moh je Bui Hin Du See Tan (Hindustanis), Je Bui A Mie Ri Gan (American), je Bui Ru Sia (Russian) je Bui Ba Si [?] (Arabian), je Bui Hox Rom (Japanese) mai je Bui Ba Si (Brazilian) in gix heui.

Hoig kaix in, jub je Bui ba yom kaing dix (1) hmeen hmeen hlaong kaing puan (5) hreing hmeen gaex goui ndim (9) je; jub je Bui yom kaing puan hreing hmeen hlee kaing dix hreing hmeen goui ha sib eid (51) je; jub je Bui yom kaing dix (1) hreing hmeen hlee kaing puan (5) yieh hmeen goui ha sib song (52) je jub Bui yom kaing puan (5) yieh hmeen hlee kaing dix (1) yieh hmeen gaex, goui dix yieh ha sib (150) je. Kaix in, gon goui 1800 je Bui. Jub je Bui laig ndaex 1800 je in gix, ndeg sang moh ngie Bui jeeix jung kaing gah biang Hag Diex heui. Diag gaex bui gix mai jan bui goui biang Hag Diex ba ndeix houig 50 hmeen hmeen in, dix yieh soun daeg sang moh ngie boun (4) soun kaing.

Om eix Gon Vax Ba Rāog in, ba oud ndaex Jung Gox goui Sam sib hmeen ngie, (30) ba oud gah ndaex Meng Mān Meng Tai kom uig dee goui kom 70 hmeen, bīang Hag Diex kom uig, eix daeg sang goui ngīe dīx yieh (100) hmeen kaing. Diag eix dix yaox gah bui goui biang Hag Diex kom uig gaex, ndaex puan hreing (5000) gaex bui eix daeg sang moh ngie dix (1) gaex kaing yuh nin. Biang hoig si ndaing gied dux eix, eix gon bru prad dix om eeb guad mai hoig hvag (fag) dix gah mgong gah lua.

Ndaex eix Jung Gox jub je baox būi Gon vax gon mōh Ba aex, Bo Long mai Gox mux kin gix. Ba aex gix goui puan (5) hmeen gao ndeix houig liah hmeen; Bo Long goui bui ra hmeen sam (23000), Gox Mux goui ngie ndeix ra hreing gaex bui kaing.

Jub bui oud Hag Diex Meng Gien Bu (pu) Jai, blag grax nie moh nang jub je bui eix heui. Kee in Gon Hox ma! Ga La dom ah moh eix jub bui si mgrag (si grag, ba oud ndaex lung giex baing), loux ah eix, Gon bui dom ah moh jub loux Mon-Ka Mex (The Mon-Khmer language) gah heui.

Eix jub bui Mon-Ka Mex in, viang eix ang tai nie gox gah biang Hag Diex si ngaix, dom yam liang gon bui dix ged gah biang Hag Diex ba moh yam nbiex moi loi diex did ndix, eix hoig luan glod nang dix moh sim im nang dix moh bui om bui dang je dang jad heui. Mai kaix an gox, eix hoig sang brei sang hun dix mai sang hlag sang hliao dix ra loui nbog. Oud kaix, moh kee laex nju dax eix gah buing naing mai bui dang je dang jad, mai laex gah nqom saex ndaex yum; biang kaix in, hrom ged eix ang ndouh, dang oud dang laeng ngie dix gah nyiex gah yaong (yaeng) dix ndaex ngod ndaex glong, mai miex yuh naing si vai mai baox je bui dix gu mgong gu lua, eix dom leix nie oud nie hu blag iag, jo dix moh "Kang dang" nqeeng nqeeng, ang nbax jix boun dix moh Kang dab". Om diag eix noh gah moi, moi yuh gah mox ang ah, pan oud ngie mai jiad baox dix gaing dix mai diex kaing, ang dae moh moi laoh lie dix nbog gox o!

Moh kee kin gix, dix nju hoig dix nju, eix dom om rom rong hu goig ndaex diag hmaig, nie oud nie mgrai!

1.2

Nkoi oud eix Gon Vax Ba Raog in si ngaix, daeg moh ngie si nax Rom grum giex Rom Grong kaing. Viang moh nan, nju Dax eix ndix, hoig si ndom (dom) oud braix. Meng Tai Meng Man, braix Lao Go Yiex Nang mai ndaex Yun Nang kin gix kom uig. Gon Hox, Ga la Ga lom ang ah, jan bui hoig raex dong gah nbeen glod nbeen goui gon bui gah biang Hag Diex, gix ah moh je bui eix ba liang dix oud gah braix ah loux Hox "Jung ying Bang Dao" gah (Braix grai eix Meng Tai Meng Man kin dix) ndaex lai Hox dom nju dax ndix, ah" "Pux (Reng) "mai "Ai laox" gah je Dax eix. Moh kee jix sum je bui "Pux Reng" hngoux, Goi, la, Dai kin dix, mai liang dix daing man gling geei gah dai ndix, loux nju Dax Hox ndaex lai si mgang brim dom ah "Mux mian pux" gah Dax eix. "Mux Mian", loux Raog ndee nbleeih moh dai yuh eix dix daing man gah, "Mux Mian pux", dom moh je bui yuh ma dai heui.

Houig kaix num rom gon bui kom nbee (nbua) Hag Diex dix liang son si ngaix laig gah ndaex 47 num ndix, (num liang in, moh yam ntua bui noh moh num ged yei su gah biang Hag Diex) num in jo moh ndaex num 23, gah nbeen "Dung Hang Jian Vu" ah Hox. Vong Ai laox ba gaex Sin li ngaeh naing mai jub bui lux Do, in moh je Dax ah eix Mian vu gah. Vong Ai laox ang beix Lux Do, si miang ba oud mgreem Ai daox liah gaex hoig yum ndaex naing an. Hoig luan kaix naing in 30 num, jub nju Dax Mian vu ba ah loux Hox moh "Kung ming yix" gah, an si miang gix dix gaex ba gaex "Lux Qeng" ndeeih miex deem Vong Hox Dung Hang (Loux Hox, ah Dung Hang Wang qaox gah) ngaeh naing mai Ai laox. Nbog naing in, Hoig sang uig nyao yum blaex bui Ai Jaox yum. Kee in, Je bui pux Reng Ai laox an dom ndag dix dou ndeeih lih blag jo Rom Grong Rom Grum. In moh naing liang je bui eix Mon-Khmer in dix hu iag hu Liad kaing biang Hag Diex heui.

Houig gah ndaex num 200 AD giex si nax ndaex num 500 Ad ndix, naing ding biang "Pux Reng" ba moh je Dax Ba Raog Ba Haong jo dix moh naing si miang lien Hox ba gaex Li Hui, Bui Pux Reng ang beix, Li Hui dom boun mgiex viex gix nbeen ra loui hreing gaex haoh houig yuh si liex yuh jong dix braix Yun nang Jun, Jing Ling Jun, (moh braix ah eix Da Li Kuing ming gah si ngaix) in moh yam miex laex Dax Ba Raog ndaex naing dix nbog.

Houig ndaex num 835 AD ndix miex moh si miang Mian vu ba ah Hox "Nang Jao" gah ba boun buing boun beix jub. Dax je bui Mon-Khmer gu ndaeh gu ndee. Kee in man ba moh jub baox je baox jad Mian vu dom daeg boun dix gaex joung (jong) gah Hag Diex oud Dax eix gah ga an ba moh Hag Diex boun gon man dix oud gah dom si ngaix. Jub bui Dax Ba Aex Ba Raog Pux. Reng an dom dou kaing ndaex dong (doung) ndaex meng, pru prad dix gah mgong gah lua, dom nie laex nie leeing kaix in dix nbog.

Laig ndaex num 1253 AD ndix, si miang je bui Moung Gu boun, viex lien dix houig jax jiang gah Hag Diex oud Dax Yiex eix je bui Mon-Khmer (je bui pux Reng) in dix nbog; ndaex kaix in Gon Siam yaox dix ding riang haoh hun kaing Dax Ba Raog; laig ndaex num 1383-1449 AD Si miang siam ba moh jub nyiex Se wa [?, sic] Fax, Se ko Fax gix dom si ndaing ding riang Aing rao ga braix oud Dax Ba Raog Ba Haeng, kee in, Dax Ba Raog dom moh ngie soux liex si miang Siam dom houig ga gai fang ndix. Loux leing ah Ba Raog "Kun Luang Siam" Hoig si ndaeh gah mgrong in heui. Mai kaix in, kee moh Siam ba moh jao nbrag nbrung biang Gon Vax, loux Ba Aex Ba Raog Bo Long kin gix dom nbieh hod loux Gon Siam.

Mgrong laex leeing jub baox je bui eix Ba Raog ba moh Gien Bux Jai moh nin: Mglang ga boun Siam Tai laig gah ndaex veing ho vad ba ah loux Hox "vux Gox kux" gah ndix, Gien Bux Jai gix hoig moh meng laoh meng hmom dom hreeng nju dix nbog. Oud kaix Gien Bux (Pux) Jai giex Siam Tai (meng Siam luax) ngaeh naing mai baox, si miang Siam boun viex nyom lien dix laig ndaex Veing Ho ding Vux Gox Kux gah ndaex num 1431, kee in, jub nyom Gien pux Jai dom leix iag riang rao kaix in si nyeig. Laig ndaex num 1863 ndix Ga La baing ba moh Fa Ran Se (France) boun ndig boun ndo gah Hag Diex gix. Houig ndaex si ngaix dom blud moh jub je bui Yiex Nang ba viex lien dix laig du daig du diag gix heui.

Mgrong ang Dax Pux Reng mai ndouih ndoui gix Ba Aex, Ba Raog kin gix jix bri (brei) jix huan gah biang Hag Diex in, dix nju hoig dix nju, biang hoig gied si ndaing laex gah naing gah si vai gu ndaeh gu ndee, gon goui nang gah nblong dang je dang jad heui. Om nqom saex nqom ngia kin gix, yaong mglaox tiab yaong gua roung laex gah saex hreing. Gix hoig moh miex yaong ding dix yaong ndix, bui jix yuh ngoi, yuh dou log, yuh doum, o dong kin gix hoig si ndaing haoh yaong an, moh kee jo gix saex braing (breing), gix dom sang nyao yum nkom yaong, jan ba ndaoh kaix breing dom hag baox dix dou pru prad dix hu oud dang ndaeh dang ndee. Loux jai diam go Ga La baing ba gaex Pi Dex ba moh jao si mgo nbeen eix Gon Vax ndaex Meng Tai ah nin "Mgrong sang nyao dou Gon Vax (Lava) kaing yaong Pa pae moh kee sang nyao yum gix gah saex breing ndaex num 1940 ndix."

Biang hoig om mgrong ba yaox eix si veui, mgrong ang eix jix brei jix huan, gon sang nbieh moh kee ang eix goui ngai lai om bui dang je dang jad, mai gied nu "Dog kaox dix pag"; moh kee moh hrom ang ndouh, ngai ang riang, ang dong si mu si mag dix yam glod moh sim im moh bui, ndee houig nbliex eix ndie ngie gah braog ngiex braog ma dix kaing. Dix nju hoig dix nju eix dom gaog ngie nklog brim kaing heui.

1.3

Loux geeing vien gah niex, loux miex briex gah hrom. Mgrong diam eix gon pug lai in, om loux grai lai bod si veui, moh soun sang gieh eix dix dong yung nbeen lao nbeen ndeh Dax Yiex Miex Geeing, kaix in eix dom sang peig diam dix yaox mai lai si mgang kri Gon. Hox Gon Ga La kin gix, pan moh nin, eix dom daeg jix laeg dix ih ba luah ruah dix ih ba jo. Mai ndeh eix nju gon nju braix dix dong yung nbeen Dax nbeen Yiex ba moh ba ko ba jo heui. In moh mgrong gieh pug lai in bruih moh dai, grai moh nbeen o!

Dou dam nam ni ba goui ndaex pug lai in moh loux nbeen lao nju Dax eix dix ndeh mgrong ged mgrong mguah gon hui mai gu je gah biang Hag Diex; moh mgrong toum rom gah biang Hag Diex; moh mgrong Si Ngian Rang mai Si Mgang Lih; moh mgrong jod sim uing gah biang Hag Diex mai mgrong mguah bui ru dix; moh mgrong max (miex) num mai Am goi; moh mgrong Dax mguah Yiex lih; moh mgrong Dax neng mai Dax Rai Gam; moh mgrong Yiex Dong Mai Dax Nyia (Nyiex); moh mgrong Am yung (Nang si yong); moh mgrong yiex Gih; moh mgrong ndee hoig oud hoig goui Dax Yiex eix gah ndix; moh mgrong nbiex moi loi diex; moh mgrong ju ji Rao Ma ju qa Hag Diex; moh mgrong mgae gon bui dix yuh gaing vaing nqo moh mgrong nbeen pin nbeen li kin gix kom uig. Ndie eix ang uig grai din, goi yaox noh ndaex pug lai o.

Dou dam lai kom uig moh kee moh loux een Dax grax ndeh Yiex, kee in, eix ko dix gieh je gaex pug lai moh Si Ngian Rang mai Si Mgang Lih heui. Moh ba ih ba un, loux jo loux rug ndee mox; jan bui dong pi nya ju yi gix jix laeg jix ruah dix ih. Mai jix gieh noh moh loux hmom nqom njiad jix gieh noh moh si mgang ba kraox mai ba nqan riang soun gon bui sax o.

Nyi Ga

Kix num 1987.1

1. Mgrong Ged Hag Diex Mai Gu Je

Ga sang mguah ma la rom, ga sang nbaex moi loi diex, gu je gu jong ang yang nbax goui heui. Viang moh Kix mai si ngaix gox om ngie ba laig id nan, ang nbax nplian ngai dix lih kaing mgong kaing lua.

Oud kaix, moh Dax si yiex ba ah gon bui Dax Neng gah ba liang dix yuh gu je gu jong lih goui heui.

Kaix in, npom si u lih goui, npaing (npaeng) guad lih goui; npaeng ah "vu vu" nan mai lih dix, Kix Si ngaix dom haing gah loux npaeng, Kix mai Si ngaix dom daeg nplian ngai dix lih. Liang moh Kix ba lih, si ngaix dom(dum) daeg lih kaix; Sim uing moh gon kix kom uig.

[Fig. 15] Dax Neng jao pan gu je lih goui

Hag Diex mai Rao Ma lih goui kaix hoig lih Rom si mgrid si mgra (rom dix blag braix). Rom in moh ba gon ding kaing Hag Diex mai Rao Ma o!

Gu je gu jong hmoung loux npaeng mai yaox Si ngaix, dom hag baox dix lih goui gah biang Hag Diex kom uig kom leeing, kom mu kom miang.

Si maox mai diex gix jix si mgah jix ngiah mai lih dix; Dax Raog mai Dax mgoui moh ba hang dix lih; Yiex hngoux mai Yiex goi jo dix lih dae; Yiex Gih mai Yiex Dai hod baox dix lih; Dax Jag mai Dax Bouih yaog dix dou lih; Dax Moi mai Dax Grag yaog dix dou lih; Dax Nbrung mai Dax Lo lih kaix Dax moi mai Dax Grag. Dax glang mai Dax sua jo dix lih dae; si uing mai glun jo dix lih dae; Gax mai Giang jo dix lih dae; Lag mai si gaex jo dix lih dae; meeig mai mgreeing moh ba lih dae; Dax Gla Reem lih jie dix noung (nong); Dax saih (saeh) noh lih jie dix noung; Dax saex mai Dax breing (braing) gix moh ba lih dae. ....... Gu je gu jong, si mgrid si mgra, rib riam, kaox oux hoig lih goui gu gaex gu bui.

[Fig. 17] Yiex Hngoux

[Fig. 18] Yiex Goi

[Fig. 19] Yiex Dai

Eix gon bui moh Dax Neng, Dax Mguah, Yiex lih, Dax Rai Gam mai Dax Toi ba liang dix lih.

Dax Dang Dux moh ba njiad jix dai kaing baox. Yam liang eix gon bui dix lih, eix ang ndouh goui mgrang mgrao dix mu gox, biang kaix in, daix jaong eix, ngai nbaoh eix hoig om baox, npad npia ngia eei ngie yuh nan heui. Viang moh nan, moh kee nbloun hlag hliao eix kaing baox dix, Dax li yiex (si yiex) dom hmaing Dax Dang Dux joux mgrang mgrao eix hmom liag (jeeix). Dax Dang Dux dom houig ah nin, "E! Gon yeei eui, beix glai dix hlag gox, ang mgrang beix ndouh hmom jeeix gox, gieh eix joux mgrang beix hmom liag. " Kaix loux in, Dax Dang Dux yuh mgong meeih eix goui, joux ngai ex mai, nqeeih eix ko, dang gieh noh oud ndee sang ko dix oud om ba hoig yaox eix si ngaix. Kaix in, eix gon bui dom ndeg (daeg) goui mgrang.

Yam an ndix, si maox moh ba hlee pai ding pai huan mai moh ba ding si mgao vao si mgah. Gix nkrang dix jung ndaex jei brei ndaex meng kaing gon bui. Gon bui ang lai beix lai boun gah mgrong yuh si maox, dom goug Dax Neng lih pan lih ndeh biang gix.

Dax Neng dom ah nin: "Kee deei si maox dix hlaong nbraong dix ding, pao, si maox hoig goui ndee lud ndee loui kaing baox bui dix, jo dix ang lai jix guah jix blaeng, jix si gah (mgah) jix nyei." Kee in, si maox dom ang lai jix ding jix hlaong, jix si mgah jix nyei dom houig si ngaix.

Kaix hoig lih goui gu je gu jong, oud kaix, bui dom hag baox dix pan mgrang mgrao Hag Diex.

Dax jang mai Dax siang go yaong ndum jao lao ndaex num 1978 kix 12 ngaix 28.

[Fig. 22] Dax dang dux jao yuh mgrang Gon Bui hmom

2. Raog Pan Doung Mai Mgoui Brong Hnong

Gon bui lih goui gah biang Hag Diex, goui loui mguah (loui si mgang): 1 Mguah pao liang, in, eix ah moh mguah Rao Ma Hag Diex gah; 2 Mguah gah (ga) mgreng, eix dom ah moh in mguah si ngian; 3 Mguah si mgang, in moh mguah nbog nkoig (hngoig) gon bui dix lih, noh jo dix houig dom si ngaix, kee in, loux leing ah eix Ba Raog dom houig gah "Si ngian rang si mgang lih" gu mgum.

Mguah pao liang, Gon bui ang nbax jix yuh gaing vaing nqo, ih ngie blix kaox blix oux mai nix (neix) dou diag dou du (dua) kaing. Viang moh nan, Gon bui hmom hrom hmom hri gah baox dix. Daix (daex) dix blah, neix dix kig njiad jix mguah baox dix ih dae. Oud kaix, Gon bui dom haoh dom hun gah biang Hag Diex, a miex eui! Hag Diex goui ngie jeeix kaing, Gon Bui hoig haoh hoig hun miex nding mox, Gon Bui sang oud ndee mox liex? Gix dom krom baox dix po mgrong sang joux pan mgrang mgrao Hag Diex.

[Fig. 24] Raog pan doung mai mgoui brong hnong

"Nyom eui, sang joux eix yuh Hag Daex om je dix liex?" Bui (gu je gu jong) ah nin gah baox dix.

Oud dix veed (vud) Bui miex ah nin gah Dax Raog, maix Dax Raog moh bux gei ba liang dix yaox ngai si ngaix ga, sang joux eix mgrang Hag Diex yuh gah mox? liang maix grai eix hmoung yaox."

Dax Raog dom ah nin, "Nyom eui, lian ah did, jax loux ang jax nbuan, aex(ex) liang dix Lao eix hmoung box, "doun ndee mox dog. glog ndee mox tian." Noh yaog dix hreeb gloung la (qax) mai ah nin. Kaix in, noh miex ah nin, "Soun sang vieh sang va Hag Diex, eix gieh noh si ndom (dom) pin om nblog ex, pan moh nin, eix jan je ba goui gah biang Hag Diex in, dee njiad jix nyom oud nyom goui gah bleei."

"Jo Jo!" Bui mgaex hrom hmom ngai gah loux Dax Raog. Kaix in, Hag Diex dom sin ndom pin om loux grai Dax raog.

Viang moh gox nan, Dax Mgoui ang nbax bloi loux dix lih, moh kee ang Dax Mgoui hiex yum hrom gah loux Dax Raog.

Oud kaix in miex nkreeng mox ndix, Bui niad dix brei hun, nyom oud si u goui gah biang Hag Diex. Viang moh nin, Dax saeh (saih) Dax hliex mai Dax Gla Reem goui ndee gouing gah gon bui, Dax saih hag Dax hliex lih si num si aox, lih sia lih lan (lih see lih jaex) Gon bui. Kee in, rom ding dom haog huan mai keem Hag Diex njiad hmom si ndom pin an. Mai jan je ba goui gah biang Hag Diex an, hoig sang nyao yum gah keem rom dix.

"Si yiex si yong eui, sang nyao yum eix pao in nyom eui," Bui ah nin gah baox dix.

"Ang, bo gieh eix hlad gah rom in" Muig (Meeig) lung ah nin mai haog dix kaox. Muig lung ndang gah gag kaox goug nbliex nbung nbung rom dix haog huan. "Ja hnyai (qi hnyae) rom in, eix biang gaing Ai lux, hmaing Mouig houig yuh noh yaox nqom."

Kee in, Bui dom hnie meeig lung hu sog dix gid gaing Ai lux, Dax Ngo moh ba on hrom mai ba iag hrom kaing baox dix. Dax Ngo jaox hrom gah Ai lux (hoi mgong), noh dom moux dix hu grai Ai lux hmoung. Ai lux dom niad yuh hloux dix goui, mai moux gaing dix ndaex hloux dix heui.

Meeig lung ang boun gid gaing Ai lux gah moux noh gaing dix. Meeig lung dong mgrong ba yuh ngo, "o, liex! Maix ngo, maeng ang maix goui si ang si viag, ang maix, moh qih soux. Maix jix yuh kee dix gah loux po loux grai bui. Pao, ex gid gaing maix dang. Ai lux ha!" Loux noh njiad uig, vaig hoig ah nbag nan gah gaing ngo. Dax Ngo ang nbax dien moux gaing dix si veui vaig, kee in, ngo dom ang yaox dix ih gaing dom si ngaix.

In moh mgrong liang gon bui dix gid gaing mgaing haeg heui.

Viang bui biang gaing ngo gox, rom ang nbax jix hid kaing Hag Diex. Gu je dom ndeeih krom baox dix po dix nbog. Si veui, Eix hoig dong ang Dax Mgoui nbax nyei, pao in, Bui hmaing Dax Mgoui lao loux jie dix ga, Mgoui dom ah nin: "Paox liang ex ang hiex yum hrom gah hmaing eix mgrang mgrao Hag Diex moh ba si ndom ba pin kaing, ex si mie noh biang hoig si ndom jo dix gon goui ndee glog ndee doun om nblog om haeg mgom ex; biang in, mai ndee nbod ndee lai ex dix gieh noh moh ndaex glong ndaex ngod ndee sang long rom dix hu; bag vaig ex ndee si ndom gieh moh ndee pin om ba hoig grai Dax Raog bux gei ga an."

Hmom hmom, jo moh nin heui! Loux mgab Dax mgoui biang Dax Raog, hoig njiad si ndaeh dom gaing, si ndaing dom braog." Bui ngeeih gaing gab dix gah loux Dax Mgoui.

Kaix in, Hag Diex dom joux yuh dix goui ndeei (ndee) glog ndeei hlaong, goui ngod goui mgong; goui glong goui si ndax. Pao in, kee hoig joux Hag Diex dix om loux Dax Mgoui rom hoig dong grax long nblong hu dix. Hliex ding yuh gah mox gah mie rom ang lai ju dix keem Hag Diex. Gon bui dom daeg yaox dix beix Dax saih mai Dax hliex. Dax saih dom gaig ngai dou hu moux dix ndaex mgong.

Soun hoig mgaex hrom gon bui gah pan. Dax Raog mai Dax Mgoui Hag Diex ndix, loux gab loux ndeh Dax Mguah Yiex lih dom ah dix een, "Moh Dax Raog jao pan bui ih doung, moh Dax Mgoui jao brong bui ih hnong."

Moh kee ndung rom gah biang Hag Diex. moh hnong, Dax mgoui gieh mgong lih goui, ndaex hnong nbleeih lih moh Hag Diex ndee si ndom ndaex doung ndaex meng. Eix dom ah moh "Mgoui brong hnong."

Dax Jang, Dax Siang go gix jao lao ndaex Yaong Ndum ndaex num 1978 kix 12 ngaix 21-28

3. Dax Rai Gam Mai Si Ngian Rang

Si ngian in luang graix eix hiex,

Hoig moh eix daex glaox dix hnong,

Dax Rai Gam jao yuh sang po (Re sang po)

Si ngaix in luang som eix liex,

Hoig moh eix gon ong dix ndaex,

Moh Yiex lih jao go si mgang.

Kee mgrong dix loux leing ah bui dix nju hoig dix nju houig boud (beg) gah Si Ngian Rang, houig boud gah Si Gang Ged mai Dax Pai Gam? Pao in, eix sang lao mgroh mgreng noh heui.

Mgrong Si Ngian Rang moh mgrong ged Gon Bui gah mguah si nax (mguah gah mgreng). Gon Bui mai gu je hoig sang nyao yum gah keem rom Hag Diex, moh Dax Tai (Toi) Dax Neng mai Dax Rai Gam ba gon glod kaing. Glod Dax Toi kee dix? moh kee moh noh bui blag bui hliao, bui bie bui hlein, noh jix dieh jix louh dou gaex dix; glod Dax Neng kee dix? moh kee moh noh bui li (si) yiex li yong, jix bu jix hu mgreng Rao Ma rao mung; glod Dax Rai Gam kee dix? moh kee moh noh bui rian bui nbrax, bui jix daix jix jaong.

[Fig. 31] Dax Rai gam mai Si ngian rang

Dax Rai Gam yaox sang uig yum gu je gu jong gah keem rom Hag Diex, noh dom yuh re dix mu, je gaex re in moh "Re sang po." Kaix an, noh sae soug si ngian mai moi miex dix mu ndaex re, moh kee hoig si ndaing hreeng keem rom Hag Diex, moi miex an si ndaing jai hrom, qog Dax Rai Gam, "jai hrom ex Dax eui, ang maix dox ex lied soug si ngian liag lieh?" Dax dom bog loux moi ah nin, "pan maix ang boun tang (gan) jai hrom, jix dix lied soug si ngian."

Moi hmoung loux in, si ndaing mgaex hrom gah dei dei heui. Kee qaox nie jai hrom moi noh man dix nbleed soug si ngian ah "glug" nan laig ndaex vaig dix. Ndum mox ndum an, moi yaox lud mgrong yuh dix, rom ngai noh jod ah "big big" nan. Dax Rai Gam jei sang ah gah moi, yaox mgrong in, ndeeih ang lai goui loux ah.

Ga sang hid rom kaing Hag Diex, Re Sang po houig fag (hvag) dix gah mgong loi Mu. Kaix hoig hid rom, Dax ah nin gah moi miex, "maix qe dix aing si ngian lih yaox, moh kee sang sum ex noh gah mgong in. " Moi hmoung loux in, noh dom aing si ngian lih. Dax Rai Gam dom yaox dix sum si ngian gah daoh mgong hlaong an.

Kaix hoig sum Dax si ngian, noh hu see rom mai sae poun gah gu si ngaix. Kee in, si ngian niad oud niad dix ding bang lang hlax gu si ngaix gu som. Hoig goui loui num mai loui kix, Dai si ngian hoig bruih gu mgong gu lua. Viang moh gox nan, bui jei si ngian sang blix lai mox ang die yaox. "A miex eui! Ex ndouh sang nai riang rao dix gah gaing in yuh gah mox?" Dax Rai Gam ged noh ndaex hrom dix yuh nin. Oud kaix noh dom bloi dou sad hu sog ndee goun blix si ngian.

Dax liang dix bloi moi hu sog, moi vu vied gaing dix mai houig dix ah ang yaox ndee blix si ngian; bloi sang hu sog, sang houig mgiex houig mgoing, ah ang yaox blix si ngian; bloi glang hu sog, glang ntua dix braix (bliex) saex bruig gah bu dix, gah liex ah ang yaox; bloi giang hu, giang ah ang yaox; bloi ruig hu, ruig gah liex houig mgiex. Gu je gu jong jan je ba goui gah biang Hag Diex yam an ndix hoig sang si ndom hu sog noh gu gaex gu bui, ndeg ngie gaong ba ang yang hu jie dix.

Dax Rai Gam dom ja ndai ah nin gah gaong, "gaong eui, bleed maix hu sog jie dix yaox, veui sang hu maix, nbrei njog graeng jeeb maix hmom liag." Gaong hmoung loux in, njog dix jeeb dix ih si nbeix breeih lai hlax kaox, gaong dom nie moh ba si ndaing hmom haeg kaing baox dix kaix in.

Gaong ju loux Dax, hu sog jie dix ling (leeing) ngaix, houig nbog yam hoig sang laig si ngaix ndaex mgong, noh rieh rieh diex mgong loi Mu, dom yaox si nbaing (nbaeng) blix si si [?, sic] ngian dix ndaex diex mai hmoung loux si num si aox gu je ndaex noh. Gaong dom niad dix dou ing grai bui hmoung.

A laoh lie! Hoig mgaex hrom mgaex hri bui mai hu nbliex dix blix si ngian kaix hoig hmoung loux grai gaong. Viang moh nan, Bui bag bui hreing, gu gaex ndaex bui qe dix douh si ngian yuh gah mox liex ang boun douh dix gaex gox. Jan je ba goui ndaex si ngian hoi, si mie dix niad pai lih blag braix, hoi riag hoig yo, si num si aox gah si mie dix lih.

Giang mai ruig dom glaing vaig viex dix dong lom, mai sae riang rao dix yuh lung douh ndaex si ngian. Viang moh nan daeg boun douh ngie ndaex goui jeeix kaing. Ndaex goui jeeix in ang die da see je lai, kee ang je ba oud ndaex si ngian boun yaox dix lih.

"Eix qog Dax Toi gah yaox, noh moh ba hlag ba hliao." Bui dom ah nin gah baox dix yam an ndix.

Dax Toi dom ndeeih ah nin, "Glaing vaig viex beix lom, mug gah vaig lang." Kaix in, Gon bui dom dong dix mug (gid) kaox gid oux gah vaig gah moui.

Dax Rai Gam yuh noh log loux grai Dax Toi, glaing vaig lang lom, sang nbrei dix mug si ngian viag nbeem (si ndou lom gaing) moh bui qaox nie hax hrom kaing baox, "Niad mug Dax eui, ka eix hrom dix gah eed pom dix ndaex si ngian." Viag nbeem ah nin gah Dax Rai Gam.

"Gon viag nbeem eui, bo od yuh maix hax hrom, bo yaog gaing maix, ex sang mug si ngian paox, nu gah nblao vaig gah gaing maix." Dax Rai Gam nta dix grai viag nbeem hmoung ga Sang mug noh viag nbeem ang hngiad loux grai Dax, Yam ah vaig "nag" nan gah si ngian, viag nbeem loi yaog gaing dix, lom vaig nblao poih gaing viag nbeem, tah gaing lom qoig. Kee in viag nbeem dong qoig lom gaing kaix.

Dax Rai Gam mug si ngian goui ra blag, dix blag oud blag njee ba jo dix moh blag ndaex rom; dix blag oud blag nblaong ba jo dix moh blag raog. Kee in, jan ba goui ndaex si ngian dom mguah dix goui ra jub: Jan je ba oud blag njee dom moh ba oud ndaex rom. Om gax, gran [?, sic], dam kin gix; jan je ba oud blag raog dom moh ba oud gah mgong gah lua, gah doung gah meng. Om eix Gon Bui, sim saig, dou sad kin gix.

Eix Gon Bui ba lih kaing ndaex si ngian nbog in, jo dix moh mguah si nax (mguah gah mgreng), mguah si ngian eix Gon Bui hoig jix mgae dix yuh gaing vaing nqo.

Dax Jang, Dax Siang Go gix jao lao ndaex Yaong Ndum num 1978 kix 12

4. Rao Ma Giex Hag Diex Mguah Dix Dang Oud

Yam njaeh Rao Ma Hag Diex dix goui ndix, giex hoig ndix (ndeix) ndod ngie baox dix, mai si gaog(si mgeg) giex gox vu hvian dix gah maox dae.

Yam an ndix, bie kix kaox, rib riem log dong dix houig gah nyiex gah yaong, dox Gon Bui daeng dix yie ngie. Moh ngie dang grax houig grax ing gix kaing. Kaox vog ngog ngo moh kee gaig gix gah ang hmom mgrang mgrao, gix dom houig grax mgreem yaong mai grax laong yaong; kaox raeh kaox see, gix mgaex si lei hei si veeig mai houig dix grax mgreng yaong. In moh kee yaox gix hri om mgrang hmom mgrao dix.

Hngoux goi daex hlax, jan je ba ih ba un, Bui ang naox ka hrom hri dix gah sog noh mai ang ka hrom hri dix gah daeh gah greem noh, log hoig n bah dix moh mgaox. Gon Bui ih yie ngie noh kaing.

Oud kaix, Gon si no hu hvi gah nbun grih, nbun grih an, soun sang gieh Gon si no muih dix, noh yuh Gon si no ih briex, mai yuh dix daeh hngoux. Kee in, hngoux dom goui hloux kaix mai Gon nbun gox dom liex moh jao daeh hngoux mai gied si ndaing ka hrom dix kee in.

Moh kee nie ndeix Rao Ma giex Hag Diex baox dix, Gon Bui hu gah ma gab goi, lai ling ing diang, hu hvi hu hvang gah baox nyiex baox ma dix, yie rian duih gah Rao Ma. Gon Bui hmaing Rao Ma si ngai kaing Hag Diex jeeix, noh ang hngiad loux bui, bliex nie yuh dix ding si mu. Gon Bui krom baox dix sang yuh Rao Ma yaox nqom.

"Ang eix naox mgla gaing dix gah gon Rao Ma in kaing, bie ex noung noung boun peed noh man aing dix mai dou." Lig yaox moh dix ba ding riang, mai soun sang sog noh dom ngai ding, noh ah nin, "ex log hu deed Rao Ma noung noung." Bui ju loux lig.

"Glaog." Lig rug hu deed Rao Ma noung noung paox an. "A giex eui!" Kaix hoig deed lig Rao Ma ah "glaog" nan, noh ndeeih riag yo gah.

"Yuh gah mox lig?" Bui qog lig.

"Mgraig yuh Rao Ma an rung ex!" Lig bog loux bui mai bu bia (bu bi) gaing dix.

In dom moh mgrong ang lig goui rung heui. Moi yaox yuh nin, moi meed hrom, sang deem lig bog nbix dix, moi dou dou hu glaeh (glaeh) Rao Ma gah hrang ngiah dix, ang beix Rao Ma, hrang nyiah (ngiah) liex mglaoh, moi dom ang goui hrang ngiah kaix in. Nbrung ndeeih hu deed Rao Ma gah rung dix, rung nbrung gah liex mgraig, nbrung gah liex ang yaox dix ih rung dom si ngaix.

[Fig. 41] Gon nbun yaog mgrix Sang douh vaig rao ma gah

Gon nbun daeh hngoux yaox duih mgrix dix gah Rao Ma, mai yaox laex yuh Rao Ma hrang moi rung lig kin gix, noh meed hrom jie dix paox, "Ex douh vaig (du) maix gah mgrix ox?" Gon nbun yaog mgrix sang douh gon nbun yaog mgrix Sang douh vaig rao ma gah vaig Rao Ma. Rao Ma dong hri vaig dix, hlad gon nbun douh ndouh gah mgrix, dom rud si gaog (si mgeg) dix kaing Hag Diex, yaog dix bu "vu vu" nan luan mgreng Rao Ma dom ndee si ngai ndee hlaong. Kaix in, eix Gon Bui sang qe dix bu bi Rao Ma yuh gah mox ang lai ndouh boun.

Dax Rong Bang Iag jao lao ndaex num 1973 kix 5.

5. Mgrong Miex Num Mai Am Goi

Eix Gon Bui ba, liang dix lih goui gah biang Hag Diex in, Moh miex Num (giex Num) mai Dax Neng ndix. Moh kee moh Yiex Num miex ndu miex liang Gon Bui kom Hox kom siam, kom Ga la ga lom, kom mian kom vax, bui gu je gu jong kom uig, eix dom ah miex num gah heui.

"Num," moh ba njaeh dix ged gah biang Hag Diex. Eix dom ah moh num. In moh mgrong je gaex Miex Num.

Am Goi dom moh gon briex Miex Nu Am Goi giex Miex Num ang nbax dong dix goui meix goui gon. Houig gah nbaex Yiex Dong mai Dax Nyia dom daeg dong dix moh meix mouing. Kee in, Eix Gon Bui dom daeg goui meix goui mouing kaix.

[Fig. 44] Miex num tung gon dix heem dix ndaex rom si nkrah haeg

5.1 Mgrong Kaix Njaeh Gon Bui Lih Kaing Si Mgang

Si Mgang lih eix Gon Bui kaing, gon goui dom si ngaix. Noh oud gah mgreem mee braix gah Hag Diex Man Laix heui. Kaix lih eix kaing si mgang houig oud gah yaong siang (oud braix Meng man). Tiab yaong siang rom kouig Gon Bui dix gah goui dix glong, eix kouig heem dix dan dix nbog. Oud kaix in, eix haog blag nblaong houig gah mguah (nkuah) meh, ndaex mguah meh din, moh ndee mguah Gon Bui dix dang oud dang goui. Soun sang dong eix hrom hri baox dix, mai soun sang houig hu eix gah baox dix, ga (veui) sang mguah eix baox dix, Miex Num mguah Gon Bui dang loux si mgah -- maix moh bui je in, ex moh bui je an; maix ah loux je in, ex ah loux je an, kee in, eix Gon Bui dom dang goui jub goui jo, goui ru goui yaong. In moh kee hoig dang mguah eix dix goui loux goui moing.

Nkuah meh moh ndee oud eix ba jo dix moh yaong brim. Moh kee yam oud eix dan, rom liang dix keem (roum) Hag Diex, max (miex) Am Goi ba moh miex num eix Gon Bui ndix, noh dom tung bui dou kaing nkuah meh houig oud gah mouig Nu, eix gaoh kaing Mouig Nu dom houig gah Mgong Mu, oud Mgong Mu dan, Miex Num briex dix eei Am Goi. Yam an, Am Goi gied gon iag gon o. Oud kaix, Yiex Num ndeeih viex Gon Bui hu houig gah daoh mgong ding dix ndaeh. Gon Bui ah moh dan Nong Du, moh kee jo dix moh si nax daoh mgong. Rom glong ding goui gah jaong mgong an dix mu. Braix tiab rom glong ding an, Bui ah blag Hag Diex Hou Ba gah heui. Yam in, eix Joung Gox mai Man; yuh laih ding goui gah dix mu. Biang in, braix an gon goui rom glong si ngeih si ngax gah dix mu. Miex Num tung Gon Bui houig heem si nkrah haeg; dix, biag jo rom glong an. Kee noh dom ah nin, grom glong eui, moh kee moh maix rom si ngeih si ngax, gieh je gaex maix moh rom si nkrah haeg o!" Kaix mgrong in, eix dom hmaing rom glong an moh "rom si nkrah haeg".

Braix rom glong si nkrah haeg, moh ndee hoig giad lang oud eix gah dix nbog. Yiex Num (Miex Num) eix yum braix an heui. Yaong yum Miex Num bui ah "Yaong Rang" gah. Kaix yum miex eix Yiex Num, Am Goi dom bleed (blud) nju noh, tung eix oud dan kaix noh miex nju mox ndix.

5.2 Yam Yum Miex Num

Ndee yum miex eix Yiex Num moh yaong rang, braix yaong in eix gon ah Ngeig vaig gah o! Yam yum miex num jan je ba quh ba im, ba goui gah biang Hag Diex hoig lai grai baox dix hmoung ah nin "Ndud ndua miex eix", "hoig yum miex kaing eix paox in".

Am Goi dom dox kong pag hlag song gah gu je; hmaing bui bag bui hreing, gu je gu jong houig si laih baox dix yiam Miex Num.

"Pan Bui mox nbloun hmom loux yiam, ex sang dox noh jeeb graeng laoh graeng hmom. Am Goi ah nin gah jub bui laih baox dix yiam an.

Kaix hoig ah Am Goi nin; gu je gu jong dix je hoig dix je dom laih baox dix yiam.

Yam yiam "Glang vang" (Ja yang yiad ah Ba raog), loux noh njiad jix ah "Vang, vang vang ......" nan, loux yiam in hoig dug yuh hrom bui kom uig kom leeing. Rom ngai bui hoig krum gah dei dei heui. "Eui, Hmom loux yiam glang vang, hmom loux yiam glang vang!" Am Goi yo noh ah nin. Am Goi dox noh jeeb si nbeix si ndaing hmom ba njiad breeih kao glai nan. Kee in, bruig glang vang dom njiad hmom breeih kaix. Kaix glang vang, loux yiam njied lih (Ja leih ba oud hod rom ding) gah jo dix giad goui nqom mai jix dug yuh hrom bui. Am Goi dom dox njied lih jeeb si nbeix goui kri gah, bruig njied lih dom hmom song om kri si ngaix.

Oud kaix Ag soux (Ag qox) blud yiam jie dix. Moh kee ang loux yiam Ag soux nbrai hmom, Am Goi meed hrom gah, dom nbluh ngog Ag soux, Ag soux dom lang ngog om ba sang ndud ngie kaix in.

Kaix hoig si nbaing (si nbaeng) bui Miex Num Yaong Rang, Am Goi sang viex bui hu oud Ong vax si Bo. Gix dom hnie Ong Num moh jao bae si meeig Miex eix. Ong Num bae si meeig dom houig yam gai fang ndix.

5.3 Yam Oud Am Go Ong Vax

Braix ong (Ang) vax Si Bo moh braix ah bui "Man Dax Riex" gah si ngaix. Kaix yum Miex Num, Am Goi viex eix houig oud braix an. Hoig oud eix gah miex nju mox nieh, ang lai uig dong uig yung, Am Goi oud dan liang dix moh mouig, (loux jao lao ang hiex si ndong ndee in) houig kaix noh dom moh "nang sam li". Ba ah Am Goi baox gab jo dix moh Dax Neng.

Dax Neng moh brie Miex Num. Noh moh bui si ndaing ding kaing baox; mai moh bui si ndaing ding riang dei dei heui. Yam oud eix Ong Vax Si Bo, Dax Neng rang rex Hag Diex bung bang dix nbog, eix dom ah mah "Dug gla reem". Kaix an, hmoung eix dug gla reem eix dom goug yo ah nin, "veui, dug gla reem, dug gla reem; moh Dax ba rang rex Hag diex."

Oud kaix miex nju mox nieh. Je jub jo Dax Neng mai Am Goi hoig haoh hoig hun. Gix dom ndeeih mguah baox dix hu oud gu ndaeh gu ndee. Dix nblah hu oud Meng oud Tai si ngaix; dix nblah haog oud Lao Go, ba hu oud gah Meng Bog gah goui; ba hu oud Meng Man Reix Man Rai gah goui .......

Eix houig gab Yaong peng, dom ah moh dix jub bui gaoh kaing Ong vax si box. Eix ndie houig braix Bui Ong vax Si Box uig. Yam lih eix kaing si mgang goui ra nbog.

5.4 Mgrong Mguah Bui Ru

Rom toum Hag Diex goui ra nbog. Nbog kaix, eix dom ndeeih houig ndaex si mgang dix nbog. Nbog si mgang in, daeg goui ngie puan gaing num (500 num) kaing, kaix dang ndeeih bu prad eix dix dang oud kee keem, rom Hag Diex nbog in, eix dom mguah ru nyiex mox nyiex an.

Si niex moh kee oud gix mai kaox si niex, mai ib gix blix kaox an, eix dom sum ru gix moh "si niex"; yaong oux, moh kee hu sum gix yaong jie dix ndaex bang oux eix dom ah moh gix "yaong oux"; jub sai so, gix mguah dix goui ra je sai so yaong nblaong mai sai so yaong njee; raog hlax moh kee jo gix dix oud ndee nie raog biax kaox gah, eix dom hmaing gix moh jie dix "Raog hlax"; Yaong Blong, gix dom sum nyiex jie dix ndaex blong (bloung), eix dom ah Yaong bloung gah; Yaong breix, (nbreix) moh kee oud gix kaix hoig yuh hui ma. Oud ndaex ma moh je ru ma; oud ndaex diag je dix moh je ru an. In moh nbeen mguah eix Gon Vax ru dix dang goui.

Yam mguah eix ru, moh kaix lih eix kaing Ang vax. Sum eix je gaex dix goui, daeg sang goui nbeen dix hreing num (1000 num).

5.5 Mgrong Dax Lang Toi

Ged nbeen Dax lang Toi, daeg moh kaix oud Bui briex Raog Hlax. Yam njaeh, Dax lang Toi mgae Bui sae nblum gah douih dei, mai hmaing bui hu buing rang. Oud kaix, noh dom ndeeih qeeig Raog Hlax mai bui dang yaong buing baox dix. Kee in, eix dom ah moh naing "buing hlax". Moh kee buing gix Raog Hlax baox dix.

Sui Ga jao lao ndaex num 1986, kix 7. Seng Sam dao jao lux ying mai jao joux diam num 1987 kix 1

6. Mgrong Si Mgang Lih

Mgrong mguah si mgang moh mguah loui, mguah hngoig (nkoig) Gon Bui dix ged. Noh moh yam oud bui ndaex Rang ding braix Man Reix blag seih.

Kee oud bui ndaex Si Mgang, moh kee yuh Bui naing mai si vai, mai Dax saeh, Gon Bui ang beix dom dou moux dix ndaex Rang. Eix dom ah moh ndaex si mgang gah. Tiab Si Mgang kaox Raix gon goui gah dix mgong. Moh kee moh noh hmai sag sei, kaox Raix an dom ang jix yum.

Yam oud Bui ndaex si mgang, Gon Bui ang yaox ba ih ba un dix. Gon Bui si ndaing ka hrom dix gah jai hrom hri dix, gied sang lih ngie kaing ndaex rang an. Viang moh nan, lih dix gaex si vai gah jaong (guan) giad yum; lih ra gaex si vai gah jaong giad yum. "Si vai eui, yix dox maix ih bui hyom gaex laex meng (maeng), maix bo lai giad bui hmom daix hmom jaong liag." Gon Bui ah nin gah si vai, mai dox noh giad bui nie mgian daix mgian Jaong, bui nbiag nqeeih nbiag ngai. Viang moh nan, si vai ang ndouh ju loux kioux ko Gon Bui. Guan boud dix giad bui gah moing ndaex Si Mgang. Biang kaix in, ndaex Si mgang goui ngie jeeix kaing, gon bui dom nie ang boun breed dix lih kee qaox nie si nkiab ndaex. Oud kaix moh glang baing bruig mai ruig baing bo ba boun baoh ndaex Si Mgang vieh jeeix.

[Fig. 54] Yam lih gu je kaing si mgang

Viang Ruig mai glang boun baoh ndaex Si Mgang gox vieh, moh kee gon bae si vai mouing ndaex, Gon Bui dom ang nbax boun lih.

"Mox sang liang lih ga (veui)?" gu je qog baox dix ah nin.

"Yix Gon Bui log lih ga." Bui ah nin.

"Ang, Yix jix bu dix, vix hlaog ko dix lih si veui, Si vai ang boun grub vix" Hlaog nkrang dix lih ga Bui.

"Ang, rung yix nbloun lang, yix ang hlad gah si vai, yix jo dix moh ba lih ga." grag ah jie dix nin.

Kaix hoig lai nkrang gu je dix lih ga, dom moh hlaog ba boun lih si veui. Si vai leui hlaog ang grub, grag dom breed dix lih kaix hlaog, soux dom peed si vai, gon bui dom lih kaix soux, ...... gu je gu jong dom daeg mgroig mgroig dix hod baox dix lih kaing ndaex Si Mgang.

Si vai sang giad bui, giang giad si ndax si vai si vai ndeeih nblag dix peed giang, soux mai bui kom gu je riag yo mai leui si vai kaix in, Bui dom dong dix ah "ouh ouh ......" nan yam leui si vai dou diag.

Ga an, Ruig goui loux goui moing om Gon Bui. Moh kee peed si vai noh yam dud noh Si Mgang noh dom yaoh dou kuan mai bi om loux jie dix.

An dix ngaix, Ruig lung houig ah "ji ji" nan mai dox Gon Bui ih si mie goi yam an bui ang dong moh ba ih yiex lih, yaox moh ba dox Ruig, ah ndai dix hruad ndaex ma yuh dix. Oud kaix, goi goui blix moh miex briex nyom briex laoh. Kee in, bui dong moh Ruig ba dox si mie goi, yam ih Ruig goi bui dom ang vang ang nklad, Mai dong bui noh moh Yiex lih ba sud si mie goi si mie hngoux, Gon bui dom dox nbun briex si mie kaix.

Kaix hoig dong Gon Bui dix yuh ma nka gaing, Bui yaox dix goui graeng jeeb eeb som. Gon Bui dom daeg ndeeih brei gah biang Hag Diex. Gon Bui naog gah nyiex gah yaong, ged dix sang dang oud dang goui, "Eui, mguah eix dix dang oud dang goui pao nyom eui." Gon Bui lai ah nin gah baox dix. Viang eix mguah grax ang eix ndouh mguah hrom, loux leing dom ah nin:

Ang gon goi saex goui ra gag,

Si mgid rid Dax Oux dix bang,

Oux dix bang kaix Raog Pan doung;

Ang gon ndag sax goui ra mu,

Si mgang lih Yiex ndaex dix mu,

Ndaex dix mu kaix mgong brong mgoui.

Soun sang nab yam yung yi Gon Bui baox dix. Ga sang mguah Gon Bui baox dix veui sang dang hu dang ing dix, Bui njaeh sum gaex baox dix goui, mox liang lih si veui, gieh noh gaex "Ai"; kaix Ai dom moh "Nyi" kaix Nyi dom sum moh "Sam"; kaix Sam dom moh "Sai"; kaix Sai dom moh "Ngaox"; kaix Ngaox dom moh "loug" kaix loug dom moh "Jiad", Yam an ndix Gon Bui goui ngie a liah je kaing.

Eix Gon Ba Raog moh ba liang dix lih si veui; bui ah moh eix "Ai Vax" Ga la jo dix lih kaix eix, Dom moh jie dix "Nyi Veng"; Siam lih kaix Ga la dom gaex "Sam Dai"; Gon Hox lih kaix Siam dom gaex "Sai kie"; Man lih kaix Hox dom moh "Ngaox Man"; Gon Goui mian lih kaix Man dom gaex "loug mian" Kang moh ba nkoig dix lih dom moh Jiad kang".

Houig dom si ngaix, bui dom ah "Ai Vax", "Nyi Veng", "Sam Dai", "Sai Kie", "Ngaox Man", "Loug Goui (Loug Mian), "Jiad Kang".

Soun sang hlag sang hliao Gon Bui, mai soun sang dong loux dong nqom baox dix. Dax Toi dang pan dang ndeh ngai lai Bui je dix je an dang goui.

Lai Hox mai lai Siam noh diam dix ndeh gah jei; lai jie Ga la dom diam gah hlax lag; lai mian dom diam gah nblaeh ga mung. Kaix in, Dax Toi ah nin gah Ba Raog, "Ai Vax, maix moh ba rian hu ma nka gaing, pod diag pod du, ex gieh lai jie maix vie jeeix, goui ngie loui ngai kaing. Viang moh nan, ndouh gieh maix bi om o!" Kaix hoig ah Dax Toi nin, noh diam lai jie Ba Raog goui gah hag moi (yam an moi mai bouih moh dae) mai dox noh gah eix.

Lai Hox, lai Siam lai va la (Nyi Veng) ngai giad jo dix haoh hun. Viang moh nan, moh kee moh gix moi ju hmon, gon ju Loux, gix hngiad loux dom nqom grai Dax Toi, yuh lung yuh loi dix mgae lai jie dix gu ngaix gu som. Gix uig jix lai jie , dix mai boun briex noh ndaex hrom ndaex hri dix, kee in, lai jie gix dom goui dom si ngaix heui.

Gon Ba Raog mai Gon Mian rian gah grax pod diag, nieh gah grax sang mgae dix biag, mai si ndaing brix gah blai. An dix ngaix, Mian hu peed dou diag ndee si ngai ndee nda, hoig njao miex mgong miex lua mox nieh. "A miex eui, jai hrom eix nyom eui!" ah gix nin gab baox dix, gix mian mian ndaex nbae viex dix, yaox goui kliab nblaeh ga mung ndaex nbae, tung baox dix dab ih. Oud kaix, gix ah "uh" nan gab nbleed lai jie dix. Viang moh gox nin, gix ang laex hrom jeeix gox, Miex nie ah nin gah baox dix: "Ang jaox, bo yuh eix laex hrom gah, lai jie eix hoig laig ndaex vaig ndaex du eix, ang dae lai jix mgrai dix nbog gox, mai ang dae lai moh ba nai soun eix, Hrom hlag eix hoig oud ndaex gaex ndaex hag eix." Gix ndieh ndieh vaig dix mai ah dix nin. Gon Vax dom qog gix, "Mian baox mgrom eui, Vaig beix hiex blei yuh nan kee dix?"

[Fig. 61] Hngoux dox doi, goi dox ruig

Moh kee oud lai yix mai hrom hlag yix ndaex vaig yix kom uig. "Mian njiad jix bog loux Gon Vax ah nin.

Ba Raog, biang hoig rian gix gah peed diag, gix gon rian gab nqob groung ko. Eix ah nin, "Nqob groung ko ba gian, mian loun eeb ba ding." mai eix gon ah nin, "Lai eix Loui ngai kaing, bie dix ngob mgae ang eix miag gah." Eix si nkab hag bouih goui ngai lai gah oud mgreem mgriex. Ang nbax goui miex nkreeng dix, nyiex yaong oud eix broui, lai hag moi (bouih) jie eix dom nyao broui.

Dax Toi hang dix oud mai eix ga an, noh yaox lieh Gon Vax loux Mai. ang ndouh hrom hlag, noh dom dou hu oud Meng Hox. kaing eix. Dax Toi mgae Gon Hox gu si ngaix kaix an, Gon Hox dom si ndaing hlag kaing eix kee in.

Oud kaix in miex nju mox ndix, Dax Toi buig (beeig) dix moh Dax pa Jao, mai ndeeih houig Meng Ba Raog. Noh mgae eix plu (baeng) bi "sang gai sing", ang ju eix lai gid gaing mgaing haeg. Eix ju loux Dax pa Jao, louh nbeen li oud dix mai ang lai biang gaing mgaing haeg. Eix dom ah moh in "Yam baeng bi, li gai sing". Gai sing, moh loux Hox, ndee nbleeih moh louh eix nbeen li.

Loux boun krom Nyi Ga gah Dax Jang, Dax Siang Go, Dax Ga, ngaox tam num 1978-1979 mai joux diam noh ndaex 1984 kix 6.

7. Mgrong Ged Gon Bui

Ndix ndix, biang Hag Diex moh kaox oux, rib riam dou sad kin gix ba tiang dix goui gah. Eix Gon Bui ang nbax dong dix lih heui.

An dix ngaix Sia bu houig gah biang Rang dix mu, noh dom hmoung loux si num si aox Bui gah ndaex rang an. Noh dom bu gah biang Hag Diex gu braix gu glong, hag gu je houig deem dix baoh ndaex rang an. "Oud Gon Bui ndaex Rang, hu eix deem baox dix gaong rang gieh gix lih blag braix." Sia goug yo gu je ah nin.

Kaix hoig hmaing Sia gu je deem dix baoh Gon Bui lih Kaing ndaex rang, gu je hoig ged a lou dou gaex dix, mai dang lao loux sang jo hrom dix.

Liang moh kaox ba ah nin, "Ang yix kaox ndouh ju Gon Bui lih goui biang Hag Diex. Pan eix baoh gix lih, dee nyao gid nkriam gix yix sax, pan Gon Bui lih, yix mgud gix yum nyao nan".

[Fig. 64] Mgreeih giex kaox laih baox dix

Kaix hoig lao kaox jie dix, si vai loui loux noh, "Lud la ndang dix, loux bux gei, ang lud nklog. Hrom ged ex mai loux sang grai ex hoig ko mai kaox, pan Gon Bui lih kaing rang, ex sang giad gix yum."

"Ang dae moh ba ih, loux did." Mgreeih bog loux giex, "Ang Gon Bui lih ang jix, eix ndouh sang nkram gix oud ndaex rang kaix dix yuh gah mox noung noung." Mgreeih ndeeih dian loux dix ah nin.

"Jo, loux baox mgrom eix mgreeih njiad jo gah nklog hrom ex." Giang lux loux Mgreeih.

"Loux ex ko mai loux Mgreeih giex Giang, Gon Bui moh ba sang hlag sang hliao kaing baox, ang gix lih ang boun." Gaong dian (tian) ah jie dix nin.

Moh kee mguah gu je dix goui ra blag gah mgrong sang lih goui Gon Bui gah biang Hag Diex, Dax kaox giex Dax mgreeih dom nie dung (tung) tiang baox dix yuh lung yuh loi.

Dax kaox ndeeih loi ah nin, "Dox rug lih Gon Bui, beix gia dix yaox sax, moh ex ang nyao mgud gix yum." Mgreeih meed hrom pao in, noh bog loux kaox, "Mgla maix dix kaox, maeng moh maix kaox kaing maix si grouh (kloui) sang yuh dix ding si mu kaing baox dix. Njax lao maix sang boun mgud bui yum nyao nan ah did bie geei gling ex mgong kaing, maix gah ang dae boun gieh ndud."

"Moh dei dei?"

"Moh dei dei!"

Kaix ang giex lai een loux baox dix goui je, giex dom laeh (laih) baox dix yuh nin: Pan kaox boun rud geei (nyiex Mgreeih ) gling Mgreeih ndud, Gon Bui ang yaox dix lih kaing ndaex Si Mgang pan ang boun rud, Gon Bui yaox dix lih. Kaox qe dix rud yuh gah mox, ang ndud yuh. Kee nin, Gon Bui dom boun yaox dix lih kaing ndaex Si Mgang. Viang moh gox nan, moh kee ang gix nyang boun douh ndaex Si Mgang. Gon Bui Jeix ang nyang boun lih kee.

Kaix hoig ju gu je Gon Bui lih blag braix, Sia dom hnie dou diag deem dix baoh ndaex rang. Gaong hang baoh Si Mgang, ang ndouh yuh; giang blud yuh jie dix kaix gaong gah ang ndouh yuh, Jag baoh jie dix ang boun; beix baoh jie dix ang boun; moi baoh noh dom hoig mglaoh hrang dix gah leix ang boun; gu je gu jong hoig sang mgrum houig baoh Si Mgang, ang gix boun nbaoh yuh ndaex dix gaex gox.

Oud kaix, dom moh Ruig ba glaing vaig viex dix dom lom, mai douh ndaex rang ling kix ling num. Hoig douh noh miex num mox nieh ang lai dong heui. Vaig viex noh (mgaoh noh) hoig nbeem gah, noh dom daeg boun ndouh yuh ndaex Si Mgang. Kee in, loux nbeen dom ah moh "Ruig baing bo ba dud Si Mgang."

Kaix hoig nbaoh yuh Ruig ndaex an, Gon Bui yaog dix lih paox. Viang moh nan, moh kee deei Si vai dix ding si mu kaing baox, noh ang ju loux bui haoh bui hun, oud braog mouing ndaex, Gon Bui lih miex gaex noh jaong (guan) giad yum miex gaex. Kaix hoig giad noh bui liang dix lih loui gaex an yum, giang si ndaing meed hrom gah noh. "O! Jix qi hnyae nin liex go in." Giang ah nin ndaex hrom dix.

Houig yam yaog bui boun gaex dix lih paox in, giang dom kliag si ndax si vai. Si vai hmoung saex si ndax dix, nblag ngai dix blag grei dix, dom ang lai dien yaox dix giad bui lih nbog in yum.

Bui liang dix lih kaing ndaex moh eix Gon Vax. Kee in, bui dom ah "Ai Vax" gah eix. Ba hod kaix eix moh Ga la, bui dom ah "Nyi Veng" gah gix; oud kaix dom moh Siam, noh dom gaex jie dix "Sam Dai"; oud kaix moh Hox, noh dom gaex jie dix "Sai Kie" oud kaix moh Mian, noh dom moh jie dix "Ngaox Mian"; oud kaix noh moh Gon gui, noh dom moh jie dix "Jiad Gui".

Njaeh dix kaix in, Gon Bui dom daeg yaox dix lih goui biang Hag Diex. Ndee oud ndaex rang ding an, moh braix man reix yam in, Eix Gon Vax dom ah moh noh "Ndaex Si Mgang" heui.

Kaix hoig lih Gon Bui kaing ndaex Si Mgang, eix sang diang rom ding dix glong. Eix ang dong mgroh sang diang rom an, nbog in ndeeih moh Mgreeih ba mgae eix dix nbog. Mgreeih ah nin gah eix, "Vug ex maox yuh gah mox gah gag kaox, yuh si nbaeg diang glong yuh nan." Kee in, eix dom daeg dong dix yuh si nbaeg diang glong, Kee moh Mgreeih (Hag Diex braix man deui ah gon gui gah mgreeih) ba deem ba joi eix Gon Bui. Eix dom nab yam gix dom houig si ngaix.

Kee moh Ruig ba dud Si "Mgang, eix dom daeg yaox dix lih oud biang Hag diex, sang yuh si nja mu ke gah Ruig." sang dox yix maix ih dix Ruig?"

Ruig ah nin, "Ang beix naox dox ex did dix, moh kee ang ex goui ndee een noh. Kaix ngaix sax, beix gieh ex sud dix ih briex bruad braog ma braog gaeng kaing, In hoig moh ba laoh lie soun ex heui:" Kee in, eix dom gieh Ruig jim dou ma dou goi yuh dix dom houig si ngaix.

Kaix Ruig gon moh soun giang nang. Biang hoig mgob giang loux si mgah sia soun sang boun eix dix lih kaing ndaex si mgang, noh gon giad si ndax si vai, eix Gon Bui dom daeg boun dix lih oud biang Hag Diex.

"Sang dox yix maix ih dix giang?" Eix qog giang. "Bui eui, ang ex goui graeng goui krai, ang ex goui nyiex goui yaong; nja lao ex sang yaox ndee een briex een breem, bie ndee id ndee dum ex ang goui pan beix goui hrom, gieh ex oud gah brang ndang gah lad beix, mai gieh ex rog briex bruad briex hieh kaing song beix liag." Kee in, eix dom gieh giang oud mai dix gah nyiex gah yaong, mai gieh noh ih briex hieh kaing song kaing grao in moh mgrong oud giang mai Gon Bui ndaex nyiex ndaex yaong.

Sui ga jao lao mai Jang kai Dax jao ji ndaex num 1986.

8 Mgroh Mgrong Si Mgang Lih

8.1 Dax Lig (Lih) Mai Dax Luan

Dax luan moh jao mug ma,

Dax lig (lih) moh jao sa nbeen;

I ax lig (lih) moh jao pan diex,

Dax luan moh jao mgiex njuang.

In moh loux een Dax,

In moh grax ndeh geeing.

Yam njaeh ndix ndix, kaix hoig pan hoig yuh, Dag lix (lih) Dax luan Hag Diex mai Rao Ma, Hag Diex mai Rao Ma giex si ndaing ndeix ndod baox dix. Rao Ma oud blag biang, Hag Diex oud blag mgreem, yam an ndix, eix Gon Bui ang nbax goui heui. Dax lig Dax luan liang dix yuh sia; oud kaix dom yuh grag goui; hoig pan grag goui dom yuh moi goui; kee in, gon bui dom ah "Diex ba liang dix loi, moi ba liang dix nbiex". Kaix hoig pan moi goui dom yuh nbrung goui; kaix hoig pan nbrung goui dom yuh lo goui; Dax ang ju lo goui gon; lo dom ang jix goui gon; kaix hoig goui lo, dom yuh rao kaox lung rao kaox iag lih goui. Oud kaix dom moh lig, soux, ia sim ba goui; dom moh gax giang ba goui; dom moh grih si vai ba goui; dom moh bouih jag ba goui, dom moh meeig mgreeing ba goui; dom moh rib riam ba goui; dom moh kaox oux ba goui; doui moh gu je gu jong ba goui. Jan je ba goui gah biang Hag Diex in si ngaix, hoig lih goui kom uig kom leeing, kom mu kom miang heui.

[Fig. 72] Si uing rom ba boun deei si mie hngoux ndaex hnong

Kaix hoig goui gu je gu jong dom daeg yuh eix Gon Bui kaix. Yam njaeh eix Gon Bui dix lih goui ndix, Hag Diex giex Rao Ma gon hvian dix gah maox dae. Kix mai Si ngaix gox gon ang nbax goui. Soun sang gieh Gon. Bui glod moh sim im moh bui gah biang Hag Diex in Dax dom daeg yuh kix mai si ngaix lih goui. Dax een eix oud ndaex Rang ndee raex ndee nblon. Yam an ndix, eix gon bui gied si ndaing ka hrom hri dix. Mai Dax saih gox hoig si num si aox biang gaing biang gab eix ah "vung vung" nan, loux in hoig om ngie bu hia mgu meui. Mai gu je gu jong gah hoig yaoh hoig yee gah o!

8.2 Mgrong Lih Eix Kaing Si Mgang

Yam sae Dax eix ndaex si mgang ndix, gu je gu jong hoig nyom oud si u goui mai eix Gon Bui. Bie si maox rang gox jix si mgah jix ngiah (nyiah) mai eix. Kaox oux rib riam; sim saig giang lai, jan je ba mguah ba goui, ba glod ba im gah biang Hag Diex kom uig kom leeing, log dang goui hrom goui hri, goui loux goui moing gu gaex ndaex bui. Kee hoig si num braix ah "vu vu" nan, gix dom hoig gu gla hrom hri gah oud ndaex rang.

"Nyom eui, lih eix kaing ndaex rang pao in." Gix hag baox dix ah nin.

Kee in, gix dom laih baox dix dud si mgang; Dax sim so liang dix dud, noh ang boun; sim ding gaing bleed (blud) houig dud, noh ang boun; grih mai si vai blud hag baox dix qe dix baoh ndaex si mgang, gah ang boun. Kaix in dom moh Dax jag, Dax bouih, Dax nbrung, Dax lo, Dax moi, Dax grag, Dax rao kaox kin gix ba, lai louh baox dix houig baoh ndaex Si Mgang, gix ang boun baoh dix gaex gox. Viang moh nan, bui ang nyang hvah hrom gah. "Gieh yix blud qe jie dix yaox?" Lig soux, ia sim, gax giang, meeig mgreeing gix blud hag baox dix dud si mgang, Viang moh nin, gix gah ang boun. Kee in, Jan bui (gu je) oud ndaex Si Mgang yaox ang boun lih kaing ndaex an, gix dom yiam ah "ee ee" nan.

Glang baing bruig mai ruig baing bo dom ah nin gah baox dix, "Bo lai gieh gon bui ka hrom dix ndaex Rang ax sae riang jie dix baoh noh." Giex dom glaing vaig viex dix dom lom dom gian (yuh hngim dix mai mgaoh dix gian lom) kee in, dom daeg moh ruig mai glang ba boun douh ndaex si mgang. Leing een dax (nqom gab) dom ah moh "Ruig baing bo ba dud si mgang, glang lom hngim ba njiang (mgiang) si maox".

Kaix hoig nbaoh ndaex Rang, gu je gu jong dom daeg yaox dix plid dix lih oud blag braix. Yam daeg liang eix Gon Bui lih oud gah moing ndaex Rang Si vai sang jaong (guan) giad eix Gon Bui yum, Giang dom ah nin gah si vai, "Maix ang boun dix baeh Gon Bui yum." Giang dom giad si ndax si vai. "A giex eui", si vai ah nin mai yaog dix dou gah saex si ndax dix. Kaix in, eix Gon Bui dom, daeg yaox dix lih oud biang Hag Diex.

Viang moh nin, je ba yaoh ba yee eix Gon Bui gah gon jo dix goui nang kaix ang si vai lai boun giad eix, blud moh kaox ba ah sang nteem eix yum. Mgreeih moh ba diang dix lih, Mgreeih ah nin gah kaox: "Beix kaox ang boun dix laeh Gon Bui, pan beix sang laeh Gon Bui, beix duah nyiex ex ga, pan boun duah dom daeg boun dix laeh kaix." Kaox qe dix duah nyiex Mgreeih ang boun, kaox dom ang yaox dix mgud Gon Bui.

Ba liang dix lih kaing ndaex si mgang moh eix Ai vax, kaix dom moh Gon Box, kaix dom moh Mian, kaix dom moh siam .......

8.3 Braix Hoig Ndux Eix Dix Oud

Kaix lih Gon Bui kaing si mgang houig oud yaong bang yong; dou kaing yaong bang yong; houig oud yaong Hog; gaoh kaing yaong Hog oud yaong Han; gaoh kaing yaong Han oud yaong kong; dou kaing yaong kong oud yaong loui; dou kaing yaong loui oud yaong ah; dou kaing yaong ah oud yaong eh yaog dix kaing yaong eh oud yaong dah; gaoh kaing yaong dah oud yaong deeh; yaog dix kaing yaong, deeh oud gloung pang (Yaong in oud tiab Ba Gex Deix). Yam houig eix din, moh kee ang eix dong braix dong glong (ndaox yeix); eix dom hmaing dix ih loux. Oud kaix; giang tung eix houig ndee; goui rom glong ding dix mu, eix yaog dix diang rom glong an, dom brah giang oud kaix dix braix an.

Kaix gaoh eix kaing yaong glong pang (gloung peang [?, sic]) houig gah yaong A vih. Eix kouig daix jaong dix ndee in, eix dom daeg yaox dix jix si mgah. Kaix gaoh eix kaing A vih hu oud vi leeg; gaoh kaing vi leeg oud ve lieh. Dax leeg hu blag mgoix (mguax) Dax lieh hu blag ndom. In moh ndee mguah dax dix dang hu. Kaix in, eix hu oud yaong Hmaing. Oud din, eix Gon Bui hoig jix si mgah mai baox. Gaoh kaing yaong Hmaing oud yaong qoung. Yam oud eix yaong qoung jo dix moh ndee toum rom (keem rom) Hag Diex. Oud din, eix hmaing si mie hngoux gah Dax Mouig. Kee in, eix dom daeg jix yuh ma yuh gaing.

Kaix gaoh eix kaing yaong qoung hu oud yaong seih; oud kaix dom ndeeih oud yaong pang pai. Oud din, bux gei mai bux si mah gah baox dix. Bux gei bih vaig bux dix, blaex noh yum, miex giex dom ah gah bux gei, kee in, dom dou hu oud yaong pang blox.

Yam oud eix yaong pang blox, moh yam siao Gon Bui si maox paix (paex) hriam.

Oud kaix, eix miex (ndeeih) hu oud yaong blao seih; dou kaing yaong biao seih oud yaong blao laong; gaoh kaing yaong biao laong hu oud yaong blao bloung. In moh ndee jaeg (ndung) blaeng bloung jaong eix. Gaoh kaing yaong bloung oud yaong plui. (in moh ndee mgae eix dix sum nyiex mai si vig (Si vaig) Gaoh kaing yaong plui oud yaong pein yan. In moh ndee pid Dax saeh (saih) mai nan dix gaoh kaing yaong pein yan, oud yaong hraig (Yam oud eix din, nbun daeg dong dix goui meix) Gaoh kaing yaong hraig oud lai Reib. In moh ndee yaox eix Dax hriam mai yam jix hlo eix dou tai. Gaoh kaing yaong lai Reib oud yaong mgeig mgong; gaoh kaing mgeig mgong oud yaong kog si vai; gaoh kaing yaong kog si vai oud yaong nkoh broh; Gaoh kaing yaong nkoh broh oud yaong Teig; yaog dix kaing yaong leig oud yaong nkeh mo seih.

Eix miex (ndeeih) mguah baox dix dang hu din. Eix seed si ang ia, soun ang gieh rom keem Hag Diex, Dax hmaing eix biang gaing.

Eix Ai vax yaog dix kaing nkeh mo seih (Din moh mguah ma seih), oud nkeh mo laong (Mguah ma laong); yam oud eix nkeh mo seih moh yam mug Ai vax (Gon vax) gaing. Bui gu je gu jong mguah baox dix dang hu dang oud gah nkeh mo laong. Gaoh kaing nkeh mo laong (Mguah ma laong), Gon vax hu oud si vad; gaoh kaing si vad oud doi glong; yaog dix kaing doi glong oud gung meh, kaix qung meh oud Ba sab; yaog dix kaing Ba sab oud Ba Sia; gaoh kaing Ba sia oud doi bra; gaoh kaing doi bra oud blein seih; gaoh kaing blein seih oud Si ku, gaoh kaing si ku oud blein laong; gaoh kaing blein laong dou hu oud Ma Diah; dou kaing Ma Diah oud nqung nu; kaix, hu oud ban kuan; hu oud dai braix; hu oud yaong luan; yaog dix kaing yaong luan hu oud puan yun; yaog dix kaing puan yun hu oud si log; yaog dix kaing si log oud yaong mo, yaog dix kaing yaong mo oud Dong qi; kaix oud eix Dong qi moh grag ba ndeeih tung bui hu oud gah Meng Go Doung. Siam peed Ai vax dou kaing Meng go doung dom houig oud jog joung Gung); gaoh kaing jog jung oud Na pleim; gaoh kaing Na pleim oud yaong mgreix. Oud kaix, houig oud yaong ngeig; houig yaong ou; gaoh kaing yaong ou dom ndeeih houig oud jog joung dix nbog. Kaix, dom oud yaong mgree, oud laih brim; oud yaong bling, oud yaong Ai gai, oud Ba mox, oud Meng loi, oud bo so, oud man pan, oud Glong gian, oud Glong Nyeeh, oud si Rom, oud lom liah, oud goui grax, oud goui tiang, oud yaong rung, oud yaong long, oud yaong tu, oud yaong roig, gaoh kaing yaong roig dom daeg houig oud yaong ding. Jub nyaex yix oud yaong ding goui gao nju dix (11) Ex gaex Al sao, geeing ex gaex Ai loi. Kaix ndeeih dou hu oud yaong suad; gaoh kaing yaong suad oud Teh vah, yaog dix kaing Teh vah oud om noung, dom ndeeih oud mouig lex mei; ndeeih oud yaong Roung; ndeeih oud yaong rang; oud yaong num leih; dom ndeeih houig yaong noung kaix. Nkoig dix oud yaong meng rex dom houig yam gai fang (hvang).

Loux lao, ex kin gix si veui moh braix hoig ndux Dax Yiex miex geeing eix dix oud gah.

8.4 Mgrong Ih Neix Dou Sad

Kaix hoig pan Dax lig Dax luan gu je gu jong ndix, ndeeih dang dox gix ih ba ko mai soun jie gix heui. Dax goug Bui, "Bui eui, ang yaox dox maix ih did dix, dox maix ih loux kaing". "Yuh ex dix gah loux Dax?" "Soun sang yuh maix gaing nqo". Kee in, Gon Bui dom goui loux goui moing kaix. Dax goug sua, "gieh maix jie jie dix nqeeih, sua." "Yuh ex dix gah nqeeih, Dax?" "Soun sang sog maix dix ih je ba sag Vaig dix gah." Dax ndeeih goug glang, "Glang eui, riab maix ih bruig, Glang." "Yuh ex dix gah bruig dax?" "gieh maix jix bu hu mgreng Rao ma." Dax goug grih, "Riab jie maix hag grih." "Yuh ex dix gah hag Dax?"

"Soun sang die maix npaeng gah yam guad braix."

Kaix hoig riab grih hag, Dax goug moi, "moi eui, dox ex maix jie jie dix rung." "Yuh ex dix gah rung?" "pan Gon Bui baeh maix sax, soun sang muh (muih) dix briex gaing maix."

"Si vai eui, dox ex maix ih haeg breeih." "Brieh eui, dox ex maix ih loux riag." "Rao kaox eui, dox ex maix goui mgle." "Gaong eui, dox ex maix ih si ndax lang." "Sim baing eui, dox maix id gah gag kaox braog yaong, Gon Bui ang boun dix buing maix o!" Kee in, eix dom ang buing sim baing.

"Glang braox eui, njiad hmom raoh haeg ngog maix, gieh maix moh jao daeh grog." Kee in, loux glang braox dom ah "bud bud" nan om loux daeh bui grog.

Yam an ndix, nbrung mai lo hlad soun jie dix ang goui, Jax loux Dax, "Sang dox maix yax (yiex) ih dix Dax?"

Dax meed hrom gah jax giex loux, "O! Bax hiex hax hrom yuh nin liex, gieh gon bui moh jao nbrug nbrung, lo dom moh jao dang gon bui ih." In moh mgrong nbrug Gon Bui nbrung mai mgrong dang gah lo dom houig si ngaix.

Kaix hoig mguah Dax jan je ba goui biang Hag Diex ih gu je gu jong, gix dom dang ing oud ndee oud ndee goui dix kaix. Viang moh nan, Gon Bui moh je ba hlag hliao kaing baox. Yam oud eix gah yaong nqoung ndix, eix ang yang yaox ba ih ba un dix, "nyom eui, eix sang ih je ba dix liex?" gix qog baox dix ah nin.

Oud kaix, Gon Bui dom hag dou sad laih dix dou mai dix; mox man aing dix mai dou an je ba sang boun baox dix ih neix noh.

Liang moh moi ba laih dix dou mai Gon Bui, moi man aing dix mai dou dix, Gon Bui yaox dix ih neix moi; grag mai Gon Bui laih baox dix dou, grag man aing dix, Gon Bui yaox dix ih neix grag; jag mai bui laih baox dix dou, jag man aing dix, bui yaox dix ih neix jag; bouih mai Gon Bui laih baox dix dou, bouih man aing dix, bui yaox dix ih neix bouih

"O! Eix jix sang gieh Gon Bui beix dix liex, maeng ang gix ding daix lang jaong om eix? Gieh ex blud qe jie dix paox." Brieh ah loux ding mu yuh nin. Brieh laih dix dou mai Gon Bui, brieh man aing dix. Gon Bui yaox dix ih neix noh.

Kaix in, rao kaox, sim saig, gax giang, jan je ba oud biang Hag Diex mai je ba oud ndaex rom hoig laih dix dou mai Bui, gix man aing dix gu gaex ndaex bui. Kee in, Gon Bui dom yaox dix ih neix gix ba moh dou sad kom uig heui.

8.5 Mgrong Yaox Eix Gon Bui Si Mie Hngoux

Yam keem rom Hag Diex ndix, Gon Bui gid gaing mgaing haeg keen (biang) rom gah. Oud kaix, rom dom daeg hid. Kaix in, Gon Bui ndeeih ang yaox je ba sang ih dix dix nbog. Bui sang mug ma sa yeem, ang yaox si mie hngoux. Eix dom hag baox dix hu hmaing gah Mouig. "Een ex si mie hngoux ndaex grei hnong". Dax Mouig ah nin.

Kee in, Gon Bui dom goug gu je houig deem dix deei si mie hngoux an. "Dax jag eui, deem ex hu deei si mie hngoux liag."

"Ang ex boun deei." Jag ah ang boun.

"Soux eui, deem ex hu deei si mie hngoux ndaex hnong liag."

"Ang ex boun." Soux ang boun.

"Glang eui, deem ex hu deei si mie hngoux liag."

"Ang ex boun."

Moi eui, deem ex hu deei si mie hngoux liag."

Moi gah ah ang boun deei.

Gu je gu jong ang boun deei si mie hngoux lih kaing ndaex hnong. Mouig ndie hrom gah, dom ah nin gah si uing, "Blud maix hu qe deei, jie, dix yaox si uing." Si uing hu biang rom mai breed si ndax dix laig ndaex rom, grei hnong, noh dom boun glia si mgiag hngoux gah si ndax dix. Dom daeg moh si uing ba boun deei Gon Bui ih si mie hngoux. Kaix in, Gon Bui dom daeg yaox dix sum hngoux sum goi, yuh gaing vaing nqo gah biang Hag Diex.

Kaix hoig daeg Gon Bui gah yuh ma ka hliex, Bui ged dix sang id sang dum, sang laex sang lee dix, viang moh nan, yam an ndix, braix glong ang jix mguah dix goui boun ngaix boun Som, soun sang laex sang lee bui dix, Gon Bui dom hmaing Dax lih mai Dax luan deem dix joux yuh si ngaix mai kix gieh jix goui nbog riang nbog hvaig. Ga (veui) sang lih si ngaix, Gon Bui dom ah nin gah kix, "Kix eui Kix, hu moux maix gah hlax kaox rung ha, gieh yix laex dix dix vud." Kix ju loux Gon Bui, hu moux dix gah hlax kaox rung, kaix an dom, jix goui yam riang yam hvaig, boun som boun ngaix.

8.6 Mgrong Pid Dax Saih Mai Nan Dix

Dou ma dou goi Gon Bui hoig si ndaing hmom ga an. Oud kaix, eix dou hu oud yaong pein yan. Qe dix yuh gaing yuh gah mox, dou ma boun ang lai jix og. "Moh kee je dix liex? Gaing yuh ma hu eix jix ang leed ang og yuh nin." Gon Bui lai qog noh gah baox dix, mai si mgo mgrong lud mgrong loui dix. Bui dom dong moh Dax saih ba pid mai nan dix. "O! Go in jix mab nu nai gaing yuh eix nin liex?" "Eix jo dix gieh noh lang nyiex yaong." Bui lai ah nin gah baox dix. Oud kaix, Gon Bui. dom daeh grog krom baox dix hu mu hmiad Dax saih.

"A miex eui, sang houig yuh Bui ex yaox nqom dix." Dax saih ged noh yuh nin ndaex hrom dix. Noh dom yaog dix haog moux dix ndaex si nbaong. "Ang dae dix moh, gix dee gon boun ex din." Noh dom ndeeih plid dix lih ndaex si mgoui ia mgreem brang nyiex, mai haog jung biang brang "Mgla dix mai yaong in eeh! Dou ex kaing." Noh dom yaog dix bu kaing brang hu dum ndaex bang oux. Kaix in, noh meed hrom gah mgrong lud mgrong loui dix mai mgrong peed Bui dix dou kaing yaong, noh dom beeig dix moh "Dax saih", mai jix goug npaeng; deem joi dix rang raix yeem kaox yeem oux ah "vu vu" nan, mai riag yo ah "nbang nbang" nan. Kee in, Gon Bui dom si ndaing hlad gah loux duih saih. Oud kaix, Dax saih dom dou haog oud ndaex Rao Ma Rao mung kaing Gon Bui, mai nbriex viex ngu plu Gon Bui dou.

8.7 Mgrong Ndeeih Boun Gon Bui Ngu

Kaix hoig nbriex Dax saih ngu kaing Gon Bui, Gon Bui hoig lu lax lu liang gah ang lai yaox je ba sang jix sin yuh briex. Gon Bui yaox riang dou ngai glang bloh nan yam hvaig, gix lai jei ngu dou moux dix ndaex ngai noh. Glang bloh ah ang ngu oud ndaex ngai dix, noh ang dong mgrong sang deei Bui ih ngu. Oud kaix, Gon Bui yaox douh grei ndoung neix yam hvaig braix, Gon Bui lai ndeeih jei ndoung neix moux ngu gah grei dix, "Dox yix ih ngu oud gah grei, maix ndoung neix." "Ang moh ngu, pan beix sang ndeeih yaox dix om (jo) ngu, beix hmaing si ndou deem dix sog." Ndoung neix (dang douh) grai Gon Bui hmoung ah nin.

Oud kaix, Gon Bui dom hmaing si ndou deem dix sog mgrong sang boun ngu. Si ndou nbriex liam mgrong moux Dax saih ngu ndaex kaox grouh, mai ndeeih houig grai Gon Bui hmoung mgrong in. Kee in Gon Bui dong dix kad ngu gah kaox grouh kaix in. Houig dom si ngaix soun ang Gon Bui gieh dix bi om mgroh mgrong deei ngu ndaex kaox grouh mai oux grouh; mai soun ang boun gieh ngu broui yuh nyiex yaong, Gon Bui dom dong dix yuh kad. "Yuh kad", moh dig Bui ngu num brim, kad ngu num kraox lih gah kaox grouh giex oux grouh, mai keen ngu brim hu mai dom ia. (Hag Diex Man Deui keen noh gah ia si meix baing).

8.8 Mgrong Glei Ne Giex Gri To

Glei Ne giex Gri To (sang om lao Ba Raog Dax Nya giex Dax Toi) moh bui hlag bui hlian so ra gaex, kaix in, bui gu je gu jong dom hmaing giex moh jao nbung jao mgae Gon Bui. Glei Ne mgae Gon Hox jix lai; Gon Hox dom jix diam lig diam lai kaix in. Gri To moh jao mgae eix Ai vax dong nbeen, moh kee in, eix dom dong nbeen dax nbeen yiex dom houig si ngaix. Kaix hoig dong eix nbeen pin nbeen li, eix dom dang jix mguah bux aig gon geeing dix. Kaix hoig mguah ma la rom ndix, moh nbun ba liang dong nbeen ga si meix, mai moh nbun ba liang dix moh guad nyiex si miang yaong; si meix hngiad loux nbun, si meix dom daeg hlag hliao.

Njih njang mglang mgleeing mox ndix, nbun hoig tung hoig mgae si meix hu ma sa, yeem, yuh gaing vaing nqo, dix je hoig dix je, si meix dom daeg dong braix dong glong. Oud kaix, nbun ang lai muih dix moh si miang; hnie, Glei Ne blud moh jao nbung jao si li. Viang moh gox nan, jan je ba ang Glei Ne nbax dong nbax yung gon hu qog noh gah nbun si nqeeng heui.

Loux lao Dax Yiex miex geeing eix ndix, nbun hoig moh jao nbung jao pan ndaex sang sib (30) nju; boun si meix dix moh si miang daeg goui ngie dix nga (20) nju kaing. Si meix ba liang moh si miang ba gaex Glei Ne an, noh gon nie hlag kaing Gri To. Moh kee Hein noh eix Gon Vax, eix doui peed noh dou kaing dix. Glei Ne dom dou hu oud mai Gon Hox, mai meng dix mgae Gon Hox. Kee in, gix dom hlee hlag kaing Gon Vax heui.

8.9 Mgrong Houig Yam Gai Fang

Ex gaex Ai sao, geeing ex gaex Ai loi, Dax ex dom gaex Ai soig, ba ah Dax ex geeing gah gaex Ai lua, geeing Ai lua dom moh Ai kon, geeing Ai kon dom moh Ai krong, geeing Ai krong dom moh Ai kog, geeing Ai kog dom ndeeih, gaex Ai sao (om je gaex ex), geeing. Ai sao moh Ai mun, geeing Ai mun moh Ai jein; geeing Ai jein moh Ai yia mu. Goui gao nju, dix (11) Bui gao nju dix in moh yam hoig oud yix yaong ding.

Oud kaix, yix oud yaong om nong dom houig yam Gai Fang. Moh Lien Gai Fang ba liang dix viex nbeen Maox Ju Six houig. Dom houig num in, eix hoig gai fang goui boun num. (Ai sao lao loux nbeen in ndaex num 1957) Lien Gai Fang mgae eix yuh gaing vaing nqo; mgae eix dong lig dong lai; viex eix hu qang guang gu ndaeh gu ndee. Ndee hoig hu ex gang guang moh Kuing ming, Bex jing, kaix an dom ndeeih houig qoung Bing, hu houig Sang hai, houig gah gui yang, houig gah Jang yix; dom daeg ndeeih houig gab Kuing ming, ing blag Hag Diex eix, houig gah Yi si; houig gah yian jiang, houig gah Tung guang, houig Pu Ex, kai hui gah ndaex si maox. Yam ing blag nyiex, dom houig Meng lam, houing Fux fang, houig dung ju, houig Mo nai, dom daeg houig si mix sang. Kaix hoig hu mgae dix hlag, eix dom miex (ndeeih) kai hui ndaex Si mung, mai lao bui hmoung mgrong ndee yaox ex grax ba hmom. Mox sang hlag gah jo dix hlag pao, mox ang hlag gah liex moh nding heui!

Goui eeb bid gah dux si vong,

Glom eix nad mai Lien gai fang;

Goui nqom brong gah Maox ju six,

Briex eix hrom mai Hox Goung gang.

Loux lao Ai sao om nong ndaex num 1957, Seng Qiu Ex Foung mai Seng Nyix Six Jeng jao krom mai jao joux diam ndaex num 1980.

9. Sim Uing Lug Ru

"Jod sim uing, hoig jod sim uing."

"Jod sim uing, hvaig yuh braix!" Gon Bui ah nin gah baox dix yom jod sim uing kaing Rao ma ndix.

Jod sim uing gah je dix, Gon Bui ang dong, Gon Bui ndaox ngie gah hvaig yuh braix, mai ang bui yaox je ba ih ba un dix kee hvaig braix. Yam jod sim uing moh kaix hoig lih Gon Bui kaing si mgang mai kaix hoig mguah Gon Bui dix dang hu dang ing.

"Nyom eui, ang eix yaox je ba ih dix, jai hrom eix did, lieh eix dix ih neix sim uing kaing." Jub Gon Vax ah nin gah baox dix. Moh kee beeig sim uing jod kaing Rao, Ma dix moh miex gax, Gon Bui (Ba Raog) dom hag baox dix lieh dix ih neix noh. Bui qe dix lieh yuh gah mox, vaig liex ang lom.

[Fig. 96] Sim uing lug ru

"A yeih! Vaig jix ang lom gah neix gax in liex?" Jub Bui lieh neix sim uing lai mgoung ngie ngai dix gah baox dix njao ang vaig viex gix lom gah neix gax an.

Oud kaix, dom moh ba gaex sai hu aing dix ndaex diag. Hlax lai bod nyiex grei noh lih hnam. "Yih! Hlax lai in peix dix si ndaing lom yuh nin, noh dee boun bad neix sim uing bleei (euih)?" Dax Sai ah nin ndaex hrom dix. Noh dom viex hlax lai ing bad neix sim uing. Rug boun bad noh. In moh mgrong sang boun Dax Sai dix moh si miang biang baox dix mgrong.

Oud kaix, Bui dom daeg yaox dix nyom "hrom mai lieh neix sim uing." Nyom eui, ha eix leing (ngaox) mai lieh neix sim uing," Gix yaox hoig sag vaig dix kaix hoig yaox dix ih neix sim uing, dom hag baox dix ah nqaox. Yam an, braix gon hvaig veeig. Gon Bui giad si mie braix nbaih riang, moh kee hoig hreeng ka bui hrom dix ndaex hvaig.

Soun sang ah bui leing (nqaox) gix dom hag baox dix jia blai. Si Yiex si yong eui, qe dix yuh gah mox, blai boun ang jix lih. A Ged hrom maix gah yaox sai, maix roi moh bui blag nqom?" An dix gaex ah nin gah Dax sai.

"Eix qe nqoug gah hrid yaox lieh?" Kaix hoi ah Dax sai nin, noh dom hu gid log oux yuh hrid gah. Bui breed hrid ndaex doum blai, rom blai rug lih ah "ro ro" nan, "moh eih! yaox eix dix nyaex blai pao!" In moh loux mgaex hrom bui yam an Kaix ndix hoig gouig gix gah blai, loux leing gix hoig si num si aox ndaex nyiex ndaex yaong.

Si ngian in luang graix
Dom yam njaeh gon diex loi,
Hoig moh eix hlax nbug dix nbua;
Si ngaix in luang som,
Dom yam go gon moi dix nbiex,
Hoig moh eix gon sua dix hmeem.
Yam moh Raog gix jao pan doung,
Eix njiad moh gon sim jo hliex,
Dax Rai Gam jao rid Bui nbug;
Yam moh mgoui gix jao brong hnong,
Eix hoig moh si hex gu gaex,
Sim uing ding jao lug bui ru.
Oux sum Dax eix ra loui bang,
Viang bui ah gix sam giex sai,
Hoig moh Dax boud mglaeh dix mu;
Si mgang ged Yiex ra loui ndaeh,
Viang moh ah gix Ai Giex Nyi,
Hoig moh Yiex boud ru dix miex.
................

Ia si meix hmoung loux ah bui nqaox, ia dom yaog dix ux kaix ndieh dix bruig. Lig hmoung ux ia dom ah jie dix "eei eei" ran. Bui dom ah moi "ux ia ngia lig". Loux naox ah bui mai loux ux ia si meix luah yuh ndaex glong ndaex ngod, haog Rao Ma Rao Mung, Si Ngaix dom daeg si nduad pao in, Si Ngaix dom daeg nplian ngai dix lih kaing ndaex ong, braix dom daeg riang. Moh kee niad Si Ngaix gah loux si num si aox sim; jing yam jod biang Hag Diex noh dom dou moux dix ndaex mgong ndee mglib.

Kaix hoig ndeeih Si Ngaix lih, gu je gu jong dom ndeeih yaox dix nyom oud nyom goui, mgaex si lei hei si vuig mai baox dix.

Kee hoig ndeeih riang braix, Gon Bui dom jix yaox jix yung, jix nqag jix gia gah, neix sim uing jie dix mai ndee een dix noh.

Moh kee boun Dax sai neix ndee goui "So" sim uing, Bui dom sum gaex gix moh. "Sai so"; si niex, moh kee hvag gix neix jie dix gah gag "Kaox si niex", Bui dom sum gix moh "si niex"; Yaong rung, gix een neix jie dix veei kaox rung, Bui dom ah moh gix "Yaong rung"; Yaong gaeng, gix een neix jie dix gah na gaeng, gix dom moh jie dix "Yaong gaeng " Si mgu, moh kee boun nqob gix jie dix si mgu sim uing, Bui dom mguah gix jie si mgu, Gix dom moh Ru "si mgu" kee in Bang hrax, gix hvag neix jie dix gah bang hrax, bui dom ah moh gix Ru "Bang hrax"; Gon rao moh kee njiad jix lao gix loux yam mguah neix sim uing, ntua dix jix gieh tai lih, gix qe dix yuh blai ang die jix lih, bui dom nag noun gix "Moh beix jie dix gon rao kaing", kee in Bui dom ah "Gon rao" gah gix kaix .......

Moh kee mguah eix Ba Raog Ru dix yam jod sim uing, in moh hmai sag sei dix ndaeh. Loux Dax Yiex miex geeing eix dom ah moh "Sim uing jao lug Ru", in moh soun sang gieh eix boun briex nbeen mguah bui ru dang goui ndix.

Loux lao Dax jang mai Dax siang go Yaong ndum ndaex num 1978 kix 12

10. Yaong Oud Tiab Ndee Jod Sim Uing

Yaong oud Yix giex ndee jod sim uing si ndaing ndeix baox dix; daeg sang kan ngie baox dix nbeen blag log sub kaing. Kaix ndaex glog jod sim uing gon goui dom si ngaix, hoig moh ndaex lung; Yam iag yam o ex ndix rian hu liang (hleing) moi ndaex lung jod sim uing.

Houig si ngaix yuh dix bui ah Yaong "Da leing vou" gah yaong yix? Moh kee moh Dax Yiex yix si liex siam ndix, gix deem siam hang moi liang grag, Siam dom ah Yaong "Leing vou" gah. "Leing vou" in, moh loux siam, "Da leing vou" dom moh loux Hox ba hod loux siam. Ndee oud ndee goui eix Gon Vax, mai je gaex eix gox dix nblah, loux Hox yie sang hod loux siam gah. In moh kee boun siam dix moh si miang biang eix ndix.

Goui kaox rung oud braog yaong miex num, yaong yix goui miex num nang. Eix Ba Raog rian een dix ji nju Gon Bui mai nbeen nyiex yaong dix gah kaox oux sum dix. Jub ndaex nyiex yix, ntua Dax ndu gix (Yix) gaoh kaing Ang grag, yaong soi ndix, yam liang houig oud Hag Diex Meng lam, jo dix oud gah braog doung gah jaong mgong. Oux mag piou (kiou) sum Dax gon goui gah mguang yaong brim an dom houig si ngaix. Loux lao guad eix hmoung moh kee ding saex vi ndaex doung, bui dom hag baox dix dou ndux yaong haog oud tiab ndee jod sim uing. Mguah eix." Ba Raog ru dix kee je dix? Moh kee lieh bui dix ih neix sim uing ndix. Jub nyiex yix loux Hox ah sing "Gox" gah, loux lao Dax ntua yix moh Ru "Bang loi", moh kee een yix neix sim uing jie dix gah num "Bang loi."

Mgrong jix yuh jub nyiex yix si ndah rib, moh kee giad haoh nqom saex nqom ngia gah braix oud braix goui. Ox, Dax Yi ex eix dom ju ja; mgae dix jix si ndah rib soun ,sang daoh dix kaing nqom saex ndaex yum.

Jub ba aig yix ngaix, ba jix si ndah rib goui bui ndaix gaex. Gix moh Gox sao yung, Gox jing giang, Gox jung siang, Gox jung gui, Gox jung huax, Gox a bax, mai ex (Gox da qang).

Nqom saex jix bai yix moh saex houig (saex vi) Saex vaig nbrai, saex ga dud, saex mad gah vaig gah mgon, saex boud daix boud jaong kin gix. Mgrong ang eix Gon Ba Raog goui bui boun saex ga dud, moh kee dang jix bai eix dix ih.

Loux lao Gox Da qang num 1987 kix 1

11. Sai So Go Nbeen

Kaix hoig mguah bui neix sim uing mai kaix hoig mguah bui Ru, eix dom yaog dix ing kaing "Doun Bang jog, nklog sim iung [sic, uing?]" (Moh kee jod sim uing gah mgong bang jog, glog yuh diex, loux in dom lih ah nin), eix Ba Raog houig gah mgaih grax hu Dax Hox (Dax Hox moh bui lih yam mguah ma la rom, mai moh bui lih mai rom hliex rom gouig dix gaex). Si uing ding si uing lang gang gi dix ndaex grax, guan dix doud (duih) Gon Bui mai nbleed mu dou sad kong nbrie eei bui, bui lai louh dix hu buing si uing an gah ag, gah nad, boun ang ndouh lom, "Pan eix ang beix si uing in, eix sang haog blag nblaong yuh gah mox liex?" Ah bui nin gah baox dix.

Oud kaix, dom daeg moh yaong rung ba boun viex soux dix leui si uing guan grax an dou. Bui dom yaox dix haog blag nblaong.

Kaix hoig mguah eix neix sim uing mai kaix hoig mguah eix ru dix. Gon Ba Raog lai nkrang dix moh si miang. Moh kee dong Dax sai je ba lieh bui sim uing beeig dix moh gax an gah, mai jix rid noh hrid, bui dix nblah dom hmaing noh moh si miang.

"Eix hah! Sai so jix rid nbug, yaong rung jix nbrug nbrung, pan ang moh yix Yaong Rung ba viex soux peed si uing, sang yaox eix dix ndouh yuh grax lieh? Ko moh Yix Yaong Rung ba boun dix moh si miang."

"Dang sang moh Yaong Rung si miang gieh moh yix si Niex kaing!" Ru gu ru lai nkrang dix moh si miang.

Oud kaix, bui nbaox haog blag nblaong. Hliex ding lih laeh bui kom uig kom leeing, moh ngie graeng Dax sai ba ang lan (jaex) kaing. Mgrong ang graeng Dax sai Ian, moh kee njiad jix moux noh graeng ndaex iab eeb. "Njiad jix moux Dax sai graeng dix ndaex x iab eeb, ang graeng noh lan, eix gieh sai liang nbrung kaix dix." Gix dom yaog dix dou moux dix gah hliex ndaex yaong Dax Hox. Gix houig baeng nyiex Dax Hox. "Hoig mgrum houig beix lieh? Dax Hox qog gix ah nin.

"Hoig!" In moh loux bog.

"Ang, baox beix ba gaex sai gon liang nbrung kaix." Dax Hox hoig ndog dong hlein jub bui kin gix dix, noh dom ah nin. Kee in, gix dom dong moh Dax Hox bui si yiex si yong.

"Mox moh beix ih si miang? Dax Hox qog gix.

"Dang moh yix si miang gu nyiex, dang moh yix si I liex gu gaex. Gix bog loux qog Dax Hox.

"Pan moh loux ah did, beix njun Dax sai houig ha." Dax Hox ndeeih grai gix hmoung ah nin.

Oud kaix dix vud, Dax sai hod nbrung houig gah nyiex Dax Hox.

"Eix sang sum si miang beix lih goui pao in" Beix sog dix ngom gah ngoud dang ex dix gaex dix hlang, hnie ex beix blag ngoud yam mox, beix daeg boun dix blag yam an, oud jum kri gah ndaex ngoud jie mox, go an daeg boun dix moh si miang beix, mai moh jao go nbeen beix Dax Hox ah nin.

A laoh eui, dang nkrang bui dix ngom gah ngoud kraox ngoud laoh lie. Leix moh ngie Dax sai ba ngom gah ngoud jaox kee ang noh boun nkrang ngoud kraox mai baox dix.

"Blag ngoud ngom beix pao gon eui!" Dax Hox ah nin. Dang yaog bui ngoud ngom dix gu gaex, ngoud hmom kan gix ang jum kri oud gah dix mu gox, moh ngie ngoud jie Sai ba moh ngoud nbrag ngoud brim an ba jo jum dix oud gah. Bux aig kan gix dom mgong (mgoung) ngai mgiex dix gah baox. Jum in moh jum mae jum kri ba si ndaing ding je soun eix Ba Raog dix mu.

"Jo moh Sai so ba moh si miang." Bui dix nblah ah nin.

"Ang, ngaix eix ang nyang dad loux ndud, beix hu ba sax, ga sang hu beix, beix sae eeb ndaex iab gu gaex, houig ndiang blai, beix bouig dix yaox iab eeb, oud nbraing gah ndaex iab eeb jie mox, bui an daeg sang moh si miang beix o!" Dax Hox nbaox ah nin gah Bux aig kan gix kom uig.

Bui kan gix hlad dix ang sag gah briex ngaix, gix dom du du eeb naog gah ndaex iab jie dix. Kee in, eeb ang lai gou! gah Sai. Dax sai si ndaing laex hrom, mai ndung rom ngai gah mgrong ba yuh bux aig dix. Viang moh nin, Dax Hox hoig dong ndee sang nbleeih kom uig. "Ang jaox sai eui, ja viex maix iab mgiex hu, soun jie maix goi oud si veui maix Ox!"

Dax Sai viex iab yi iab mgiex jie dix hu. Houig nbiang laex, bui dang bouig iab eeb jie dix, si mie nbraing oud gah ndaex. Soun sang boun dix moh si miang. Gix ang yaox nbraing gah ndaex, dom hmaing Dax sai bouig jie dix. Nbraing ba sang moh si ob si nbrom si miang biang si miang njiad ah Bih sai, bih sai" nan mai lih dix, kee in; Dax sai dom boun dix moh si miang Ba Raog Kaix, loux leing nbeen dom ah:

Kaix jod sim uing kaing Rao ma,
Sam kom sai bod man jaong ndieh,
Moh yaong rung ba rid nja lo;
Kaix pa si vai biang Hag Diex,
Ai kom Nyi lieh neix sim uing,
Moh sai so gix lao go nbeen.

Dax jang gix yaong ndum jao lao ndaex num 1978 kix 12

12. Mgroh Mgrong Hlad Riab Bui Nba Sim Uing

Loux lao guad eix hmoung yam iag yam o eix ndix; ntua sim uing jod kaing Rao Ma beeig dix moh gon gax (braix dang ndaeh ah moh miex gax), eix dom lieh dix ih neix noh, mai dox nba noh hu gah gu je.

Yam jod sim uing ndix, hvaig yuh braix glong loui si ngaix loui som. Sai so yuh hrid, bui yaox dix nyaex blai, ia ux, braix dom ndeeih riang, mai lieh bui neix sim uing, bui qog noh ah nin gah baox dix, "Nba sim uing moh soun jie bux gei bux kang si meix si miang, sang jo eix dix dox gah mox liex?"

"Eix ko dox gah Gon Bui, moh kee nbloun hlag Gon bui kaing baox." Gu je hmaing noh moh Gon Bui ba ko dix giab nba sim uing, mai ko dix boun moh si miang biang baox.

Gon Bui yaoh gah sang boun nba sim uing, ah nin. "Yix Gon Bui ang boun dix moh si miang, mai ang boun dix riab nba sim uing; dong beix mgrong ang Ba Raog ih neix miao lieh? Moh kee ged yix kaing miao, yix ding gah ih dix rom deeih miao, ko moh miao ba boun si miang."

Miao hmoung loux ah Gon Bui nin, vu vied gaing gab dix gah, "Ang ndouh moh ox loux did, Hag Diex moh jao eei eix gu gaex ndaex bui, eix yum yum mai Hag Diex, im im mai Hag Diex, jo dix moh Hag Diex ba boun moh si miang mai ba riab nba sim uing."

Hag Diex hmoung loux miao, niad dix bog "Ex nie ang boun dix moh si miang, moh si ngaix ba nqan riang dix lih, dom si u yuh gaex hag ex; diag kaox diag oux dom jix raog, kou dai dom jix bruih, gu je dom jix hmom oud si u goui; eix gieh noh moh si ngaix ba boun nba sim uing.

Si ngaix raoh ngai, gah gaig dix, gah loux in, si ngaix ah jie, dix nin: "Ang ndouh boun, je ba ding si ob si nbrom kaing ex gon goui, noh moh bai om, glia glia bai, om dix ga sang lih hliex, haig die ngai nbaoh ex hvaig ngie, ang lai jix gieh ex goug nbuan gah Rao Ma Hag Diex, eix gieh moh bai om ba mgiex si miang mai boun nba sim uing."

Bai om niad dix loui loux si ngaix, "bo ndouh ju loux si ngaix, ex glai dix boun die ngai si ngaix nbog dix nblah, pan npaeng ding houig, peed ex dou kaing Rao Ma Rao Mung, ang lai gieh ex yaox nboih nbiag siag su (nbouih nbiug siag sua) dix dix mu gox. Ex hmaing noh moh npaeng ding ba boun moh si miang biang dix; eix jo dix dox nba sim uing ......."

Npaeng ding ang lai dien gieh bai om grai loux uig, noh niad yaog dix ah, "Ex jox sang ko dix moh si miang yuh gah mox nieh, in moh loux lag lo bai om, pan noh ang mgaih dix si veui ex, ang ex ndouh beix noh dix nbog gox, bie gon diex deen goui boun o diex kaing ex ang ndouh boun plu hu, eix rog diex deen moh si miang heui."

Diex deen num (dum) biang diex mai breed gaing dix laig mgreem diex, "Bo bo! Ang ex ndouh boun dix moh si miang, hlad ex gah moi hmaing, bie goug si yaog noh ex gah rung lom dix, ex jox sang boun tang, saex neix dix nieh, boun jo moh moi hmaing ba boun moh si miang."

Moi hmaing ah nin "Did heui loux maix, moh yaox maix sang gieh bui ngiah ex, maix dom hmaing ex moh si miang, jieh bui meeih ex gah maox moi; dug maox moi ex hu blag mox, jaong ex leix ah 'jaog jaog' nan mai hu dix blag an, moh maox moi ba moh si miang biang ex."

Maox moi nie hlad raoh si miang "A giex eui, loux ah moi hmaing hoig saex yuh ndaex gaex ndaex hag ex kom mu kom miang, Pan giang hmoung did, giang viex si vog lom (hrang lom) nkriam ex gah, bie dix kiab ngai kaing, hoig boun dad ex goui ra loui nbaex, ang ndouh moh ex ba ko dix moh si miang, si miang jie ex ang lud kaing giang."

Kaix hoig hmoung giang loux maox moi noh hlad Bui dox si miang gah dix, sang qub dix laig gah ndaex. Miao yaox sang moux giang dix, goug jaig hyaog giang ang ju noh dou.

Giang ah nin, "Bie hoig mgluah miao loux dix, hoig nkuah yuh neix non ex kaing si ang si niang. Ndieh ex daix dix nbag nbag nan gah moh miao si miang; moh miao ba jo dix riab nba sim uing dox ex."

Kee in, miao dom boun dix moh si miang mai moh jao riab nba sim uing. Eix Gon ba Raog dom ang ih neix miao dom houig si ngaix heui.

Loux ba lao ngaox tam yaong gua ndaex num 1978 kix 1

13. Ndee Hoig Oud Hoig Goui Dax Yiex Eix Dix Nbog Ndix

13.1 Ndee Liang Dax Ba Raog Dix Oud

Loux grai lai diam eix in, moh mgroh mgrong ndee hoig oud hoig goui je Dax je; Yiex eix Ba Raog gah an ndix, mai moh ndee hoig ding num ding bang eix gah dix nbog.

Yam njaeh diex dix loi moi dix nbiex ndix, eix Gon Bui jan je ba oud ba goui gah biang Hag Diex in, hoig moh ngie jub jo dix mu kaing. Miex geeing eix moh ngie dix gaex kaing heui, Eix moh gon si yiex kom uig ox! Moh kee dix eix Gon Bui lai dang oud dang goui, dang hu dang ing? Moh kee ang mgong hlax Dax Yiex eix hngiad loux dom nqom grai si miang si yiex ndix heui! Gix ang lai moh grax dix nyaing gaing dix je heui, mai yuh naing yuh si vai mai baox dix yam hoig brei, hoig hun gix gah biang Hag Diex ndix. In moh kaix hoig mguah hoig goui Gon Bui gah biang Hag Diex miex nju miex pan mox ndix. Ndee liang Gon Bui dix goui moh gah ndaog Hag Diex blag lih si ngaix heui. Ndee hu mguah eix baox dix dom moh gah ndaex doung ding an dix mu.

[Fig. 117] Yam miex ndeeih Dax Ba Raog blag jo rom

Kaix an, eix Ba Raog, Mian, Ga go, Li so kin gix dom hu jie dix gah hod nkoi (nkua) Rom Grong kom ra blag heui. Eix Ba Raog dom oud Hag Diex ah bui Kuing ming gah si ngaix, mai pru prad dix houig oud dom braix Si maox Pu ex kin gix hoig goui miex nju mox ndix, ang eix lai ndag boun dong boun yung dix gaex gox.

13.2 Mgrong Dou Eix Ba Raog Kaing Hnong Sei

Hag Diex Hnong Sei braix Kuing Ming moh braix ndee hoig brei hoig hun eix Ba Raog dix nbog ndix. Yuh ba dix eix lai dou kaing liex? Moh nin: Eix Ba Raog moh je bui ba hu njo hu buing dix ih neix dou diag dou du. Dom houig si ngaix an dix ngaix, eix Ba Raog hu leui diag, mai yaox dix buing brieh dix mu, kaix hoig groux nad eix brieh an, brieh ang lai boun tang saex neix dix, dom dou hu qub dix ndaex Hnong ding dix mu. Gon Ba Raog hod brieh kan gix dom si mgo houig gah braog hnong pao in. Yam an, gix ah nin gah baox dix, "Eix bae noh braog hnong, gieh noh ndeeih lih ha, ang eix boun dix mgrong gaing brieh in, eix ang nyang naox bae hnong."

Kee nan, dix ngaix hoig dix ngaix, jub bui kan gix ja bae boud braog hnong dan heui. Pao in, Gon Hox hu yuh lai dom houig dix jub. Gix yaox bui bae rom hnong an, dom qog "Gon Ba Raog bux gei eui, yuh beix ba dix ndee in?" "Laig brieh buing yix ndaex Rom hnong in, yix dom bae noh din heui."

Gon Ba Raog bog loux Gon Hox ah nin.

Jub Hox yuh lai kan gix, nqag dix yaox gah Hag Diex in, giad moh Hag Diex si ndaing hmom si ndaing laoh dix dei dix lai. Gon Hox moh jub bui hlag gah sang mag sang mi dix. Gix dom ah nin gah baox dix: Gon Ba Raog kin gix moh jub bui hnum nju kom uig, nbun ang oud mai gix dix gaex gox, pan eix dox nbun hmom mgrang oud mai gix, gix dee man dix pid mai, pan hrom ged eix in jo nklog dix, eix goui ndiang ih gah gix sax.

Pao an, Gon Hox dom bloi nbun grih si ndaing hmom mgrang hu glieh mai Gon Ba Raog bae hnong laig brieh an gah. Dix ngaix hoig dix ngaix, nbun grih kan gix glieh ngiah mai jub bui peed diag kan gix, mai ah nin gah gix, "Si no hmon eui, miex moh beix bui si ndaing hman ga an, pan beix ang bae brieh in dom boun noh, beix ndeeih ing gah nyiex gah yaong, gon nbun beix ang dae mgi ngai dix gah beix sax. Ja moh bae beix brieh in dom boun noh, yix log moh jao guih beix som om beix id gu ngaix gu som."

Pao an, Gon Ba Raog kan gix njiex dix yaox gah loux nbun Hox, gix ah nin gah baox dix, "Ja moh yaox eix dix ih briex yie mai bae dix brieh in, jix ang eix mgaex gah lieh?" "Bae bae!" Lud ia ndang dix, loux bae an ang lud baox. Kaix mgrum ah gix" Bae" nan, dix ngaix hoig dix ngaix, gix dom nyom ngiah ah ha mai Gon nbun grih Hox yam bae brieh. Rug moh pao in, si no Ba Raog rug man dix pid mai nbun grih Gon Hox.

"Sang sei gix je dix liex?"

Houig kaix, Gon Hox yuh lai dom ah nin gah Gon Ba Raog, "Beix ah moh bui bae brieh gah braog hnong in, beix lai pid lai lud mai nbun grih yix, yuh nin pao in, sang sei beix yix ih dix soun gieh beix gon nbun yix goui gaex?"

Ndum mox ndum an, Gon Ba Raog hoig kleeb ngai nan gah loux Gon Hox. Oud kaix gix dom ah nin: "Nbrie hoig luan lud yix mai nbun beix Gon Hox, beix hmaing yix sei mae yix gah dox, sei kri yix leix dox! heui!"

"Ang," Gon Hox bog loux gix, "Pan moh mae kri beix ang yix ndouh jie, moh kee ang beix pid mai gon nbun yix yam dang dix hlang mae hlang kri, beix pid mai nbun yix yam bae dix Hag Diex Rom hnong in, beix jo dix sei yix ih rom hnong in mai Hag Diex braog si vie hnong kom uig."

Nbog yam an, Gon Ba Raog hoig mgoung ngie ngai dix gah baox dix, ang lai dong loux sang bog dix gah loux hmaing Gon Hox gix sei hnong. Kee in, gix dom sei Gon Hox jie hnong ding an heui. Kaix mgrong in, bui dom goug je gaex hnong moh "Hnong Sei".

In moh mgrong lih dou eix Gon Ba Raog kaing Hag Diex Hnong Sei ndix.

13.3 Mgrong Oud Bux Aig Nblah Gien Bu Jai

Kaix hoig dou eix kaing Hnong Sei, eix dom yaog dix long rom grong, hu blag jo rom. Dax eix dom houig gah Hag Diex dix ndaeh ndee ah bui Gien Bu Jai gah. Jub Dax Ba Raog nqag dix yaox Hag Diex an, gix dom ah nin gah baox dix, "Ndee in ja hoig nyom dix oud pao heui." Kee in, gix dom oud Hag Diex an dom nie num.

Viang moh gox nan, bux aig dix nblah ndeeih gum baox dix ah nin; "Pan moh Hag Diex oud eix pao in ang nyang moh ndee hmom ndee si va soun sang haoh sang hun eix, eix ko dix nbaox hu sog Hag Diex kraox dang ndaeh." Oud kaix gix dom mguah dix goui ra jub; bui muih dix oud mai bui muih dix hu. Hag Diex Gien Bu Jai dom moh ndee mguah Dax Ba Raog dix dang oud dang goui dix ndaeh heui.

13.4 Mgrong Gaex Eix Gon Vax

Jub Dax Ba Raog lih hu kaing Hag Diex Gien Bu Jai kan gix, gix tung baox dix lih hu blag glib si ngaix. Gix diang Rom Grong, dom houig nbleeih gah Hag Diex ah bui meng tai gah si ngaix, mai oud dan dix nblah; kaix dix nblah dom hu luan houig gah doung si ndaing ding si ndaing vieh dix mu. Kaix hoig mgaex hrom mgaex hri gix mai yaox dix doung in, gix dom ah nin gah baox dix, "In moh doung jie eix pao heui, moh kee si ndaing vieh si ndaing va noh, eix ko dix sum je gaex noh moh ong vax, kaix in, mai je gaex eix gox jo dix moh Gon vax, soun sang moh hmai sag sei liang eix dix houig oud gah ndaex doung in." Kaix in, eix dom ah moh Gon Vax dom houig si ngaix.

Kaix hoig oud eix Gon Vax ndaex doung ding in miex nkreeng mox ndix, eix hoig giad nyom oud nyom goui gah je ba ih ba un. Si ngaix som hoig luan mai nyom oud si u goui eix, kee in, Gon Man gix dom goui hrom nkoing gah, mai si mie dix boun jie gah doung ding ong Vax kom uig. Kaix hoig yaox Dax Man mgrong hmom grax oud grax goui Dax eix Gon Vax ndaex doung ding, gix dom krom baox dix yuh naing mai Gon Vax dix nbog hoig dix nbog.

Viang moh nan, yam njaeh naing dix lih, Gon Man ang ndouh beix Gon Vax, Gon Man yaox ang beix, gix dom krom baox dix po lao gah mgrong sang peed Gon Vax dou kaing doung ong vax. Pao in, Man dom ah nin gah baox dix. Eix dox si miang Gon Vax mouing nbun eix ba njiad hmom mgrang dix gaex, gieh noh boun deei si ob si nbrom kaing si miang an, pan rug om nqom ged eix, doung in hia jao rian dix oud ndaex daix eix sax."

Moh kee ang si miang Gon Vax dong lig dong lai, hrom hlag dom ang ndouh gub. Noh ang dong mgrong sang yuh bui dang je "nyaox dieh mgian gah dix, ja hoig ah ngie boun mouing nbun hmom kaing. Ndie Gon rai be sin dieb die gox noh, ang ndouh ju noh mouing, noh liex ah nin, "Beix bo dieh grax long nblong hu ex, ang ex ndouh boun gieh nbun dieh si miang moh dix dix nbog gox."

Kaix hoig oud si miang Gon Vax mai nbun grih hmom mgrang dox Man, noh hoig laig hrom laig hri gah ling ngaix ling som, mai ngeeih gaing gab dix gah loux nbun sang dieh noh gu mgum. Pao an, nbun dom jaing hmoug dix mu mai dox noh gah meix dix si miang an, hmoug an, dix siag moh dix je man, biang in, noh gon nbriex graix hnam kreeing dou gaex dix gah si nax siag hmoug. Kaix hoig jaing noh hmoug, noh dom dox gah meix dix mai ah nin, "Meix ex si miang eui, deei jeeb hmoug jaing ex in gah gaing maix, dix siag hmoug moh soun dix je Gon bui, pan maix jeeb noh gah gaing dix, si nbrom bui dang je dang jad hoig krom dix oud mai maix kom uig maix ba moh kian ex nie sang boun dix moh si miang biang baox si miang dix, goui siag hmoug miex je man, maix yaox dix mgiex si miang Gon Bui miex je heui."

Kaix hmoung si miang loux in, biang hoig mgaex hrom mgaex hri noh yuh gah mox nieh, noh nie muih mouing kraox an yuh lung yuh loi. Kee in, noh dom deei dix jeeb hmoug gah gaing dix.

Kaix hoig jeeb si miang Gon Vax hmoug gah gaing dix, hnam seeing (kreeing) mouing noh dom laig ndaex gaex ndaex hag noh, si ob si nbrom noh dom mgrai kom mu kom miang. Houig kaix in, nbun ba dieh noh an dom dou dix hu grai mgrong ang si miang Gon Vax lai goui si ob si nbrom. Kaix hoig hmoung si miang Gon Man loux in, gix dom ndeeih yaog dix yuh naing mai Gon Vax dix nbog, kee in Gon Man dom beix Gon Vax pao in, mai peed gix dou kaing doung ong vax nbog nkoig dix yuh naing. Moh kee in, loux ndeh loux si ndiex Dax eix je gon je braix dix hmoung dom ah nin, "Laex gah Man, nblan gah Hox." Viang moh nan, ang moh Gon Hox mai Gon man si ngaix heui.

13.5 Mgrong Je Gaex Doung Meng Keen

Kaix hoig peed man. Dax yiex miex geeing eix dou kaing doung ong vax (Ang vax) mai kaix hoig pru prad eix dix om eeb guad, Dax Yiex eix dom ndeeih krom baox dix hu sog ndee sang oud sang goui dix.

Gon Vax ba gaex Dax Rou Meng dom tung jub jo dix ndeeih blag lih si ngaix. Oud kaix, Dax Rou Meng dom houig gah ndaex doung dix mu, noh dom dox loux gah, bui je jo dix ah nin; "Gieh in moh doung jie eix dei dei pao in." Gon Vax pru prad dix om eeb guad kan gix dom ndeeih nyom hrom nyom hri mai hmoung dix loux noh.

Kaix hoig souh gix mguang yaong dix, Dax Rou Meng dom tung, gix sang mguh veing vu viang mguang yaong oud dix. "in moh soun ang bui dang je dang jad lai boun yuh eix laex ndaex meng heui?" Noh ah nin gah Gon Rai Be Sin dix yam sang mguh veing an.

Kaix hoig yuh gix mguh veing vu viang ndee oud dix hmom hmom, nbun an dix gaex ba jo dix moh mun Dax Rou Meng dom geih gon ngie ra gaex; gon ngie ra gaex in njiad jo moh gon si meix kom ra gaex.

Dax Rou Meng dom ah nin "Nyom eui, eix sog kaox gro [?, sic] ding dix mgong mgu yuh grog gah, grog in eix nbrei dix saig ndaex noh hmom hmom soun sang gieh eix loux noh si ndaing hmom luah; ah loux grog yuh eix gah mox, eix dom sum je gaex gon nyom si meix kin giex moh je an; in moh soun sang yuh eix hmai sag sei gah liang eix dix bang nyiex bang yaong ndee in."

Kaix hoig nbrei gix dix yuh grog hmom hmom, gix dom yaog dix daeh noh, loux luah grog njiad ah "Dung dung dang dang" nan, kee in, gix dom sum je gaex gon si meix kan giex moh "Dung giex dang". Bux gei moh "Ai Dung", bux dom moh "Nyi Dang". Viang moh doung gox an, kaix in bui dom sae je gaex moh "Jing Dung" heui.

Kaix hoig oud eix Gon Vax din dom nie num ndix, Gon Vax hoig ndeeih goui riang goui rao, ding bang lang hlax nang dix nbog. Viang moh nan, moh kee moh Gon vax ba ang goui lig goui lai, kee in, hrom ged eix leix hoig ndie ngie mai diag daix diag jaong eix kaing; kaix in, bui dang je dang jad dom ndeeih boun dieh eix, mai ndeeih peed eix dou kaing doung an.

Kaix oud Gon Vax ndaex doung jing Dung miex nju mox ndix, Gon Siam boun dix hmoung mgroh mgrong nyom oud si u goui Gon Vax braix an, Gon Siam koi hrom gah mai si mie dix boun deei noh kaing ndaex dom daix Gon vax.

Gon Siam dom po mgrong gaing laoh lie in mai paox dix. Gix dom nboud loux yuh nin: Eix nbriex si nbaeng mae mai kri ndaex gu si viex veing (Loux lao Dax Gab Man Deui ntua siam si nbaeng mae ndaex bang gad braog gu si viex veing) gix; kaix in gieh gix hmoung mgrong goui mae kri ndee an. Soun sang boun gix mae kri si nbaeng eix, gix dab gaong mguh si viex veing dix; kaix hoig gaong gix mguh veing eix yaox dix boun mu hmiad gix yie qoih ndaex veing ndaex meng."

Kaix sae Gon siam mae kri mgreem njaong veing ndaex gu, gix dom liang dix hlein Gon vax ba nieh ba sog dix ih briex yie kan gix, jub go an rug hu yaox oud mae mgreem mguh veing. Moh kee hoig jod rom mia gix gah mae an yuh nan, gix dom lai nyu hnyab kaing baox dix mai ang ndud ndouh ged gah ju yi yuh bui yam hoig sang klud bui jaong dix.

Gon Siam hoig yaox gaong Gon vax dix nblah mae mgreem mguh veing dix, nbaox ndeeih qeeig gix ah nin: "A miex eui, Si yiex hiex gieh Gon vax ba moh gon ai jo ndee oud dix yuh nin kaing eix liex, meng ndee oud gix nang hoig moh ngie ndaex kri kom uig lieh in!" Gon siam yeed (Lo) dix ah nin dix nblah. An dix nblah nbaox ah nin. " Mi beix Gon vax kaing yix pao in."

Kaix hoig nie hmoung Gon vax loux yo, bui dix, gix boun nie mgaex gah nkrang dix gaong mae kaing baox dix. Ang nbax goui blag ngaix, ndie si nbeem ba moh gu veing gix hoig ndeeih moh jao yaong jao meng ba yieh pong vid. Kaix dang yieh Gon vax gu veing dix, Gon siam dom yaog dix buing naing mai gix. Viang moh nan, siam ang ndouh beix.

"Tai eix ju yi kraox gah gix kaing; pan nad mai vaig ang moh ba ih, dee moh blai mai neix ba moh gaing." Gon Siam lu lie hrom ged hu nblong in.

Oud kaix gix dom yeed dix yuh (lo dix yuh) grax muih grax hrom gah Gon vax. An dix ngaix, gix suad grag nbiag moi, mai baeh ia jia blai, hnie nyom jae dix bu goug Gon vax ih briex nyom rom hloung an, mai ah nin: "Len sam go fax, Gon vax go meng, Ai vax bux gei eui, ang yix lai beix beix heui; dee moh kee moh beix Gon Ai ba liang dix mug ma sa yeem, jao Rao Ma Hag Diex hoig nob si ob si nbrom mai beix, yix dom ang keed ndaog beix, leix yix hoig lud loui beix Gon bux gei, pao in, yix sang ndeeih kioux ko grax muih grax hrom gah beix, rog nbuan beix viex hrom lang gah yix diag; yix muih dix moh si liex moh, jong beix ling nju ling pan, mai briex in dix mgum, ang die da see je lai, moh ngie sang gieh noh moh si njax mu ke, grax muih grax hrom gah eix sam sai ai nyi, bux aig gon geeing rog nbuan soun beix viex hrom lang gah yix, viex baox dix houig ih briex yuh yix liag."

"Biang hoig moh loux hmom nqom njiad, gon moh nang briex nyom rom hloung; Mee kaing in ang lai grog, sog kaing in ang eix lai yaox. Ih heui". "Jaox, seih hmom la ong, jaox ngob hmom nbou; ang eix gon bui boun yuh si mah si maing gah baox dix ling nju." Gon vax gix lai ah nin gah baox dix.

Kaix in, Gon vax hag baox dix ba moh guad nyiex si miang yaong mai jub bui nbrax bui gua hu ih briex yuh siam. Kaix hoig ah gix "Nyom nyom" nan gah ndiang briex yuh siam. Gon siam dom nbriex sae si ndah ob gah ndaex blai nyaex gix, oud ngie dix vud kaing, jan bui ih briex an nbeen dix sian gaex, gix hoig dang nbang lia kaing ngoud ngom dix, mai njoih njoih ngie jaong dix om gon ia jo saex braing (breing) nan.

Kaix hoig yum gix kom uig kom leeing, Gon Siam dom re gix ah "Grad grad" nan biang diex, mai viex hu dig gix ndaex rom hnong dix mu. Kee in hnong an bui dom ah "Hnong sian" gah, in moh sang gieh hnong moh hmai sag sei gah soun bui yum dix sian gaex an; mai gieh noh moh hmai sag sei gah yam ndeeih laex Gon Vax gah ndaex Jing Dung dix nbog.

Kaix hoig yum si miang Gon vax mai bui laoh lie kan gix nbeen dix sian gaex an, Gon Siam dom peed Gon Vax dou kaing Jing Dung, siam dom blud sum je gaex doung an moh "Meng keen", Loux Hox dom hod loux siam ah "moung hen" gah doung diang Gon vax ah "Jing dung" gah heui.

13.6 Mgrong Nbraong Dam Mai Mug Si Vung

Gon vax ba ndaoh kaix blaex siam sang moh ngie miex mai gon ndoui mai bui ndex bui o kaing. Kaix in, gix dom hag baox dix dou haog gah mgong gah lua, ndaex ngod ndaex glong. Kaix hoig dou gix kaing doung meng keen nbeen loui si ngaix, gix jo houig Jaig gah noung si vung dix ndaeh. Noung an njiad jo ndee si ndaing haoh dam gah. Gix hag baox dix yuh dix ih briex ngob dan.

"Eix ndouh sang som mgiex yuh gah mox, jog eix dix ih dam kaing." Dix nblah ah nin gah baox dix. Kaix hoig loux in, jub bui an dom jog dix som mai dam.

Kaix hoig som ngob bui haoh bui hun, gix dom ndeeih yaog dix hu. Jub ba jog dix ih dam an, nbiaong dam, nqag dam, lai mox gah Jeix raoh boud. Kaix hoig sag gix gah njun dam (kee ang gix dong raoh dam moh sin), gix ah nin "Mgla dix mai dam in, dig kaing". Kaix an, biang hoig hla som gix kaix baox dix, gon ang yaox dix ih dam, mai nkoig dix hu kaix.

Bui hu si veui nta dix souh grax si veui baox dix, gix jo souh diag si vung, houig nbog boun ngaix, si vung souh gix hoig mglaoh rao hlax goui nbeen dix mgaong. Yam houig bui nbraong dam kan gix diag si vung, gix yaox hoig mglaoh rao si vung dix mgaong, dom ah nin gah baox dix: "E! Nyom eui, ang eix dae lai grub gix, ndeeih; eix sog dix oud gah braix kin gix gah mgong gah lua kaing." Gix jub ba nbraong dam an dom ndeeih blag kaix oud braix an. Kee in, bui dom ah Hag Diex bui ndeeih gah, loux Siam dom ah moh "meng bog". Moh kee loux gix hod loux ah eix Hag Diex "Bui ndeeih". Mai kaix in, jub bui oud si vie meng keen, eix gon goug noh moh "Vax Gud"; moh kee gud gix dix oud kaix baox dix yam dou eix kaing ,ling Dung ndix. Biang an, gix dom goug bui hu si veui moh "Vax lad", moh kee plad gix dix luan hu.

13.7 Mgroh Mgrong Je Gaex Ba Raog

Jan je bui ba ang jog dam ba hu ga kan gix, gix hu houig gah jaong mgong ding dix mu. Oud dan, gix dom gum baox dix ah nin, "Pao in, yuh eix si njax mu ke din kong nyom eui, soun sang moh in Hag Diex jie eix kom heui."

Nqom loux in gix hoig mgrum hrom gah gu gaex ndaex bui. Gix dom ndeeih nbaox po loux ah nin: "Soun sang gaex sang joung eix gah Hag Diex in pao, eix saig si maox gieh moh roung, dom sum noh njung dix gieh moh hmai sag sei eix dan dix mu." Kaix an, gix dom sum roung si maox an dom joung ndaex diex, mai loi ah nin: "Bux aig gon geeing eix eui, gieh eix mgiex mgang baox dix gaex joung din om roung si maox in gah Hag Diex in, moh kee moh braix in jaong raog, eix ko sum je gaex dix moh Ba Raog heui". Kaix in, jub bui in gix dom ah moh dix "Ba Raog" dom houig si ngaix.

13.8 Mgrong "Si Mgang"

Loux ba ntua Dax Ba Raog gon bui gaoh kaing si mgang moh nin: Ah bui si ngian Rang Si Mgang lih moh yam njaeh eix dix oud doung Ang vax, eix yuh si njax mu ke mai loun rang dix mu, kaix in, bui dom ntua eix ged kaing rang.

Mgrong Si Mgang lih lao bui si ngaix dom moh ndee mgiex mgang eix baox dix jaong mgong loi mu ba moh mgong ding braix meng luax yam in heui.

Kaix oud eix jaong raog ndix, jub Ba Raog nbaox hun nbaox brei, Hag Diex an moh braix si nkiab ang gub ndee oud, eix dom nbaox hag baox dix sog ndee sang nyom dix oud. Oud kaix, jub jo mox jub jo an dom haog blag lih si ngaix, gix dom dang bang dix oud gah ndaex doung boun mu: (1) Ba gaex Dax lam Meng bang dix oud Meng; Lam (Hox ah moung lang ba gah si ngaix); (2) Ba gaex Dax Liam (Nyi liam) bang dix oud gah doung gaeng liam, loux Hox dom ah moung ling gah, (3) Ba gaex Dax Dung (Ai dung) bang dix oud gah doung gaeng dum; (4) Ba gaex Nyi mo mai ba gaex Brong Rai dom bang dix oud doung meng ngim.

Yam liang Nyi mo (Dax mo) mai Dax Brong Rai houig gah meng ngim, giex nqag dix yaox nqom hu rom ndaex doung, njiad goi hu ngie yuh nan. "Rom in hiex hnim hu yuh nin liex, sum ax je gaex doung in moh meng hnim kaing." Kaix hoig sum Dax eix ba moh bui ra gaex an je gaex doung in, Ba Raog dom ah "Hnim seih hnim hlaong" gah doung in dom si ngaix. Loux siam hod loux Ba Raog dom ah: "Ngim dae ngim ne" gah. Loux Hox dom ndeeih hod loux siam ah Sang ying sia ying" gah heui.

Doung gaeng miex moh miex mai ba tung gon si meix dix hu oud gah ndix, Ba Raog. dom ah moh Doung in moh doung jie miex O!

Doung gaeng go moh ba gaex Nyi go ha tiang dix hu bang ndix, bui dom ah gaeng go gah kaix.

Sa Ra Ai Lao jao diam gah lai Raog brim ndaex num 1986 kix 10; Seng Nyi Ga ba joux diam gah lai Raog kraox ndaex num 1987 kix 1.

14. Mgrong Dah Bui Nba Gah "Bui Diag"

Hag Diex braix "Bui Diag" eix gon ah nang Sao pa Sao hin gah. Moh Kee moh gix bui ndog oud braix an ga sang houig eix gah ndix, mai moh gix bui ang nbax jo dix laig oud ndaex meng "Ang vax" mai eix, eix dom ah "Bui Diag" gah gix.

Mgrong dah eix nba gah gix moh Kee moh gix jub ndouih ndoui Dax Hox ba moh bui Lih mai rom hliex rom gouig did ndix, mai Kee moh gix jao guang jao si li Hag Diex oud eix si ngaix ga (veui) sang houig eix gah.

[Fig. 142] Eix dah nba gah si miang bui diag

Dax eix ba moh Dax Vax did ndix, hang dix bang yaong Ang Vax, braix Ang Vax moh braix Doung nqi. Oud dan, eix buing naing mai Man, eix ang beix Man dom dou kaing braix Doung nqi, Dax Dung mai Dax Dang kom yiex Pa did ndix, gix dom dou houig oud Meng keen kaix ndeeih dou kaing ling Dung Meng keen dom houig braix (Hag diex) gid gaing mgaing haeg, braix bui diag bui du. Dix je moh kee houig oud eix Meng gix; ra je moh kee moh gix ndouih ndoui Dax si miang ba gaex Dax Hox, eix dom dah nba Lieh non gah gix heui.

Yaong mox ang ah, jao hu dox nba lig nba moi gah gix moh Sai so, moh kee boun gix dix moh si miang kee gieh Dax Hox gix boun jum kri mai sae nbraing (nbroing) gah ndaex iab eeb jie Dax sai ndix.

Boun jub nyiex Dax sai dix moh si miang hoig goui dix nga nju haoh ndeix houig sam sib nju. Yam Iiang [sic - liang?]], gix njiad jix guang jix hmom yuh Hag Diex. Kee in, eix Ba Raog ndeeih brei ndeeih hun dix nbog. Viang moh nan, jub ndouih ndoui Dax Sai gix ang jix viex nbeen hu. Mgroh mgrong mguah sim uing bui ih ru, moh soun ang sang gieh eix gon bui lai meix mouing baox aig baox ou dix. Sai so gix ang jix yuh sa dix gah dou gaex dix, man dix pid mai nan dix. Kaix hoig hngei yuh gix nan dix, gix dom ndeeih hlad gah mgong nyiex si yiex eui, "A miex eui, ex sang om nqom yuh gah mox paox in?" Go pid an ah nin ndaex hrom dix.

Oud kaix hrom hlad goui paox in, gix yuh nyaox dieh mgian gah Si Niex; hmaing nan hngei an meng sad haeg si meix mai bae ma hngoux, oud kaix nbluh daix Si meix Si Niex pid mai dix. Sai so boun A kuang Si Niex pao in, dom tux Si Niex mouing nbun hngei an. Si Niex braix Na Dag Man Doung si ngaix, gix jo dix moh ndouih ndoui gon jang sai so heui.

Kee hoig yuh Sai so mgroh ba lud ba loui gah nbeen pin nbeen li, mouig nyiex mouig mgong dom yuh bui Laex gu nyiex gu ma.

Oud kaix, Siam gaeng dum gaeng miex ndeeih ntua sai so pid mai gon nbun si miang siam dix nbog. Siam dom sux eix Ba Raog, boun jum dox Dax Hox kaing jub nyiex sai so; kee in, Siam dom boun moh si miang ndaex gaeng dum gaeng miex, ngim dae ngim hne. Kaix in, Gon Siam dom daeg boun yaox dix gouh nka Hag Diex gah eix Ba Raog. Njaeh kaix in, nka Hag Diex eix Ba Raog dom mguah dix goui ra soun: (1) Dox noh gah Siam; (2) jo dix moh soun dah eix nba gah ndouih ndoui Dax Hox ba moh Bui Diag.

In moh mgroh mgrong dox eix nba gah bui diag (Bui braix sao pa sao hin) mai mgroh mgrong dox eix nba gah siam.

Loux lao Dax jang gix bui yaong ndum ndaex num 1987, mai loux lao Dax Rai Bang lag ndaex num 1987.

15. Mgrong Glei Ne Mai Kri To

Loux in, sang log lao Ba Raog nbeen Dax Toi giex Dax Nya. Noh moh loux nbeen lao Hag Diex Si mix sang: Glei Ne sang om lao Ba Raog mgrong Dax Toi; Kri To sang om mgrong Dax Nya. Glei Ne moh bui hlag bui hliao, mai njiad jix bie jix hlein.

Glei Ne mgae Gon bui gid gaing mgaing haeg; Biang hlax nbug hlax lai; bih biang gaing kaox gaing oux; Bih biang ndaex diag ndaex du; Bih biang gaing si uing si vai; Bih biang gaing gax gaing giang; Bih biang dou ma dou goi kin gix kom uig kom leeing Loux ah noh, pan eix bih biang kin gix, rom toum Hag Diex daeg jix hid, je je moh loux bie loux hlein.

[Fig. 147] Toi giex Nyia

Kri To moh baox mgrom Glei Ne, noh hmaing Yiex Peh yuh Gon bui ih gih; hmaing Puing moh jao sum la; hmaing Pi moh jao yuh mae; hmaing Pee moh jao yuh seix (saix) blai.

Jo yam hu yuh bui naing si vung, "A giex eui, Saex vaig ex did", Glei Ne ah nin yam an.

"Pan maix saex vaig, nta ing ga yix box," bui hun ah nin gah noh.

"Pan moh loux ah did, beix jo dix mgleeing si vung si ndim bum in uig broui kaix ing ex."

"Ang jaox, ang maix naox ki gah, gaing in ang goui dix ngob yuh yix." Bui hun ndeeih bog loux noh. Bui meng (dab) mgleeing si vung an miex num mox, boun ang jix broui.

Glei Ne ing gah yaong kaing baox si meix dix, houig gah nyiex gah yaong, noh hlein si meix hoig nyao yum mai yuh naing si vung. Nbun hoig yaoh gah loux in nkom nyiex nkom yaong. Houig boun som, noh yuh dix ah loux si ngia (si ngie) braog nyiex bui. Nbun lai jei moh njax (si njax) meix dix ba houig gah dix boun som gix dom nie hlad yuh gah mox. "/> Oud nbou kaix, nbun dom hmaing dix houig id nyiex Glei Ne. Kee in noh dom boun dix id mai mouing bui haoh bui hun gu gaex ndaex bui.

Si meix houig kaing yuh naing si vung, dong mgroh mgrong yuh Glei Ne. Kee gah dix kom mu kom miang. Si meix dom hag baox dix hnod noh gah maox bad, mai re noh gah ndaex diag si maox, noh ah "Nyom nyom" nan, bui lai jei diag si maox ang jix saex yuh neix noh, dom ndeeih hag baox dix re noh ndaex diag bried. Noh ah "A giex a giex" nan. Bui hun qe dix yuh noh gah mox, ang beix hrom hlag noh dix gaex gox.

"Eix jeen gieh noh mgae bui hlag kaing nyom eui". Gix ah nin gah baox dix.

Oud kaix, Glei Ne dom mgae Gon bui yuh gaing yuh nqo, sae dou ma dou goi, yuh mgriex yuh si nbaong; daing nqad daing nbia, mai mgae Gon bui bih biang gaing gu je, seed si ang ia gia si ang lig; biang kaix in noh gon mgae eix yuh grog, pao liang eix yuh grog gah loun maox, ang hiex hmom luah, dom tai yuh gah kaox.

Moh log hlag Glei Ne ang moh, moh mouing noh ba gaex Po To ba tiang dix hlag ga. Si veui sang moh Glei Ne giex kri To, jao nbung jao gaing eix Gon bui, moh nbun ba moh jao nbung nbeen sam sib nju (30), oud kaix si meix daeg moh jao gaing (si miang) ndaex dix nga nju (20) kaing. Moh mouing Glei Ne ba mgae noh hlag. Noh dom daeg yaox dix mgae Gon bui kaix.

Oud kaix, Glei Ne hu moh jao mgae Gon Hox hlag; Kri To moh jao mgae eix Gon vax, moh kee o nqom Kri To (Dax nya) kaing Glei Ne, eix Gon Vax dom, o nqom kaing Gon Hox si ngaix.

Lai tud kaing lai diam Fu Su Fei gah ndaex pug lai "Wa Qux dian qax qaix liao zi qix" ndaex num 1980 kix 3. Ba Raog gah rian lao loux in, moh ngie loux je gaex Moh Dax toi giex Dax Nya.

16. Dai Go Fax Vax Go Meng

Yaong brim ba liang dix bang ga baox dix braix (sing) gaeng dum moh Si le, Bang lao, yaong Soi kin gix. Lao Yaong soi ndee gaoh ndee ged dix, blag grax nie ntua gix gaoh kaing Ong (Ang) Vax; Jub Bang lao ntua gix gaoh kaing braix sao pa sao hin (Braix Bui Diag). Loux sang lao eix din moh ndee gaoh ndee ged Si Le.

Bui Si le ntua gix gaoh kaing braix gaeng ding gah ndaex "Veing lax." Houig oud gix braix gaeng dum ndaex yaong si le hoig goui ndaex puan yieh num (500) aliah yieh num (700). Yam oud gix, ndaex veing lax ndix, ba moh vong moh gon nbun si ndaing hmom mgrang dix gaex (bui haoh bui hun ah Nang Si yong gah gon nbun an).

[Fig. 152] Nang si miang dōng ding giex si yong rom ding moh meix mouing

Mgroh mgrong veing lax, lai diam ndaex Sing Gaeng Miex soun nbeen Sing gix gah ah nin: "Siang Jex ha ndaex gaeng ding dan, goui veing brim Gon vax gah dix mu, yam yuh veing in moh dom ga ying qaox ndix. Gu veing mai gad lom veing (greem veing) gon goui dom si ngaix. "Lai in njiad si ndong grai moh veing in veing lax hmom hmom heui.

Mgrong boun Tang Si yong hmom mgrang an dix moh si miang ndaex veing lax, Dax Yiex Miex geeing eix ang lai ndag lao eix hmoung dom si ndaeh gaing si ndaing braog. Loux lao guad mgrong Nang Si yong ntua noh jix louh jix tai neix hmom gaex hag dix dix ngaix loui nbog Boun ngob njiad sang blag dix goui ngom raoh boun ngaix njiad sang blag dix goui ngom baing; boun nbou dom sang hleng kao si mgong. Mai ndaex dom ndaex hnao noh, ndaex hrom ndaex hri noh bui haoh bui hun hoig njiad jix nbuan noh si ngaong bling bling (leing leing). Yam ih noh briex bui gah njiad nbuan briex ih noh ndaex vaig ndaex du.

Ga sang dou eix Ba Raog kaing doung ding ndix, bie braog si vie veing lax gox gon goui veing gah ra loui mu, gix moh veing jing, veing bung kin dix, jo dix moh veing Ba Raog kom uig. Moh ngie veing lax ba nbloun ding kaing baox.

Kaix hoig moh Nang Si yong si miang ndaex veing lax, si miang Hox si miang Siam hoig houig hmaing dix mouing noh, moh kee si mie noh ndaex veing ndaex meng dix laoh lie die hloung, Gon rai be sin dix hmom oud si u goui ha, noh dom ang nyang man dix goui meix.

Oud kaix ndix, liang moh Gan Hox ba peed Gon Siam houig braix Doung Ding. Yam an kom Hox kom siam sang laig ndaex veing eix Ba Raog. Eix ang ju, gix dom id braog veing mai yuh dix ih briex gah o kang si ndaing ding. Oud kaix, moh kee ka gix hrom dix gah oud ndaex diag braog veing loui si ngaix loui som, gix dom meed hrom gah eix, yaog dix buing naing mai eix Gon Ba Raog pao liang Hox mai siam ang boun laig ndaex veing. Gix yaox ang boun laig ndaex veing gu veing, dom hag baox dix sum si maox paex mai sae o kang si ndaing ding si ndaing vieh dix gah biang si maox paex (paix) an, in moh soun sang yuh lien dix ih briex gah. Eix lai yaox si ndaing ding o kang an, dom hlad dom yaoh gah, A laoh eui ! gix hiex boun viex miex o kang goui nding ndod, si ndaing hlee ding riang gix kaing riang eix nyom eui Eix (Dax Yiex jub bui oud meng an) ah nin gah baox dix, mai tung baox dix dang dou kaing ndaex veing gu veing, ndeg ngie veing lax ba oud Nang Si yong gah kaing.

Oud kaix, lien Gon Siam dom boun breed dix laig ndaex veing oud nang gah. Gon rai be sin qe dix hmaing nang ba moh si miang eix an dou kaing ndaex veing, noh ang ndouh ju dix dou. "E! Gon rai ex eui, jax ex loux ang ndouh boun jax nbuan, yum, yum eix mai veing dix, im, im eix mai veing dix. Gon rai ang goui vong; om ngie Ong ang goui ndaex; vong ang goui meng om ngie soux liex dig jao." Moh kee hlog Gon rai veing lax gah laex nang dix, hlad si miang Hox si miang siam boun blaex noh yum, bui haoh bui hun dom hag baox dix yuh kaox mglom, glom noh hu gah. Hoig moh si ob, si nbrom noh ba hlee ding hlee hlaong, kaox mglom an nkom boud kaix daeg yaog noh dix lih kaing si viex veing gah nbiang yaong gah eix "Jex Ha" gah ngaix. "Jex Ha" moh loux siam, moh kee hoig oud gix ndee boud kaox mgrom nang eix, gix doui sum je gaex yaong dix moh "Jex Ha."

Mgrong boud kaox mglom nang moh nbraing yum noh ba hoig blih dix lih. Gon rai kan gix nbliex si miang dix ndaex mglom, hoig moh maox nbreg noh meng Rao Ma ba ndud heui. (Hoig yum bui eix ah moh maox nbreg ba ndud) oud kaix, bui dom viex si nbaeng noh gah mgong laong yaong mai Bung mai krum rom ngai dix.

Moh kee ang si yong rom grum mai si yong rom miex yaox dix mouing nang yam gon glod noh. Kaix hoig yum noh, giex dom laih baox dix douh mgreem diex. "Bui mox boun douh ndaex houig gah si meeig Nang, bui an boun dix mouing noh." In moh loux laih giex baox dix.

Soun sang gieh si yong Rom miex (Rom ding) dix boun mouing nbun ba moh vong Ba Raog an, noh sae riang dix geeih mgreem diex, noh liang douh ndaex ndouh houig gah si meeig nbun hmom an. Si yong Rom miex dom hmaing dix mouing Nang si miang.

"Pan maix ang gieh rom keem gaeng ma hod rom miex, ex daeg jix dix meix maix." Nbun si miang veing lax ah nin gah si yong Rom miex. Si yong an ju loux noh, giex dom daeg boun moh meix mouing. Mai kaix in, Rom miex dom ang jix haog huan mai ang jix keem gaeng ma yuh bui hod rom an. Moh kee meix nang si miang veing lax si yong Rom miex, bui dam ah nang si yong gah noh.

Ndaex jog heem Nang dix gah ndaex yaong Jex Ha dan gon goui dom si ngaix. Siang Jex Ha hoig yuh ndung gax gah heui. Kaix hoig dou Gon Ba Raog oud veing lax kaing dan ndix, gix dom haog oud Si le houig dam si ngaix. Loux lao eix in moh loux nbeen ndee gaoh ndee ged jub bui Si le.

Moh kee moh Ba Raog ba liang dix baih daong (dang) brong meng (veing) gah Hag Diex braix Gaeng Miex Gaeng Ding, mai moh kee moh siam ba liang dix viex Li vad siam houig braix in, loux gab siam dom ah moh "Dai go Fax Vax go meng." Biang hoig ah siam loux in, eix Ba Raog gon nbaox ah nang loux in, moh hod eix loux Siam.

Loux lao Nab lao Long Bang mai loux lao Li siao Hong ba oud ndaex Veng hua guang Gaeng Dum ndaex num 1985.

17. Ang Vax Veing Sum Dax

Ang (Ong) vax moh ndee oud veing dax eix Gon Vax gah dix ndaeh ndix. Braix Doung (dong) Nqi, Meng Keen (Loux Gon vax ah Jing dong gah) , Nong pa, Qing Mai, Gaeng Liam, Gaeng Miex, Gaeng Dum, Ngim Dae Ngim Hne kin gix moh ndee liang eix Gon vax (BaRaog) dix oud gah kom uig. Loux sang lag eix din moh ngie mgrong yuh Dax vax veing Ang vax kaing.

Dax Vax moh gan Dax mguah (Dax mguah moh Bax liang Dax ndu dom yam mgiah ma la rom) Dax Grong dom blud moh gon Dax vax; Dax So mai Dax Soux dom blud moh gon Dax Grong; Dax Dung mai Dax Dang doi; moh Gon Dax So; Nan Dax so moh yiex pa, Dax Dang mai Dax Dung moh nqoung gon gah Viex pa; Dax Haeg moh gon Dax Dung; gon nbun Dax Haeg dom moh Nang.

[Fig. 160] Naing ndaex Ang Vax

Ndaex Ang vax (Bui Hag Diex dix nblah ah Ong vax gah, om ba hoig yaox eix ndaex lai in ba moh loux lao Sa Ra Ai lao), ga sang dou eix kaing, je Dax eix hoig oud gah puan vax; dix vax moh puan Dax, puan vax dom jo dix moh dix nga nju puan (25).

Eix Gon vax moh ba liang dix lih kaing ndaex ji Mgang, Gon Bui dom ah "Ai vax" gah eix. Man moh ba lih kaix Gon ngaox, bui ndom ah Ngaox man gah gix.

Moh kee nbrax peed eix diag mai nbrax buing naing, eix ang hram ah lig lai, eix dom mgrai yuh ngai lai jie dix. Kee in, ngai lai jie eix dom ang goui dom houig si ngaix, Viang moh nan, eix moh ba liang dix jix mug ma sa yeem. Eix dom ah nin, "Hrom hri eix njiad hu mai njo, si no eix njiad ko mai tai" Mgrong jix tai eix gaeng ma moh mgae eix dix mai lig (brieh). Eix yaox hmom hngoux ndee lu lieh brieh dix ndaex ndung, eix dom nklog gaeng, hngoux sum ndaex gaeng dom nie nbloun hmom kaing hngoux ma. Kaix in, eix dom jix nklog gaeng, moh kee moh Gon Bui baox aig dom ndaex Si Ngian Rang Si Mgang Ged, kaix hoig jix nklog eix gaeng, eix dom ndeeih mgae baox aig dix Ngaox Man gah.

Ngaox Man hoig jix gaing yuh eix pao in, sang deei dix ding si mu. Gon Ai giex Gon Ngaox dom yuh si moh mai baox, mai yuh naing mai baox.

Veing Ang vax goui gao si viex ra (12), moh kee si ndaing gaex joung si viex veing an, Gon Man qe dix buing eix yuh gah mox, ang boun laig ndaex Veing. Dax si miang man moh bui hlag, noh dom ah nin gah bax vax, "mox moh si meix lih buing baox blag braix ndee si va, mox beix an dom daeg son (soun) goui je kaix."

"Mgla maix dix ah loux ding mu, ex jox een maix moh haeg ho gox dix nieh, " Dax vax ang dong moh ju yi Man, ju dix lih kaing veing mai ah loux ding mu gah Man.

Ga sang lih buing giex baox dix blai braix, giex po noh yuh nin. Pan Gon vax beix, hmaing Gon Man jeeb ndai nbun; pan Gon Man beix, hmaing Gon vax dou, kaing Ang vax.

Oud kaix giex dom njaeh dix buing baox. Ag jie Gon Vax gian kaing jie Man; ag jie Gon man vaig noh ra gaex ngie, ag jie Gon Vax dom moh bui boun gaex dom (dum) daeg boun vaig. Gon vax oud mgong si ngai goug nyon ag jie dix gah si miang man mgong si ngai, "Klag bog" nan, nbang lia yuh si miang man, paox liang eix beix (bix) gon man, kee in, Gon Man dom jeeb dix ih ndai nbun kaix in.

Viang moh nan, si miang Man ba nie nbloun hlag gon goui, dix gaex, noh ah nin gah jeeb Man dix ih ndai, "Laoh lie, laoh lie, hoig beix beix yix, jeeb yix dix ih ndai paox in, moh loux hoig hoig, moig hoig ih." Gon vax dong ngie nyom ngiah (yiah) a ha gah loux in. Oud kaix, si miang si ndaing hlag an ndeeih (miex) ah nin: "Ai vax eui, eix ndeeih (miex) buing baox dix nbog, gieh gaing yuh eix mai baox si ndeh dix nbiang laex; pan beix nbaox loi beix yix, yix log (lag) yuh si liex beix ling nju, pan beix ang beix, jo dix dou kaing veing Ang vax om loux hoig dad eix ndud ga an." Eix ngeeih (ngeeh) gaing gab dix gah loux si miang an mai nyom ngiah a ha gah nkrom man jeeb dix ih ndai nbun.

Houig mgreng som, a miex eui, hoig jab hoig raoh ngu ndaex ai hnux gah braog ndee id ndee dum eix kom mu kom miang, mai miex loux riag loux you man braog si vie eix hoig si num si aox. Eix hoig yaoh yee (yia) dix yuh gah mox, ndeix (ndix) man iang dix mai dou kaing ndee oud dix. Houig ba sax, keix moh Man ba nklad eix gah ngu di (dia) dix gah kaox si nbia (kaox si bia). Moh kee hlad eix ngu broui yuh dix (eix Gon vax gied si ndaing hlad ngu broui yuh yaong dom houig si ngaix) dom dou yuh lung yuh loi (yi lung yi loi) kaing ndee nbang dix.

Si miang an mai jub jo bui lien noh ndeeih blud miex nyom ngiah a ha eix pao "Nja ao beix sang beix yix gah naing, bie ngu plu yix kaing beix hoig ndeix man aing dix gah hlad gah, beix jo dix dou kaing meng oud dix paox in."

Kee moh loux hoig hoig, moig hoig ih ga an, eix dom dou kaing meng Dax meng Yiex ba hoig moh veing Ong Vax (Ang) heui. Kaix hoig dou eix kaing Ong Vax mai braix Doung Nqi, haog oud loi liang; dou kaing loi liang haog oud Bang Hloung; dou kaing Bang Hloung oud Jing Dung (Meng keen) mai braix Nong Pa, qing Mai kin gix. Nong pa moh Nang Yiex Pa ba moh si miang gah, bui dom ah Nong Pa gah kaix. Braix Meng Tal ndee yuh gix nyiex si yung ding (nyiex si ndah) gah ndaex Qing Mai dan. Mguang veing ding Dax eix Gan vax gon goui gah dix mu.

Loux nbeen lao Han Kie yaong len, biang kaix in Dax jang gix yaong ndum gah lao nang, Rai seng Sang bad jao krom mai jao ndeeih lao ndaex num 1984.

18. Mgrong Dou Dax Eix Kaing Meng Keen

Meng keen, eix Ba Raog ah Jing Liung Meng Keen mai Ang vax hoig moh ndee ding veing Dax eix gah ra ndaeh. Si viex long Meng keen goui si ndim mu. Moh Dax Dung mai Dax Dang jao yuh veing an ndix.

Yam hu sog yix jub guad dix hu jang Meng keen ga gai fang ndix, dax siam baox mgrom eix ba ah bui Dax kluh gah, noh moh guad yaong Nam Bong, lao noh ah nin: "Meng keen moh Dax beix Ba Raog ba liang oud gah, mgrong glom eix riang Dax lung ba si ndaing vieh hyaog in hu vu viang meng yam ih boi, moh kee moh noh riang Dax beix, yix siam daeg kraox houig kaix beix, Gon siam Gon lax hoig moh boud nyiex dix hlang brang dix mu." Loux in hoig ko mai loux nbeen lao guad eix hmoung ndix.

[Fig. 167] Naing ndaex Meng keen

Gon Siam gix gaoh kaing braix Meng Mao, si miang Hox peed gix, gix dom dou houig oud Jing Dung mai eix. Oud kaix, Gon siam sang laig ndaex jei ndaex veing, eix ang ju, siam dom buing naing mai Dax eix.

Pao liang, mouig yaong mouig meng deem eix, nad siam ang lih, Gon siam dom ang boun laig ndaex veing. Oud kaix, Gon siam dox Dax eix ih mae nqun braog, mai dox go riab mae an ih blai dom youig mu mia noh gah. Noh dom ah nin yam youig (yong) dix: "Beix baeh soux graix (greix) hnam gah si viex veing; mai sae hnam soux gah jaong ndai nbun, pag nad viex beix gah man jaong ndai an kaix? gon siam dong nqom in, mai yuh noh om loux in, hmag nad siam dom daeg lih, mai nqom saex breing (broing) dom laig ndaex veing.

Biang kaix in, si miang siam ah sang dox si miang Hox ih mae naog loui log gaeng, hmaing gon Hox deem dix buing Gon vax. Si miang Hox dom hmaing Dax Dung mai Dax Dang houig po loux ndee oud dix, Dax Dung giex Dax Dang ang dong moh hlein si miang Gan Hox dix. Giex hu ndee oud si miang Hax, Si miang an dom mgiex dix baeh giex yum. Kee in, loux ah Dax eix dix een dom moh nin: "Siam lu lie kie lug liag", ndaex Si ngaix eix ang ndouh ah moh Gon Hox mai Gon siam kom uig, moh ngie loux nbeen, dix si ngaix sax, bui gu je gah biang Hag Diex sang moh gloung eeb gloung blai, sam sai ai nyi mai baox ox!

Kaix hoig yum si miang Gon vax, gon rai be sin hoig ju ji ju ja, nyu hnya hnyu hnyoig, om ngie eeb guad grei o. Viang moh nin,, Gon siam ang yang nbax laig ndaex jei.

Oud kaix, siam dom ndeeih yuh ju yi dix je. An dix ngaix, siam nbriex daing mae pong ndaex bang, gad lom bui gu gah. Ox ang dong moh gie daong (daeng) bui si Veui dix, nkrang dix souh bang gad soun sang sud (soud) mae pong in kaix hoig sud eix mae, bang gad hoig bag lug. Kaix ang "ndie si nbeem" lai goui, Gon Siam dom boun breed dix laig ndaex veing. Mgrong in, eix dom dang dou kaing Meng Keen, haog gah mgong gah lua, houig braix oud eix kin gix si ngaix. Kee in, naing buing Dax eix Meng Keen bui dom ah "naing bang gad" gah heui.

Kaix hoig beix Gon Siam eix gah maex doung Jing Dung, jan bui ndaoh kaix naing an dom mguah dix goui ra jub yam dou dix haog gah biag nblaong.

Ba hu si veui si voig mgong si vung mai hu dix, si vung moh je ba yie lod rao dix lih, si voig (si vouig) boun ngob, rao lih boun ngaix, jub ba hu kaix yaox jai hrom dix, bog dam nbraog dix som mai dam. Niad dix nbraong dam niad dix raoh, gix yaox raoh dam an, lai jei ang jix sin, sag gah njun noh, dom yaog dix hu kaing. Moh kee nbraong gix dam ling ngob, yam hod gix baox dix boun ngaix, gix yaox hoig ndeeih mglaoh si vung si vouig ba hu ga, lai jei gix hoig luan, dom ah nin gah baox dix: "Eui, ang eix lai grub (gub) bui hu si veui nyom eui, brah eix dix oud kaix gix kaing." Kee in, bui oud kaix kan gix dom gud dix oud braix braog doung Meng Keen gah mgong gah lua. Gix dom moh jie dix jub "Sam Dao", eix dom ah "Vax gud" gah bix; eix ba luan haog jie dix biag mgong, dom moh jie dix jub "Ba Raog", gix dam ah "Vax lad" gah eix. Gua moh oud kaix, iad moh luan ga (veui).

Loux lao Dax gab ndaex num 1982. Noh moh si miang brim gah Hag Diex Man deui ndix. Kaix in Dax Roung Dax Rai Bang lag mai Qeng lao e ndaex Yaong Man Doung gah jo dix lao loux in.

19. Ndee Mguah Eix Baox

Mguah Si Mgang moh mguah daeg (ndeg) mguah eix Gon Bui dix dang oud dang goui, eix dom ah mguah mee seih gah. Viang moh nan, kaix mguah Gon Bui dix dang moh jub mox jub an, eix Ai vax Ba Raog in ang yang nbax mguah dix kaing baox. Yam mguah eix Ba Raog dix dang oud daeg moh kaix lih eix kaing si mgang miex nkreeng mox nieh.

Ndee mguah Sai So giex Si Niex dix dang hu moh Doi long; ga sang houig eix Doi long liang dix oud Mie Mai Seih; Oud kaix dom houig oud Doi Diex; gaoh kaing Doi Diex oud Kleih Mgong; gaoh kaing kleih Mgong oud Ngeig Hvax; gaoh kaing Ngeig Hvax oud Qax Miao; gaoh kaing Qax miao oud Laih Dong; gaoh kaing Laih Dong oud Lung Bi, gaoh kaing Lung Bi oud Gon Sai, gaoh kaing Gon Sai oud Bai Rag; gaoh kaing Bai Rag oud yaong ou, gaoh kaing yaong ou dom houig Bu Roux dom houig ndee mguah eix Ba Raog dix dang hu kaing baox din moh Doi long!

Jub Jo si Niex hu blag mguax (mgoix) houig oud gah Mouig Hlaong, Sai So hu blag ndom dom houig oud Man Rai yaong laong si Mgu hu oud jie dix yaong Mgriex.

Si Niex braix Na dag Man Deui giex si Niex braix yaong Ndum mguah baox dix dang hu Ndeg goui loui yieh dix nga (320) num. Si Niex yaong Ndum gaoh kaing Mouig Hlaong. Geeing giex moh Dax Blaeng.

Yaong Gaeng (gaing) mai Sai So giex moh Dax dix gaex jub yaong Gaeng moh ndouih Dax Ding, jub sai so dom moh ndouih (Ndoih) Dax Dai. Dax Ding moh bux gei Dax Dai. Ndee mguah giex baox dix moh Man Raix (rix) mguah gix baox daeg goui ra yieh hroug sib (260) num. Sai so haog oud Rou Nam, yaong Gaeng haog oud Gang No. Houig eix si Niex Nam Pan, yaong ndum kin dix daeg goui bui ndaix (8) nju kaing, (si Niex houig oud braix Man Deui goui ndaix (8) nju nang), moh si Niex gaex Dax Gua mai yaong Gaeng ba gaex Dax Don ba liang dix houig oud braix oud beix (grai Seng Nyi ga hmoung) Man Deui, moh kee leui (Peed) gix jub Dax La Tog ba moh Ba Aex dou kaing Man Deui, gix dong boun dix houig oud gah kaix. Ba liang dix bang yaong ndum blag (bag) seih moh Dax Kiao, Dax klao moh bai gaoh kaing Man Kaix. Noh liang oud yaong kiao, oud kaix dom miex ndeeih ndux dix oud yaong ndum blag seih, ba bang yaong ndum hlag laong moh Sai So ba gaex Dax meng, Dax go, Dax jang mai si Niex ba gaex Dax rai.

Yam houig eix Ba Raog lung sai, sim uing jod kaing Rao Ma, (Bui dix nblah ntua sim uing jod gah lung bi) eix dom lieh dix ih neix sim uing.

Jub jo lieh sim uing moh: Sai so, si Niex, Yaong Rung, Si Mgu, Bang loi, Bu hra, kin gix.

Gon Rao daeg kraox (saox) mguah dix kaing si hiex; Ga an Gon Rao mai Si Niex moh geeing dix gaex. Yaong gaeng mguah dix kaing Sai so.

Loux lao Dax sang Nam pang mai Dax siang Go Yaong ndum maex num 1978.

20. Loux Nbeen Jie Bolong [sic]

Yam njaeh Rao Ma dix mguah, yam njaeh Hag diex dix loi; Hag Diex ged kaing rom, mgong hlaong qou kaing Hag Diex. Biang mgong moh ndee doun, ndaex ngod moh ndee glog.

Moh Yiex jao yuh diex, moh Dax jao mgiex nbeen; gu je liang dix lih, gon bui dom lih kaix; lih eix kaing Si ngian, oud eix gah ndaex rang moh Gon ai ba oud sen yi, moh gon nyi ba oud Ang vax; kaix hoig gaoh eix kaing loi loung, eix dom houig oud gah meng mao; sum eix nyiex dix gah ndaex rang, moh yam ndang bui biang si maox. In moh loux nbeen gab Dax Yiex miex geeing yix dix ndeh je gon je braix dix dong. Eix lih ged kaing ndaex si ngian kom uig. Oud kaix, Gon Bui dom daeg hu oud ndaex Rang. Oud Gon Bui ndaex rang kee je dix, eix ang lai ndag uig dong heui.

[Fig. 177] Si ngian rang si mgang ged

Kaix hoig lih Gon bui kaing Si Mgang, eix dom haog oud kleih mgong biag nblaong.

Yam liang Gon bui dix mguah (goui), ngai nbaoh gix hoig om ngie baox. Oud kaix dom daeg moh Si yiex ba joux ngai nbaoh Gon bui jix dang jix si youx gon Bui dom daeg dong dix goui meix goui mouing kaix..

Yam mguah eix dix dang oud dang goui, moh yam oud Gan Ai sen Yi, moh yam oud gon nyi Ang vax. Kaix gao si yieh num ndix (1000 num) eix daeg houig oud loi loung.

Houig oud eix loi loung moh kee dix? Moh kee moh vong Meng Mian ba oud blag nblaong dix gaex, noh rian yuh naing mai bui dang je. Noh goui nbog yam beix mai nbog yam ang beix. An dix nbog noh ang beix, dom houig goug Dax eix deem dix buing naing. Moh kee dong vong Mian giad gua Dax eix gah naing. Houig yam buing baox, vong hmaing Dax eix hu si veui, ang Dax eix ndouh hlad dix mu gox. Nja lao sang hlad bliex (Blaix) nie breed dix hu ga baox. Yam an ndix, viang Dax eix ang yaox dix jeeb giab gox, gix gon nbrax dou kaing baox. Hoig yum bui oud si veui (Voui) miex nding mox nieh ang bui oud kaix ndouh sang ndeeih dou blag grei dix. Kom lien vong Mian gox, hoig naog blao grei eix miex nding mox nieh. Kee in, eix dong beix yuh naing an.

An dix nbog eix gaoh kaing blag njee ing blag nblaong, houig gah mgong loi loung, in moh kaix hoig buing eix naing.

Si miang lien (Moh gon vong ba moh si miang nbog in) ah sang viex eix ing Meng Mian. Soun sang houig jub lien noh nbiang laex ngaix kaix, Vong (si miang) hmaing gon lien dix kom uig baog dix ih loun diex gaex ra loun: Dix loun mgaong dix id gah, dix loun mgud jaong dix gah. Dax eix ang ju loux vong, biang hoig ang noh mgaong loun diex noh gon ang mgud jaong dix gah. Kee in, houig ngob sax, braix hoig nbaih riang ding, Dax eix dom daeg haing. Lien Bui dang je hoig ndog hu kaing eix, eix dom ntah kaix baox.

"Mgla dix, nbrai lai hod gix, oud eix jie dix braix in kaing." Dax eix ah nin gah baox dix, in moh mgrong oud eix Hag Diex loi loung.

Kaix hoig oud eix loi loung, ndeeih haog oud Meng Mao, eix liang dix oud ndaex doung (dong) mai nklog gaeng ndaex doung, yam oud eix ndaex doung, hoig giad brei giad hun dix dix nbog, mai hoig giad hmom si ngaix oud dix yam an ndix mgrong kee in, si miang siam nkoing gah Hag Diex oud eix, gix dom ngaeh naing mai eix, paox liang gon siam ang beix, oud kaix yaox ang beix eix, dom goug si miang Hox deem dix. Vong Hox bloi lien dix deem siam, Gon Hox mai gon siam gix ra gaex ngaeh eix dix gaex, eix ang beix gix dom dou haog gah mgong gah lua. Oud gah mgang Sang Taix Sang kaix in.

Loux lao jao leing Ba loung ndaex Kuing ming num 1979.

21. Ndee Oud Ndee Goui Bui Bang Lao Ndix

Ndee hoig oud hoig goui Dax yiex yix ndix moh nin:

Ang vax → Meng Mao → Lax Siou → ndeeih miex oud Ang vax → Loi loung (in moh ndee mguah Dax eix dix ndaeh) → Dang yang (Dax Sai so oud din) → Gon Me → Lox Ma → Yaong Sang → Ru Meng → Pang bloung → Njum Paex → Nyoig klog → Bang Lao → Yaong Bang lao gon hreng bang dix kaing Bang hloung. Oud yix Bang lao hoig goui ndaix yieh (800) num.

Loux lao si miang Ying Nang seng Jeng siex Fu Ju six ba gaex Bao Hung Jung ndaex Kuing ming ndaex num 1984 kix 12.

22. Ndee Dum Ia Si Meix Raoh Haeg

Mgrong houig oud yix siam Ngim Dae, Ngim Hne mai Rong Hnang moh ia si meix raoh ba dum gah heui, yix dam dong moh ndee sang oud dix. Ga an, nju Dax nju Yiex yix oud Hag Diex Meng Mao braix ah Hox Dex Houng gah si ngaix.

Yam dou yix kaing Dex Houng Meng Mao ndix, Dax yix goui bui ndim gaex (9). Mgrong dou yix kaing Meng Mao moh kee buing yix naing mai Gon Hax Nang Jing.

Mgrong naing moh nin: Goui baox aig ra gaex, Ai mai Sam, yam yum geeing giex ah dix een loux yuh nin: "Ai eui, Sam eui, kaix yum ex beix si nbaeng (si nbaing) ex biag njee tiab jaong mgong, dom daeg houig a liah num mai a liah kix mai a liah ngaix sax, beix dom daeg ndeeih houi dix yaox si meeig ex.

[Fig. 183] Siam gaeng ngim mai Ba Raog seed si ang ia

Pan ang houig bie dix ngaix kaing, beix ang nyang boun dix houi moh kee sang gieh ex beix yaox grax daoh o! " Oud kaix, ndeix houig nbeen grai Dax yum an si ngaix sang jo dix baoh si meeig dix, ndeg ngie a liah ngaix kaing, gon sam noh ang lai boun njun, noh dom ran hu baoh si meeig geeing dix. Ang lai yaox si ang si niag geeing dix ndaex si meeig, yaox ngie oud ag si ndaing gian gah dix bang kaing. Ag gian in, Gon Bui buing hu mgong mox, houig mgong an.

An dix ngaix, gon ba gaex sam an nyee ag blag lih si ngaix, noh loui nbie yuh ag, dei dom luan hu groux roung nyiex ho vong ndaex Nang Jing. Yam hu groux dei roung nyiex ho hoig si num si aox yuh ndaex meng Nang Jing kom mu kom miang. Kee in, Vong ming qaox dom bloi si miang lien ba gaex Li qang Sou viex gon lien dix houig buing Jao fa Ai giex Jao Fa sam, kee in, yix siam mai Hox buing baox gao num loui, Hox baeh beix mai sae gaing (geing) beix ndaex rom glong, gaing beix hid yuh rom glong an, Hox dom boun diang glong, gix dom daeg beix yix Siam kaix.

Kee in, yix dom daeg dou kaing Meng Mao. Yam dou yix siam kaing Meng mao goui bui ndim si meix. Yix liang houig oud Gaeng Go, bui dom ah "Meng Go" dom houig si ngaix. Ndee hu oud bui ndim si meix in moh: (1) Hu oud sib song Ban Na; (2) Hu oud Gaeng liam; (3) Hu oud Meng keen; (4) Hu oud Meng Tai; (5) Hu oud veei yin; (6) Hu oud Gaeng Miex; (7) hu oud Gaeng Ding. Gon si meix (8) mai gon si meix (9) moh kee hoig mgleeing lai nbaex "Veng hua" ndix, ex ang lai boun ji ndee oud.

Siam Ngim Dae Ngim Hne moh ndouih Dax Gaeng liam. Dax yix Gaeng liam boun guang jie dix gao Meng loui (13). Houig oud jub Yiex yix ndaex jei Ngim Dae goui bui ndim nju (9) Kom ex (Dao Fu qaix). Bui ndim nju in moh: (1) Se Hib pax; (2) Se Han pax; (3) Pax Siang Meng; (4) Dao Reng ging; (5) Dao Keng li; (6) Dao reng yi; (7) Dao Fu veng; (8) Dao fu qing; (9) Dao fu qaix.

Ndaex jei din, ga sang houig oud yix gah, moh beix Gon Ba Raog ba oud gah heui. Ga sang dou yix kaing Meng Mao, yix bloi ia si meix raoh hu si veui dix, mai ah nin: "Sang oud yix ndee mox, gieh ia si meix raoh in dum dan." Ia hu dum Yaong oud beix din, yix dom yuh naing mai beix Ba Raog, beix ang beix, dom dou kaing meng ndaex jei. Yix Gon siam dom ah nin gah beix: "Nbrie hoig boun yix dix oud gah nyiex yaong beix, yix Log bih mouig yaong beix Ba Raog." In dom bloh mgrong bih yix siam ndaex jei mouig Ba Raog dom ngaix. Kaix Veng hua Da Gex Ming ang lai bih. Ga an yix ang nbax jix seed si ang ia, soun sang dong yix nqom beix mai sang bih mouig beix, yix dom mgae dix seed si ang ia mai beix. Viang moh si ngaix gox, mgrong seed si ang ia ang yix dong ndee mox, gon houig mgae dix mai beix Ba Raog.

Moh kee hoig moh Gon Siam mai Ba Raog sam sai ai nyi, baox aig gon geeing, klax ih yix baing om gaing klax beix Ba Raog. Pan nyou (Nyua si viex) houig sog dix gid gaing mgaing haeg, gix yaox baing gaing klax yix ah nin gah baox dix: "Eui, in moig baox aig eix, ang boun dix deei gaing noh." Moh kee dong nyou (nyua) yix yuh baox aig mai beix, gix dom ang biang gaing yix.

Siam ndaex jei, jub ndouih nyiex yix boun dix moh si miang goui boun nju (4). Braix houig guang yix biag njee houig dom Man Rai, blag nblaong houig dom tiab grong. Gon boun doi grong ra yaong (Braix ndiang re).

Loux lao Dao Fu qaix mai Bao Ai gum ndaex num 1985; Dax sa Bang lag jao tud lih gah loux raog.

23. Soux Kiong Mai Soux Kiang

Nju Dax eix ndix, Ba Aex mai Ba Raog lai ling ing ndiang yuh nong nei (ni) mai baox. Hag Diex Yaong Gua, Laih Maox, Man Rai kin gix moh Ba Aex ba liang dix oud gah.

Oud kaix, Sai So giex Ba Aex vai dix moh nong nei mai baox. Ba Aex deei dix mouing nan Sai So, gix hoig moh gloung, eeb lai vai, gloung blai lai dox mai baox. Mgrong si mah (si maih) Sai So mai Ba Aex gah baox moh nin: Sai So eei soux ra mu, sum je gaex moh soux kiong giex soux kiang. Soux kiong soux kiang an biang njiad jix leui (leei) dou diag, gon si ndaing dong braix, njiad jix dong loux grai jao dix. Bui nyiex bui yaong dom ah moh giex soux si yiex si yong.

Sai So si ndaing sag gah ih nboun soux kan giex. Bie ah jao nin: "Soux eui, tung bax hu leui bouih ox!" Oud bie blag ngaix kaing, kiong giex kiang ang viex dou diag dang je houig, dong ngie viex bouih houig gah jao dix.

Pan soux vi hu dang ndaeh dang ndee, ang oud gah nyiex gah yaong, jao goug noh ndaex o dong "Kiong eui, kiang eui, ing gah nyiex goui loux sang grai ex bax hmoung." Oud dix vud ngie, soux kan giex hoig log houig gah nyiex.

Kee in, Ba Aex giad nkoing hrom gah soux ra mu an. An dix ngaix, Ba Aex ba moh krei (keei) Sai So dom hmaing dix vai soux leui diag. "Maix vai box brah ngaix, ba sax ex sang goui ndee siao giex." Sai So ah nin gah krei dix.

Houig ngaix kaix, Ba Aex ang ndeeih dox soux, brie mouing Ba Aex dom houig sog soux kan giex gah nong dix. Krei noh ah hoig deei si vai soux kom ra mu. Kaix hmoung Sai So loux grai Ba Aex, ndum mox ndum an noh hoig krum rom ngai dei dei heui. Nan Sai so jaox hrom gah yiam yuh lung yuh loi (Yi lung yi loi) brie dix, dom nbriex grai noh hmoung: "Ang maix naox yuh dix laex hrom gah, bux gei eui, maix qe hu goug soux braog grao hngoux ndaex jaong aong yaox." Kaix hoig ah nan noh nin, go an rug hu goug soux jaong long. Noh dom hmoung yiam ndoui soux eei dix ndaex grao.

Sai So meed hram gah Ba Aex paox in, noh dom ah nin: "O! maix jix moh bui qi hnyae (Ja hnyai) yuh nin liex, hoig moh dox ex maix vai soux; maix jix sang nbriex giex, mai njiad jix hlein si vai deei giex kom ra mu, ax, ngaeh ax baox kaing ngaix."

[Fig. 191] Soux kiong mai soux kiang

Ba Aex yaox hoig lud gaing yuh dix, dom goug Si Niex deem dix brong. Si Niex moh ba njiex dix yaox gah si mah (din moh loux lag lo), nja lao sang ndig si mah an mgrai mai daix mai jaong dix, gieh nong nei moh giex ndeeih moh loux hmom nqom njiad mai baox, bliex nie qeeig moi deed baox. Si Niex ah nin gah giex: "Ba Aex ang ah, Sai So ang ah, ex hoig moh bux aig bax kom ra gaex, ex ang jix hu blag bax dix gaex gox, viang moh nin, ex sang dox bax ih ag dix gaex puan bang, bax buing baox gah, bui mox ang beix dou kaing Hag Diex in."

Sai So mai Ba Aex ju loux po Si Niex, buing baox dix. Ba Aex ang beix Sai So, dom dou hu oud Hag Diex Bang bian kaix in.

Viang moh nan, Ba Aex ang ah, Sai So ang ah, Si Niex ang ah, moh kee hoig moh eix hngoux dix aong yaong dix mu ga an ndix, eix dom houig hu gah baox dix dom si ngaix. Hag Diex eix braix daoh lang in, mgrong nie nbloun muih Si Niex giex Ba Aex paox dix, moh kee hoig luan laex hrom Sai so mai Ba Aex gah baox soun naing soux kiong giex soux kiang ndix.

Loux lao Dax sang Nam pan ndaex num 1978 kix 12.

24 Ndouih Ndoui Dax La Tog

Ga gai fang ndix, ndaex eix Man Deui yaong dux guad nyiex si miang yaong ba nbloun ding kaing baox moh Dax Brong, kaix dom moh Dax Grox mai Dax lam. Yaong eix Man Deui boun Sai So dix moh Dax Brong gah dix? Moh kee moh gix ndouih ndoui Dax La Tog.

Yaong Man Deui ga an, moh Ba Aex ba liang dix oud gah. Gix Sai So moh nyiex dix hlang brang dix mu. Oud kaix, moh Dax Gua mai Dax Don ba liang tung eix houig oud Man Deui. Dax Gua moh Si Niex, Dax Don dam moh Yaong gaeng. Moh kee moh Dax kin giex Bui Raog Hlax, bui dom ah Man Deui Raog Hlax gah eix dom houig si ngaix.

Kaix hoig dou eix kaing Meng keen (Jing dung), haog oud Raog Hlax, gaoh kaing Raog hlax dom oud Mglaox lied; gaoh kaing mglaox lied dom daeg haog oud Man deui.

Eix Ba Raog sang haog oud ndee mox, ran viex sae si mie goi bloi si mie hngoux gah ndee an, moh kee moh yam mguah ma la rom dix ndix, eix liang dix yaox dix sum "Hngoux dox doi, goi dox ruig".

Kee hu yum Yiex Gih eix Meng Ga, ndaex gih ih eix dom goui dan. Dax Gua mai Dax Don, hag baox dix hu deei gih Meng Ga ndaex num pao ga. Giex gieh si mie goi viex dix mai si mie hngoux viex dix jod mgong Riang Bui, houig num kaix, giex dom ndeeih hu deei gih dix nbog, yaox si ndaing ding blix goi mai si mgiag hngoux gah mgong riang bui, giex dom ah nin gah baox dix, "Eui, Hag Diex mgong Man Deui si ndaing hmom dou ma gah, tung eix baox dix houig oud gah kaing."

"Dax Ba Aex lai hoig oud box gah si veui eix liex?" Giex Jai ah nin gah baox dix.

"Ang jaox, eix yuh hrom Hlag gah Ba Aex dix je."

Dax Gua mai Dax Don dom hag baox ing tah mgix gah rang Soug ngim (si ngim) houig boun nbou, an dix gaex moh jao doug ngu mgix ndia ndia dix hod grax rang soug ngim, an dix gaex dom moh jao houig ah nin gah Dax Ba Aex ndaex yaong Man Deui, "A miex eui, beix hiex nyom oud nyom goui yuh nin, ang beix nbuan (Bron) ngu deih liex? Moh nyou (Si viex) ba hag baox dix houig buing yaong beix laex nbog in, ang beix hlad gah lieh?"

Dax Ba Aex hoig yaoh hoig yee gah loux in, gix dom niad hag baox dix dou diang Rom Saeng, ing oud Bang bian. Kee in, Dax Gua mai Dax Don dom boun houig oud Man Deui. Viang moh nan, Dax Don mai Dax Gua yaox gon gax ndaex Rom Ngim, viex noh ing houig Yaong Man Deui ndee sang oud dix, gon gax jix beeig dix moh nbrung baing. Dax gua mai Dax Don ndeeih miex ndaox ndeing gah mgrong in.

"Eui, ang ax dong mouig grub Man Deui, hu ax ndeeih goug Dax Ba Aex oud mai dix kaing."

Giex dom hag baox dix leui Dax Ba Aex, dom grub ba moh (Ba gaex) Dax la Tog gah ndiang saeng yam sang diang rom. Giex dom ah nin gah Dax la Tog, "Bux aig eui, ing eix ndeeih oud Man Deui dae, ang yix jix bih mouig beix." Dax La Tog bog noh ah nin: "Mouig mgong Man Deui moh mouig gax." Kee in, eix dom dong dix bih mouig gah kaix.

Moh kee moh Dax Ba Aex ba gaex Dax la Tog jao liang dix oud Man Deui, bui dom gieh gix moh Dax Brong dom houig yam gai fang ndix. (Ndaex Man Deui moh Dax Brong ba nbloun ding kaing baox guad dix.)

Ndouih ndoui Dax la Tog si ngaix moh jub nyiex Sai So ba nkoig dix moh Dax Brong moh Dax Rai.

Loux lao Yiex hlee mai Dax Nab Bang lag ndaex num 1979 kix 7.

25. Dou Log Sub Yaong Mglaox

Yam in, mguang yaong Mglaox hoig moh ndaex diag, Yaong Mglaox moh ndee si ndaing haoh bui jix daix gah ndix. Eix Ba Raog ndee jix yuh bui doum, ngoi, o dong kin gix roung moh yaong mglaox dix ndaeh. Biang kaix in, dou log sub yuh yaong mglaox biang giad goui mgrang noh, gon si ndaing gaex mai ding kaing dou log sub yuh bui dang je. Moh kee sang ndeh bui hmai sag sei gah soun jix yuh yaong Mglaox gu je mai sang yo gix, si mod bui dou log sub yam mox dom ah nin: "Ang hlee kaing dou log sub yaong Mglaox ox."

[Fig. 198] nkoi daix kaix jaong yaong mglaox

Mguang brim yaong Mglaox oud si nax yaong Sim giex laih Maox. Nju Dax eix ndix, Hag Diex Braix Daoh lang moh yaong Mglaox ba ding kaing baox. Si viex long gix goui ra si ndim mu. Tan yaong giad ding dan, moh kee haoh bui hlag mai bui jix daix gah. Oud kaix, moh kee ang gix jix grub mouig dix, liex moh nbriex bui dang ndaeh koi gah mouig gix heui, mouig ang lai deem joi gix, bui yaong Mglaox dam jo saex breing nkom yaong. Jan bui jix daix jix jaong, bui ..laoh bui lie kan gix hoig sang nyao yum. Siag ba ndaoh kaing saex breing an, gix dom dang dou pru prad dix hu oud gu jaong ndaog.

Loux lao bui, nju Dax eix Ba Raog ba si ndaing hlad bui gah moh nqom saex nqom ngia dix je heui. Loux ndeh guad dom ah "houd gah saex, laex gah yum."

Kaix hoig sang nyao yum yaong Mglaox gah saex breing, gix dom dou hu oud yaong Gua dix nblah; dou hu oud mgong Man Hleim dix nblah; dou hu oud Hag Diex Dung Hox Da Sang dix nblah. Moh kee hoig nyao yum bui jix daix yam an ndix, dou log sub yaong mglaox dom ang lai goui jao yuh Viang moh nan, bui ba gon een dou log sub an ko dix gon goui yaong yix (Laih maox) ba gaex Nab yiu gon een noh dix mu, noh ntua dou log sub an hoig moh siang, dom ang lai ju dix dox baox dix yod sub gah.

In moh mgrong Dou log sub yaong mglaox mai mgrong pru prad bui yaong mglaox dix hu oud gu braix gu glong.

Loux lao Vui siao Veng gah ndaex Kuing ming ndaex num 1986 [kix] 3.

26. Yiex Num Jao Mguah Loux

Yām liang Gon Būi dix lih kaing ndaex Si Ngian Rang Si Mgang Ged ndix, Gon Būi dang goui ndēe baeng ndēe dum. Mōh kee mōh eix Ai Vax ba liang dix līh kaing ndaex si mgang, eix dom grom jie dix num Kaox graex (Kaox graix) ba līh kaix eix mōh Mian, gix hu oud jie dix mai bang oux; ba hod Mian moh Siam, gix grom jie dix num muah; Gon Hox līh hod Siam, mai hu moux dix ndaex lōuih (Loih) kaox daex mgei.

Yām an ndix, bag beng mgrang mgrao Gon Bui mai ngai nbaoh gix hoig om ngie baox kaing. Mai Dax Yiex Miex geeing Gon Bui gox moh ngie dix gaex kaing; je gaex noh moh Yiex Num, kaix an eix gon ah Miex Num gah nang. In moh kee moh noh miex Gon Bui kom uig.

[Fig. 201] yiex ah nin: "Dang briex loux beix hmom gon eui."

Soun sang gieh Miex Num eix dix boun ji ngai Gon Bui, noh dam viex gix hu kouig dix ndaex rom glong njiad si ngaong nan. Kaix hoig kouig eix Ai vax dix, moh kee oud eix jie dix mai kaox graex, eix dom njiad lung raoh om kaox graex. Kaix hoig kouig Gon Mian dix, moh kee oud gix mai hlax lag, biang hoig baing gix, gix dom gon sang gian riex om hlax lag. Moh kee oud Siam jie dix mai si vung (mgong muah) ba baing mai ba njiad on, kaix hoig kouig gix dix, gix dom njiad baing on nan. Moh kee oud Gon Hox ndaex nong kaox daex mgei, kaix kouig gix dix, gix dom si ndaing ding si ndaing joung kaing baox Gon Bui dix.

Kaix hoig kouig hoig heem Gon Bui dix, mai kaix hoig dang goui bag goui beng gix, Yiex Num dom viex gix hu oud gu braix gu glong. Gix tiang dix houig oud gah mguah mee seih, houig kaix dom ndeeih hu oud gah vax loung; gaoh kaing Vax loung hu oud yaong ling; gaoh kaing yaong ling hu oud yaong Kun; yaog kaing yaong kun hu oud yaong Bu lang; gaoh kaing yaong Bu lang hu oud yaong Gon luax (Yaong gon luax oud braix meng man Hag Diex Sang Tung). Yam houig gix yaong Gon luax din, jo dix moh ndee mguah Max Num Gon Bui ih loux si mgah heui, Yiex Num ah nin "Hngiad hmom hmom Gon eui, ex sang dang gieh beix si mgah gah loux dix paox in." Oud kaix, Yiex num deem dang mguah bui je dix je an ih loux gu je gu jong. Moh kee hla houig jub Gon vax an dix gaex ba moh Gon oi (Gon nkoig), Yiex Num meed hrom gah noh, A nin: "Yam houig baox maix, maix ang houig, loux jie maix ang lai goui, hu sog rog maix ih gah siam.

Gon vax ba hla houig an rug hu qog dix ih loux gah siam, kee in, nbeen son gix si ngaix ba goui gao je ra an dom ko mai nbeen Siam. (Nbeen son Ba Raog si ngaix mgrong gao je ra ko mai nbeen siam)

Kaix hoig mguah Yiex Num Gon Bui ih loux, an dix num, rom toum Hag Diex kom uig kom leeing, jan gon braix Yiex Num hoig sang nyao si man ndaex rom an. Moh kee in, bui gu je gu jong dom dang bu prad bu brang dix gu jaong ndaog kaix an. Yiex Num tung gon nbun eei noh ding ba gaex Am Goi haog houig qou mgong loi Mu, giex oud dan miex hreng mox nieh, qe dix njun rom hid lai mox, rom ang jix hid, kee in, giex dom ndeeih hag baox dix dou kaing mgong an, hu houig gah braix Num qung; hu houig gah yaong sim; gaoh kaing yaong sim hu oud yaong ou kin gix. Loux lao guad ntua Yiex Num eix goui nju 200 num, kaix, noh dom hu yum yaong Rang. Am Goi gon nbun eei noh an dom goug gu je houig yiam noh heui.

Loux lao Sui Ga ndaex num 1986, Yeix quing jao krom.

27. Dax Neng Ba Ding Riang

Yam daeg blaeng rang bang oux ndix, biang Hag Diex moh je dix ba hlee ding riang kaing baox dix? Noh moh Dax Neng heui. Mai dou gaex noh gox moh je ba ding hlaong kaing gu je gu jong heui Nbeen hlaong noh goui 27 dob; nbeen gian (jian) noh si ndu gian mai grag 40 mu. Yam jai hrom noh, dix nbrie som uig ih mgaox dix hreing gin; pan noh nyad ndiang dix, si nax yaong oux giex ngod yaong sim bie dix ndiang kaing noh ang gub diang.

An dix ngaix, Dax Neng houig hvi yaong sim, njiad jo si ngaix mgu yaong sim kaox grog, bui yaong an nkom yaong yuh lung yaog kaox grog mgu gix, ang boun yaog. Gix dom rog hmaing Dax Neng deem dix, "Dax eui, roi (moi) moh maix ba ding riang ding rao, hnyab hrom maix deem yix glom kaox in liag."

"Gon eui, ang yuh did dix, bie hvag ex noh gah hyaog dix kaing, ang ex miag gah." Kaix hoig bog noh loux bui ah nin, noh yaog hvag kaox grog hmaing gah hyaog kon ndom, hvag kaox grog miex gah hyaog kon mguax mai yaog dix gaong qieh ing blag yaong. Bui haoh bui hun kom mu kom miang log hoig yaoh yee (Yia) gah goui riang noh nding ndod.

Ndi ndix, moh yam haoh dou diag gah biang Hag Diex, dou diag giad mad giad laex yuh gon bui. Pan Dax Neng yaox sang giad grih (Greeih) si vai Gon Bui yum, bie goug mian noh gix gah mgian dix kaing, hoig npliad (nplid) yuh noh ndum mox ndum an. Kee in, Gon Bui ndeh hrom dix gah Dax Neng, mai nab yam noh dei dei dix lai. Gix ged dix sang sum noh ih nyiex si ndaing ding gah ndee bag braix yaong soung. Viang moh nan, Bui ang nbax dien sum, moh kee nblon noh laig ndaex diex ndix.

An dix ngaix, Bui hag Dax Neng hu peed brieh, gix blaex daeg gah sog brieh, ang die yaox. Dax Neng dom ah nin gah gix, "Hoig daeg ex, nblaeh ex dix id din dix vud ha." Moh kee qaox nie sae noh riang dix, Hag Diex dom nblon (nploud), noh dom mgrai mgreem diex kaix in.

Sui Ga jao lao, Yeix quing jao krom ndaex num 1987 kix 7.

28. Mgrong Mguah Gu Je Dix Dang Oud

Gon Yiex Num ba gaex Am Goi si ndaing moh bui laoh lie dix gaex. Mglang goui nju noh biang Hag Diex, noh hoig yuh je ba hmom soun Gon Bui miex nding mox ndix. Kee in, Gon Bui dom gin hlog gah yum noh gu gaex ndaex bui. Kaix yum Am Goi dom moh nbun ba gaex Yiex Dong ba blud (Bleed) nju noh. Ba moh meix Yiex Dong moh Dax Nyia, viang moh gox nan, gon moh Yiex Dang ba moh jao nbung biang Dax Nyia heui.

28.1

Yam yum Am Goi moh Yiex Dong ba moh jao briex saex si nbaeng yum noh. Yiex Dong Si nbaeng Am Goi gah mgong lax Si loung.

[Fig. 209] si vai gieh gu jē mguah dix dang oud

Yam an, Yiex Dong hmaing gu je dang viex kong pag lag song dix houig, noh ah nin gah gu je u Nyom eui, sang yuh eix klai miex paox in; lig eui, viex jie maix neix goui nbee ox; moi eui, viex jie maix neix ang goui nbee ox; ia eui, viex jie maix dom ox; hia eui viex jie maix blai die ox " Kaix hoig hmaing Yiex Dong gu je dang viex kong pag jie dix houig, noh dom njog nob loux gah si vai: "Si vai eui, moh kee moh maix bui ding si ob si nbrom, gu je gu jong dom hlad oud hlad hu mai maix, soun sang nbrei eix dix briex saex si nbaeng yum miex eix hmom hmom, maix jo dix gieh bui dang bui si youx (Dang je dang jad) hu si voui dix uig nyao nan, maix dom daeg houig jie dix kaix ox!" "Ox! Ox!" Si vai ox loux Yiex gu mgum.

Gu je gu jong haig njiad ju loux grai yiex Dong, houig gum yum Am Goi ndaex nyiex yiex Dong si nbua ngie. Viang moh nan, moh kee si ngai grax long nblong hu gix dix nblah, dom ang nbax mgrum houig. Gon hia sang hla houig jeeix, ang yaox ndee sang oud dix kee hoig si nkoux ndaex nyiex, dom dag deui dix mgreem nyiex braog nbong. Yiex Dong jim (Jeem) blai viex gon hia, giad si ndaing die nyom. Yiex Dong ah nin gah hia, "Laoh lie die hloung kong pag viex maix, nbriex hu moux maix ndaex yeem kaox yeem oux ha, bo gieh bui yaox blai viex maix, nu gah si yuh gix noh kaing maix 19 kee in, hia (Hyia) mgu, ndaex kin gix dom dag deui dix ndaex yeem kaox yeem oux dom si ngaix.

28.2

Hoig goui loui si ngaix loui som, gu je boun ja houig boud lox lox (beg beg) ang jix njud jix njai. Si vai daeg gah njun noh braog grax, dom man dix mgaing. Hoig sang goui nbeen ra loui log sub nieh, si vai sag gah id paox in, noh dom ndeeih haing, du daig du daig ngai dix mai hngab dix. Si vai nbliex bui ndaex grax, yaox hod baox dix mgroig nan. "A miex eui, hla houig ex kaix baox dix euih (Bleei)." Yam ah si vai nin ndaex hrom dix, noh hoig ndeeih bi om loux dom nqom grai Yiex Dong gah dix hmom hmom hmaing Noh nkoig kaix baox. Kee in, noh dom yaog dix breed dix si nax bui (Dou diag).

Dang je dang jad hmoung ah "Brud" nan yam qub si vai dix ndaex si nax baox dix, mai yaox raoh ngai si vai nan "A laoh eui, sang laeh si vai eix yaox nqom" "Gang goi (bad la) lih loux grai mai ah dix nin. Gu je dom nie yaoh si njaox, mai lai dang dou ra blag, jan je ba hu blag si voui ngai dom niad dix dou houig gah nyiex Yiex Dong; jan je ba oud blag grei noh, dom hlad hod" kaix si vai, yaog dix ndeeih ing gah nyiex gah ma dix. Kee kaix in jub je ba houig nyiex Yiex Dong dom moh nbrie eei Gon Bui si ngaix, je ba ndeeih ing blag grei dix dom gon moh ba oud ndaex diag ndaex du ba ah eix dou diag gah si ngaix.

In moh mgrong mguah dou sad dix goui ra jub heui.

28.3

Moh kee bi om si vai loux dom Yiex gah laig id noh braog grax, mai gieh noh dou sad mguah dix goui ra jub yam si nbaeng Gon Bui Am Goi. Yiex Dong dom meed hrom gah noh, mai ah nin gah noh, "Lud eix gah saex gah yum, hoig moh lud mgong nyiex si yiex eei; mgroh mgrong gaing yuh maix nbog in, hoig si ndaing moh grax ang moh mgroh ang njiad miex nyao. Kee in soun sang joux eix briex nyiex briex ma, maix jo dix hu duah bloung nyiex."

Houig ngaix kaix si vai giex Dax Nyia ba moh meix Yiex Dong dom hu duah bloung. Dax Nyia mad bloung hoig ndog duah dix ba moh bloung grouh biang nblog si vai. Giex dom yaog dix ing kaix. Si vai ing dix ndiang ra ndiang laex dix, mai hmaing Dax Nyia dieh bloung viex dix gu si nyeig. Dax Nyia hoig gu gla hrom gah laex noh dix si nyeig. Noh jen ah box jie dix nin "Eeh, bai eix dix yod sub kaing." Dax Nyia dom deei loun si maox baing bai ngu gah. Gon ia ngu loui hu dom gah hnyee bloung biang nblog si vai "Vu Vu" nan, bloung an jab pao in. Si vai yaox hax nblog dix, yaog dix dou haog nblaong, houig ndee som moi rib, "Bux muih ex moi eui, hax ngu nblog ex did, sang breed ex noh yuh gah mox?" Si vai qog moi.

"Maix niad dix dou haog ndaex diag bloung gah mgong, ngu dom jix yeed gah." In moh loux grai moi noh hmoung.

Si vai lai jei loux grai moi rug moh, dou haog ndaex diag bloung gah mgong ah "Brud brud" nan, kee in, si vai niad dix sae riang dix dou, ngu niad dix jab "Vu vu" nan. "Ang moh loux moi, noh sang lux ex yum in." Si vai ged noh ndaex hrom dix mai dou dix. Noh dom ndeeih dou houig ndee oud grag.

"Grag bux gei eui, ka ex hrom dix gah hax ngu nblog ex did, sang boun breed ex ngu in yuh gah mox? Deem ex ged liag." Si vai hoig roig rom ngai mai qog grag.

"Niad maix dou lih breed dix ndaex ndung rom." Grag bog loux si vai.

Si vai rug ju loux grai grag. Ngu dom daeg yeed.

Kaix hoig yaox si vai grax daoh, noh ah moh grag ba boun daoh gaing dix kaing grax saex ndaex yum. Noh dom yuh baox mgrom mai grag mai ang ndouh giad grag dix nbog gox. Si vai meed hrom gah hlein moi dix, "O 1 go in, nja lao noh sang jaox hrom gah bui oud ndee raex ndaex nu, ba ka hrom ka hri dix, noh bliex nie sang lux ex yum, deei dix kliag gaing noh ha." Njao in, houig dom si ngaix, si vai dom giad moi.

Moh kee broui si vai gah ngu bloung, hag gix mgleed, gix dom breeih haeg kaix heui.

Loux lao Sui Ga ba moh Sing jang ndaex Si mung ndaex num 1986 Jang kai dax jao diam lih ndaex lai Hox.

29. Yiex Dong Giex Dax Nyia

29.1

Kaix hoig mguah Gon Bui giex dou diag dix dang oud dang goui ndix, Yiex Dong giex Dax Nyia liang dix moh meix mouing yam an ndix, giex goui gon ra gaex, moh gon si meix kom ra gaex, Bux gei sum noh gaex ai, ba moh bux dom sum gaex Nyi. Kaix geih Yiex Dong nyi nbeen gao ngaix, moh kee gi sang hu mgae noh bui gu nyiex gu yaong lod rom, mgu grog, sum nyiex mai gaing gu je gu jong, noh dom hmaing meix dix Dax Nyia oud gah nyiex kaix dix, mai dom noh yuh gaing kin gix boun je: (1) eei gon nyom ra gaex kan giex ding; (2) tung bui lod rom rong houig ndaex yaong; (3) mgae dix sum dix ih nyiex hlaong gah oux; (4) mgu kaox grog mai tai yuh grog kraox.

[Fig. 217] yiex dong ah nin gah meix dix: "giex moh gon maix ox!"

Moh kee moh Dax Nyia bui, sang ndex ngom, ga sang yuh gaing kin gix, noh hoig hngab gah loux dom Yiex Dong ba moh mouing noh ndum mox ndum an. Noh njaeh dix qog mouing dix "Mouing eui gon nyom kan giex ra gaex sang eei ex noh ding gah je dix liex?"

Yiex Dong mgae noh yuh nin: "Pan yiam gah jai hrom dix, maix miem ih eeb, pan sang sog dix (bex) beeix deeih, maix dom dox nqoug rom blai gaex." Kaix in, Eix Gon vax dom dong dix miem gon ngie ih eeb mai dong dix dox ih blai gaex dom houig si ngaix.

"Sang lod eix rong yuh gah mox soun sang houig rom ndaex yaong?" Kaix mgrong eei gon nyom, noh ndeeih qog mgrong lod rong

"Gid oux doug ndo rom gah."Yiex Dong ndeeih mgae si meix.

"Sang sum eix nyiex yuh gah mox Yiex?" Si meix an ndeeih qog mouing dix.

Yiex Dong ndeeih si ndiex mgae si meix ah nin "Ang maix dong mgrong yuh sim saig hmeem dix gah gag kaox gag oux lieh? Moh kee lan diex lan dug, gix dom yuh nyiex (hmeem) dix ndee hlaong. Soun ang ndaex nyiex maix jix lan (jaex), sum njaong nyiex dom hlaong o! " Kee in, eix Gon vax dom dang dix sum dix oud gah nyiex hlaong ba goui ra si qog heui!

Kaix hoig qog Dax Nyia mgrong sum nyiex, noh ndeeih qog mgroh mgrang sang mgrong (glom) kaox grog ah nin, "Eix ndouh sang boun mgrong kaox grog yuh gah mox liex?"

Yiex Dong meed hrom gah ang si meix jix ndouh hrom ged gah gaing sang yuh dix, ah gah si meix, Miang maix dix heui! gon gaing yie yuh nin maix gah beng ang ndouh hrom gah, mgrong meeig mgreeing je ba ih ba un dix yuh gah mox ang maix hag baox dix mgrong nang yuh nan lieh."

Yam an ndix, nbrie si meix kleeb ngai gah loux ah nbun yuh gah mox gah mie, gix ang jix laex hrom gah, moh kee moh nbun ba liang dix hlag ga si meix. Viang moh Yiex Dong gox, loux grai noh njiad jo gah nklog gaing yuh Gon Bui, kee in, eix Gon Bui dom dong dix hag baox dix yuh gaing nag gaing nu, deem baox glom kaox ding kaox gian.

Loux si ndiex loux mgae Dax Yiex Miex Geeing eix dom ah: "Kaox gian deem baox glom, briex nyom goug baox ih."

29.2

Kaix hoig dom Yiex Dong Dax Nyia yuh gaing gu je om loux hoig lao eix blag biang, noh dom hu mgae nyiex yaong dang ndaeh dang ndee nbeen a liah ndaix num. Kaix hu noh dom moh Dax Nyia ba blud mgae bui nyiex bui yaong yuh gaing dom moh. Biang hoig jix eei Dax nyia gon dix ra gaex ding daix lang jaong, mai jan gaing mgae Yiex dong gu je, ba moh blag nie, noh ja son hoig jix yuh kom, moh ngie ang hiex hmom yuh kaing. Viang moh nin, noh ang nbax jix yuh grog luah.

Yam goui gon nyi ndaix num, Yiex Dong dom ndeeih houig gah yaong dix. Noh yaox mgrong gaing yuh Dax Nyia hoig sang ko ndaex hrom dix, mai kee hoig giad greg giad hnyab noh gah hu gah ing dix yam si ndiex yam mgae dang braix dang glong "laex dix vud ha" Noh nblaeh dix id biang mgraih ndee douh gouig.

Yam laig id Yiex Dong, Dax Nyia goug qog noh, "Mouing eui, sang yuh ex grog yuh gah mox liex?"

Yiex Dong ang nyei ang nyux. Dax Nyia nbaox loi qog " Soun sang luah grog, sang yuh ex grog yuh gah mox liex ?" Gah ang hmoung loux bog. Dax Nyia dom yaog dix lih nbliex mouing dix ndee id biang mgraih, noh yaox ang Yiex Dong ih graeng ih krai yam si ndaing laig id noh, Dax Nyia dom hu ndieh ndieh vaig Yiex Dong soun sang sou noh haing. Vaig Yiex Dong dom luah ah "Bung bung" nan, si meix an ndaox ndeing gah, noh dom mgaig ndaex ndeem mouing dix, dom yaox ba viex nbun. "O! Grog dee luah gah goui ndaex dix." Dax nyia ged noh yuh nin ndaex hrom dix. Kaix in, Dax Nyia dom dong dix yuh ndaex kliab grog goui gah bo. Kee in, loux grog dom njiad luah kaix. In moh mgrong mgae gon bui dix yuh ndaex grog goui heui.

Sui ga jao lao, ndaex num 1987 kix 7.

30. Mgrong Ih Bui Boi Rom Kraox

30.1 Mgrong Boi Gon Vax

Biang Hag Diex in, Gon Bui gu je gu jong dang goui boi goui vo heui. In moh soun sang sog bui baox dix raog rum mgrum proig, mgaex si lei hei si veeig o! Om Gon Hox ba ih gix moh vo, moh biag, moh jai (tam) kin gix; Ga La Ga Lom ba ih gix dom moh boi li yei su; Jub bui ba si, li ba ih gix dom moh I See lan, mai dang goui boi soun li in; Gon Siam ba ih gix moh yuh Sang Kan Pruih rom ba ah Hox "Pox sui jiex" gah.

[Fig. 224] am yong dox rom hliex kraox

Eix Gon vax Ba Raog in ga (Voui) an ndix, moh kee ang Dax Yiex eix mgrum hrom mgrum hri, dang pru prad bru brang dix gu ngod gu glong, ang nbax boun moh vong moh meng, dom ang jix dong dix ih hrom hri si mae baox dix; mai boi jie eix gox gon ah boud. "Ex" nan, ang nbax ah eix" nan gu nyiex gu yaong -- dang goui jie yaong mox yaong an.

Viang moh gox nin, eix Gon Vax hoig luan moh "Hlax nbug dix nbua," Boi jie eix ba hoig sang ko baox gah jo dix goui nang.

Om "Ih mgaing hngoux mgaing dai," "Rieb rom hliex rom gouig" mai "Mgu grog," "Yuh ndaeh" kin gix, hoig sang moh boud grax dix nyaing, gaing dix je heui.

Mgrong rieb eix rom hliex kraox, moh soun sang mug ma sa yeem, hruad si mie hngoux si mie dai eix dom rog dix ih rom hliex kraox mai briex kuan eeb kuan rom. Bui ah moh in loux ndeh Dax, grax een Yiex heui.

Ndaex lai in, ex sang lao ngie mgroh mgrong ih eix boi rieb rom kraox. Moh kee hoig goui ndee gaoh ndee ged, mgong hlax dax yiex eix dix nju hoig dix nju dom nih nai grai lao eix hmoung heui.

Yam ih eix Boi Rieb Rom Kraox, jo dix moh ndaex num kraox jie eix Gon vax ba moh kix 1, ngaix 1--3 heui (Ngaix 1 houig ngaix 3). Eix ih noh loui si ngaix loui som.

30.2 Mgrong Ged Boi In

(1)

Loux lao Dax Yiex eix je gan je braix dix hmoung ndix, rom hliex rom gouig moh Gon nbun si yong ba gaex Am yong jao jix gieh lih goui heui. Eix Gon vax si ndaeh kix dix ndum si ndaeh num dix nbog, mgrong ih bai rieb rom hliex kraox in, moh soun sang bih biang nab yam eix nang si yong mai meix noh kun si miang Guang lo ndix. Moh kee giex meix mouing dix num dix nbog sang houig gah nyiex gah yaong, gia ngian Dax Yiex miex geeing dix, mai dox Gon Bui kom nbee (nbua) Hag Diex ih rom hliex rom gouig; kaix in, gon nob nbuan soun gah Gon Bui, soun sang gieh gix yaox grax daoh, nyom oud si u goui gu kix gu num heui.

Mgroh mgrong ang eix boun dix gid kaox oud daoh ngod daoh glong, moh kee hoig moh loux dom nqom grai Am yong gah Gon Bui ndix, Noh ah nin: "Gan Bui eui, diag kaox oud ndaex ngod ndaex glong moh ndee id ndee dum meix ex, kee in, beix ang boun dix gid ox! pan beix gid, grax lud sang goui biang beix, mai beix dag sang jix saex jix hyom gah o! "

Kee hoig moh loux dom nqom grai jao rom Am yong, eix dom ang boun dix gid kaox oud daoh ngod daoh glong dom houig si ngaix.

(2)

An dix num ndix, yaong oud si miang ba moh Geeing kun Guang lo sum nyiex ding nyiex hlaong dix hlang soun sang oud si miang an gah, mai sang moh ndee gum gong guad nyiex si miang yaong gah. Yam hoig yaog gix roung nyiex ho an mai yam ang nyiex nbax hiex hoig si mglaing, bui bag bui hreing hag baox dix houig ah nqaox mai leing gah ndaex nyiex gu nbou.

Houig nbou (Nbua) mox gix yaox gon nbun si ndaing hmom mgrang dix gaex, daix jaong noh hlee baing kaing gax, ngai nbaoh noh si ngax kaing rom, haeg lung blang hloub gah nyoi, greem soi daeg (Daig) hoig naog biang gaing. Mai yam yuh noh nkraoh (tiao) gox si ndaing hlee goui nqom kaing baox. Biang kaix in, Gon si no ang beix noh gah glao (Leing) dix gaex gox. Kee in, gan si no dom si mie dix boun mouing noh, gu gaex ndaex bui. Viang moh nin, hoig ux ia liang noh mgrai kaing bui ndum mox ndum an. Bui haoh bui hun log (Lag) hoig ndaox haig am ngie gah ang lai yaox blag hu blag ing nbun grih hmom mgrang an.

Kun gon si miang ba gaex Guang lo, noh hoig moh nang si no hlag hliao dix gaex, soun sang yuh noh dix boun mouing nbun an; noh ged noh yuh nin ndaex hrom dix: Sang do nie (Hna) ex glao mai dai lom bruih in, ang lai gieh noh hu kaing yaong ga (Voui) nbaih riang braix.

An dix nbou, giex dom laih dix ah glao (Leing) mai baox. Viang moh nan, ang ia fang nbax ux, laex mai nang si yong hoig ndag yuh Kun luang siam Guang lo. Kee in, kun Guang lo ang lai dong loux glao sang ah dix; kee in, rom muih ndud noh dom nie laig gah nbun heui. Soun sang qe noh dix yaox hrom nbun, noh dom nkoig dix ah glao yin:

Laex mai nang ex eui,
Nang ex moh sim uing jaong ma,
Hlee baing nang kaing kou dai bag,
Pan nang vaig mai ex ndud lom,
Sang dox kan gah nang si nbog;
Nang ex moh gon pa si yiex,
Hlee hlag nang kaing bui kom meng,
Pan sang hrom mai ex ndud muih,
Sang qog kun gah nang loux mouing.

Nbun si yaong dom ndeeih bog ah nin:

Kun eui kun:
Kun sang moh si ngian biang rang,
Glaing vaig maix ndouh lom kun eui,
Ja sae kun mae njum dom nguah,
Nang boun njieh kun dix dom njun:
Sang moh kun si miang biang meng;
Son hrom maix dom hlag kun eui,
Ja sae kun rom muih diang nju,
Ex boun njun gah kun dom groux.

Kaix nkoig giex dix ah glao in, giex haig lai dong ndaex hrom ndaex hri baox dix.

Oud kaix si meix dom nqob daix nbun, mai qog noh "Moh maix laex nang nyiex mox? Oud maix yaong mox? Hoig daeh hvi ex gu nyiex gu yaong, ang ex sax yaox ngai maix.

Nbun si yong dom bog "Ndee oud ex moh ndee si ngai ndee nda mai ndee mglib ndee raex, ang maix die muih dix houig hvi houig hvang gah dix nbog gox."

"Nja lao ex ang muih dix houig hvi gah sang iab ex mai laex sang deing......"

"Kun eui, hlad nyoig hlax maix moh oux kan blong......"

Ang loux nbun nbax uig, si meix niad dix loui ah nin: "Pan miex geeing moh mgong ge muih, ax log viex baox njao loi siang."

Nbun si yong krum rom ngai gah hoig hmoung loux kun Guang lo. Noh nkoig dix ah nin: "Pan maix rug sang deei dix mouing ex, rog maix deei dox ex ih mgam (Gon) dix qee (qia), maix dom hod long rom glong kaix mgroi ex mgam hngoux, ndie mgroi ex mgam ndee mox, njun ex dan liag."

Kun Guang lo hmoung loux in, noh dom bloi daix nbun ing deei mgam dix qee mai dox noh gah nang si yong.

Houig nbou sax, bui yaong ndaox gah ang nbun hmom mgrang an lai houig ah glao. Viang moh nan, kun Guang lo hoig deng loux dom nqom grai Am si yong gah dix. Nbou an, noh nyon graeng kraox si ndaing hmom gah gaex dix, njog dix nie nbloun goui mgrang mgrao kaing mglang ga an; noh dom mgieb ag mai glom bliah, yaog dix hod kaix mgroi Am yong mgam hngoux. Yam hod noh rom muih ndud an, hoig laig noh ndaex diag kaox diag oux miex nding mox nieh; hoig njao noh mgong lua miex nding mox nieh; hoig hu noh miex si ngaix miex som mox nieh; noh ang lai dong lai yung heui. An dix ngaix, noh houig ndee si ndaing ding rom glong mai tiab ndung ding dix mu, mgam hngoux hoig mgrai dan. Kun Guang lo dom gaog dan, mai njun nang si yong dix......

(3)

Kaix hoig sum bui nyiex ding ba moh nyiex ho si miang, bui haoh bui hun kom guad kom nyom, hoig sag gah neix gax blai, mgaex si lei hei si vaig kaix ngaix kaix, si miang ba moh geeing Kun Guang lo gaoh sog gon dix ang yaox. Ndum mox ndum an, hrom noh hoig lu lax om vang gah ngu nan. Noh dom niad dix daeh grog ah "Dung Dung" nan. Kaix hoig houig krom gon rai be sin dix ndaex nyiex ho si miang, noh dom grai loux, "Gon rai ex eui, mgrai kun Guang lo kaing nyiex kaing yaong, hnyab hrom hri beix hu sog gu ndaeh gu ndee liag."

Kaix in, Bui haoh bui hun dom hu sog kun Guang lo ndaex ngod ndaex glong. An dix jub, gix hod nblong mgroi mgam hngoux dix hu, kaix hoig hu gix kaing yaong hoig goui loui si ngaix loui som, dom daeg houig gah ndee ndie mgam hngoux braog ndung an. Jub jo an, dom yaox graeng krai kun Guang lo dan, "Si Yiex eui, dee si man kun eix din nyom eui!" Gix lai ah nin gah baox dix.

Kee in, gix dom hag baox dix ja ndai bae dix yaox dan ra si ngaix ra som. Nbag boun ngaix, bui bae ndung ding kan dix, gix ang yaox did dix. Houig boun som gix yaox nang si yong mai kun Guang lo dug daix baox dix lih kaing ndaex ndung rom glong ding an, mai njiad hngeed ngia glieh lin mai baox dix. Biang in, nang Am , yong kouig od dix, si nkrah haeg dix si ngax laing laing, mai nbrei dix gling dai buih dix hmom siah nan. Kun Guang lo dom dix id braog mouing dix tiab ndung rom. Pan giex hmoung loux luah jaong bui, giex niad qub dix laig ndaex rom. Moh kee in, bui haoh bui hun dom ang boun nqob daix jaong giex. Kee hoig yaox bui kan gix mgrong in, gix dom ndaox ndeing gah. Gix ing gah yaong grai si miang dix hmoung si ndong laing aing. Si miang an, hrom si mie noh gon dix ndeeih ing oud mai dix blang raog hoig ding kaing diex hlaong kaing ma. Noh ah nin mai jai rom meeih dix, "Beix qe dix viex graeng gon ex ing gah nyiex yaox, ha noh mgaih hod sog graeng dix mai ndeeih houig gah nyiex."

Nbrie gix yuh gox om loux grai si miang an, kun Guang lo ang ndouh ing kaing mouing dix dix nbog gox heui. Bui hun ndie hrom gah, mai geeing kun Guang lo ba moh si miang dom hnie gon rai dix baeh lig baeh moi viex hu, grub hu dan si miang si yong ba moh geeing Am yong; kioux ko hngaox lao si yong hmoung, hmaing noh yuh nbuan soun bloi gon dix ndeeih ing gah blag raog.

Si miang si yong rug ju loux rog hma ing Gon Bui, bloi gon nbun dix Am yong mai krei dix Kun Guang lo ing gah biang Hag Diex ndee oud nyiex ma kun Guang lo. An dix ngaix, kun Guang lo mai Nang Si yong rug houig gah nyiex ho oud Dax si miang gah, mai grub miex geeing kun Guang lo, yam grub giex meix mouing; nbun si yong ah nin, "Dai kaox baox miex ex eui, rog nbuan soun bax liag; viex hrom lang gah ex, kee hoig gieh yiex beix id ang nyom som ang laig gah sog meix ex kun Guang lo, gieh ex moh mun gon bax dom si ndaeh nju ex liag!"

Yam an, Dax si miang hmoung nqom si oui im nbun si yong om si oui im gax nan, kee ang noh boun tang si oui im an, noh njiad nqad dom bog loux in ah nin: "Ang maix, ndouh boun dix moh mun ex, moh kee gin (giad) si oui im maix."

Nbun si yong hmoung loux in, hoig si glaeh hoig saex yuh ndaex hrom hri noh om heeig hia noh heui. Noh dom si nbuad daix jaong dix ndum mox ndum an, dom moh npaeng ding mai hliex ding ba lih ah "Vu vu" "Brob brob" nan gah ndaex nyiex ding an. Kun Guang lo hu grom mouing dix nang si yong yiam mai ah dix nin, "Laex ex, nang ex! bo dou kaing ex, pan maix dou kaing ex, dee blaex ex dix yum."

Ndom yam ah kun Guang lo nin, nbun si yong si ndaing hmom si ndaing hlag an, mgrai ndaex ndeem noh om ngie plu npaeng kaing. Kee ang kun Guang lo lai yaox moing dix, noh dom saex vu vie om ngie ba gouig gah blai nan nbeen loui si ngaix loui som.

(4)

Yam saex yam ang kun Guang lo lai dong "si mu si hmag dix gah mgrai mouing, noh kaing noh, moh kee hlad geeing noh ndeeih hu ndee oud mouing dix ndaex ndung ding an kaix haing noh, geeing, noh dom hnie gon rai dix ba moh nyom jae noh kan gix bih mgam hngoux nblong hu kun Guang lo gah meng si yong ndee oud Am yong.

Oud kaix, kun Guang lo rug ndeeih nbrax ndeeih haing gah hoig yaox noh dix ih rib nya ba log. Noh sang yaog dix ndeeih hu sog mouing dix, voui sang hu noh dom grub miex geeing dix mai ah nin, "Miex geeing eui, viex hrom lang gah gaing ba yuh ex liag, moh kee moh nang si yong mouing grih mouing si no ex, mai moh noh rom muih ndud ex, yum, ex sang yum mai sog noh, im, ex sang im mai sog noh," kaix in, noh nbaox ah nin, "Gieh (Pan) ex yaox mouing dix sax, nbrie ang bax muih dix oud mai noh, dix num dix nbog, yiex log houig grub bax gah nyiex gah yaong."

Kaix hoig loux in, noh dom yaog dix hu. Miex geeing noh qe dix mgiex mgang yuh gah mox, ang lai boun heui.

Moh kee hoig bih (pih) si liex jong Dax si miang mgam hngoux nblang nploing kaing grax hu sog kun Guang lo mouing dix nbun si yong. Noh qe dix liam yuh gah mox ang lai yaox grax. Kee in, noh dom lud grax hu dix, jo dix hu laig ndaex noung diag kaox. Kaix hoig hu noh miex ngaix miex som mox nieh, noh ang lai dong si mu si hmag dix, Dax kaox (Jao kaox) dom niad dix vud noh hu blag daoh glong, kee in noh dom hu yum gah daoh glong ndaex diag kaox.

An dix som, mouing noh nang si yong ja maox dix yaox goug you meix dix daoh glong oud nyiex si yong gah. Houig boun ngob noh dom yaog dix haog sog meix dix ndee nbleeih ja maox an. Noh houig nyiex Dax kaox daoh glong, qog Dax kaox, "Dax eui, ang maix yaox houig gon si no gah yaong beix lieh."

"Hoig yaox yix noh gox, Am......."

"Oud ndee mox paox, Dax?"

"Nang eui, maix gieh ex grai loux dix uig ha," Dax dom lao, "Yam houig noh gah yix ang noh goui baox goui bie, mai hoig ang noh lai dong braix dong glong gah houig ndee oud ndee goui yix, kee jaox hrom yix gah noh, dom deei noh moh gon moh braix dix gox."

Yam hmoung nang si yong mgrong hoig deei Bax kaox meix dix kun Guang lo moh gon moh braix dix (Jub jo dix), ndum mox ndum an, rom ngai noh hoig ah "Big big" nan biang diex. Dax kaox yaox mgrong in, dom ndeeih mglo Am yong ah nin, "Ang jaox nang eui, nbrie hoig luan beeig meix maix dix moh baox jo baox jad yix kaox, pan bax rug hoig moh rom muih diang nju, gu kix gu num sax, maix houig yiam noh heui, rom ngai maix log moh rom hliex nyaex yix ox!"

Nang si yong ngeeih gaing dix gah loux Dax kaox. Kaix in, yam liang hliex dix lih gu kix gu num; dom liang, dix lih daoh glong ndee raong kaox Moh kee moh dan ndee oud meix Am yong, noh sang gieh kun Guang lo liang nyaex rom dox dix soun diag kaox diag oux heui.

Kaix an ndix, moh kee dong eix Gon Bui noh moh nang si yong ba dox rom hliex rom gouig, mai dong Gon Bui beeig kun Guang lo dix moh Dax kaox (Gon kaox), si ndaeh kix dix ndum si ndaeh num dix nbog eix dom ih box "Boi Rom Hliex Kraox" Mai ang ndouh ju baox dix gid diag kaox oud daoh glong daoh ngod. In moh soun ged jei eix mgroh mgrong nang si yong mai kun Guang lo heui.

30.3 Mgrong Ih Eix Boi Rieb Rom Kraok

Ih eix Gon vax boi rieb rom kraox, nyiex yaong dix nblah ah moh "Rieb rom hliex kraox". Boi in hoig om ih eix boi mgaing hngoux mgaing dai, yuh ndaeh goug kuan hngoux kin gix heui. Hoig moh vo hoig moh boi ndeh Dax Yiex Miex Geeing eix dom mguah ma la rom did ndix. Ndee ding num boi rieb rom kraox moh braix si mix sang. Mgrong ih gix boi in moh nin:

Nbeen hreeng ih bui noh jo dix moh loui ngaix. Ngaix liang, guad nyiex si miang yaong roum baox dix nyiex Dax lam, baeh ia seed si ang, gia dix yaox, sang ko dix moh nyiex mox ba liang dix rieb rom kraox, gieh loux mgob baox gah. Kaix in, gu nyiex gu ma dom dox mgaox dix nyiex dix ban, (ban ding kaing gloung jeeix) pan ang moh nin, dox dix gaex bui dix si nbraog gah jix. Kaix in, dom moh Dax grox (Dax lam) mai guad ra loui gaex, viex mgaox dix mog, blai dix soi, neix giang grouh dix mu, hu bih gah daoh rong rom nyaex bui yaong.

Loux bih bai vai nqom ah nin: "Laex eui, Nang eui, si ndaeh kix dix ndum si ndaeh num dix nbog, yix goug maix houig gu nyiex gu yaong, yix ndaong maix ing gu gaex ndaex bui; moh kee moh maix gon dox si yiex, moh kee moh maix bui briex si yong; moh kee moh maix jao eeb jao rom, moh kee moh maix jao mae jao kri, yix dom mgu maix dom grog, yix dom sog maix dom houig, sang gieh maix oud mai blai kom gloung; sang gieh maix oud mai nqong kom mgo; gieh maix houig gah ndo yuh Dax, gieh maix houig gah grax ing Yiex.

Houig heui, houig mai hngoux ding bang; houig heui, houig mai dai lang hlax."

Kaix hoig hmaing Dax Grox Am yong houig gah nyiex gah yaong, noh dom hruad mgaox ndee ,lih rom, mai jiah jaong giang hyaog giang kin gix sae noh biang biax si vung (muah) dox jao rom Am yong ih. Dom ndeeih viex dou neix giang ing gah yaong, een nyiex jao nbung bui rieb rom kraox.

Houig ngaix kaix, kaix hoig bih hoig nab Dax lam (Dax grox) Am yong houig gah nyiex gah yaong, nyom si no nyom nbrax dix nyiex dix gaex dom hu bih ndaex rong rom, tai yuh ndo kraox gah oux. Pan nyiex mox ang goui gaing yuh dang je, noh lai nieb ang hu deem baox dix bih rong rom, bui haoh bui hun jix sux noh gah je ba ih ba un, dom nie. In moh mgrong ang bui sang gieh gaing yuh dix lud loui gah Am yong.

Bui nyiex bui yaong ba hu bih rong rom ba oud blag grei blag kaix kan gix, kom guad kom gon nyom, dang kouig dang od dix, jeeb dix ih graeng kraox gu gaex ndaex bui. Kaix in, gix dam go gah ndiang si viex veing ndia dix hod baox dom houig mgreng yaong, rian dix rieb rom kraox laig ndaex yaong.

Dax Grox mgiex mung rom mai hlax muah jung braog ndo rom, moh kee moh noh jao liang dix gin rom mai rian dix sad haeg nang si yong gah hlax muah. Hlax muah yuh noh goui hrang om si mgah sad nbun haeg dix gah. Yam liang rom kraox dix houig, Dax Grox ah nin mai "sad haeg" Am yong: "Am yong, Nang Am yong eui, njun yix maix houig, hoig goui loui si ngaix loui som, njun yix maix houig kom guad kom gon nyom kom laex kom si miang; hoig houig maix paox nang eui, ex sang moh jao liang dix sad haeg maix, yix gu gaex ndaex bui rieb dix sad haeg maix, mai dug daix maix ing houig gu nyiex gu ma, soun sang gieh yix dix ding riang kaing sang, soun sang gieh yix dix lang loux kaing deed; saex ang lai sang om, si npom ang lai sang yaox, dom rog dom hmaing maix houig, dom goug dom you maix ing. Ing paox Am eui, hmom hmom, hmom hmom......"

Kaix hoig liang Dax Grox (lam) gin viex rom ing houig baeng gah nyiex jao nbung boi in, Bui yaong kom mu kom miang dom houig heem houig kouig dix gah rom ndo kraox mai dang gin viex ing gah nyiex gah ma dix. Kaix hoig boun viex bui rom kraox ing laig ndaex yaong, miex loux glao loux nqaox bui, miex loux yo loux ngiah bui hoig si num si aox gu jaong ndaog heui.

Kaix an, bui gon sum kaox goui gag ra mgong braog ndo rom kom ra blag. Biang gag kaox dom piaog kou dai gah kom ra mgong. In moh mgrong gieh eix kun Guang lo giex Nang Si yong bag dai heui! Ndee lih qun rom ndo eix dom pia gah loui blah, in moh sang gieh giex ndo hu biang heui.

Ngaix an, bui nkom yaong dom yuh moig gah mgaox dox gix gu nyiex gu ma mai jiah neix giang hoig bih Dax lam Am yong ih, dom sae ndaex moig, si mguax neix giang si ndaeh ndaex moig soun sang gieh gu gaex ndaex bui yaox dix boun riab nbuan kuan si ngeih si ngax dox Am yong.

In moh soun sang hmom oud hmom goui eix ndaex num kraox.

Kaix blag nbou, hoig laig si ngaix ndaex mgong voui (ga) sang haog ia gah ndang id dix yam njiad sang hvaig vu vi braix yuh nan, kaix hoig sag hoig youig bui gah eeb gah blai, bui haoh bui hun kom si meix kom nbun dom yuh nkraoh (Tiao) ah "Brob brob" nan ling nbou. Mai yam in gox, Dax guad ba boun briex boun krom loux nbeen Dax eix Gon vax, noh dom lao nju gon nju braix dix hmoung. Oud kaix gix dom ah nin: "Briex hrom beix gon eui, moh kee ang eix goui lig goui lai, loux geeing vien gah niex, loux miex briex gah hrom."

Sui Ga jao lao, Yeix quing jao krom ndaex num 1986 kix 7 (loux lao Sui Ga moh seng Nyi Ga jao joux tud mai joux diam noh lih gah lai Raog.

31. Dax Rai Gam Mgae Bui Sum Nyiex

Loux glao (leing) nbeen ah nin:

Yam daeg ged eix kaing si mgang,
Gon Bui hlee hleed kaing gon ndo,
Moh Dax Tai ba njeeih eix on,
Yam daeg ndang Bui biang si maox,
Gon Bui hlee o kaing gon sua,
Moh Rai Gam ba son eix hlag.

Kaix hoig lih Gon Bui kaing si ngian rang si mgang ged ndix, Gon Bui hu oud gu mgong gu lua, gu ndaeh gu ndee. Gon Bui ka hrom hri dix gah lih hliex hax gouig, ang yaox ndee id ndee dum dix, kee in, Dax Rai Gam dom mgae Gon Bui yuh nyiex.

"Gon veei eui, beix houig mgae dix sum nyiex mai ex ba sax ox; sim saig eui, beix houig mgae dix sum nyiex ba sax ox! 11 Dax Rai Gam ah nin gah gu je.

[Fig. 248] Dax Rai Gām mgae gu jē sum nyīex

Houig ngaix kaix, Gon Bui mai gu je houig mgae dix sum nyiex mai Dax Rai gam. Viang moh nan, gix ang mgrum houig nbog yam dix mu. Dix nblah jao houig, dix nblah hla houig; Dix nblah nbloun jix briex hrom dix dix nblah sang nieh nqom. Kee in, nyiex sum gix dom dang mu hngoux si youx kaing baox.

Ba moh breih, nbaih riang braix noh hoig houig jie dix, viang noh jao houig si voui baox dix, moh kee ang noh njim hrom dix njog dix gia mgroh mgrong sum Dax Rai Gam nyiex. Noh jo yam daeg baog bui mguang nyiex, goug nblaig (Gia) ngie noh dix vud kaing, ah nin: "Kaix moh jo nyiex dix sum biang diex liex!" Breih dou ing sum nyiex jie dix biang diex. Kee in, hmeem breih (brih) dom oud biang diex, mai rom hliex gox dom yie lan yuh hmeem noh.

Houig yam njung si ngaix, Dax Rai Gam tung Gon Bui yaog roung nyiex mai njaeh dix sae lad brang nyiex, si gaex (si gaix) sang mgaing nie mai houig nqag sum Dax nyiex, noh ah nin ndaex hrom dix, "Mgrong sum Dax Rai Gam nyiex, moh, ngie gang gi gag kaox biang mgong kaox kaing." Kee in, ah si gaex yuh, hmeem dix, goug deei ngie gon gag kaox grouh ra loun mgong kaing gang gi noh biang gag kaox. Moh kee moh si gaex ba nie nieh kaing baox, hmeem noh dom nie ang hmom mai ang gaex joung, mai ang die hliex die gouig.

Oud kaix, Si vaig (si vig) houig jie, dix, noh qog Dax ah nin, "Dax eui, sang yuh ex hmeem dix yuh gah mox liex?"

"Yuh ex njog nding nyiex dix gah mox maix yuh yuh nan. Dax Rai Gam grai si vig hmoung mgrong soun nyiex jie noh.

Si vig njiad jix hngiad loux. Dax, noh hu sog, ndee goui rang mai ndee goui diex yuh hmeem dix gah. Hmeem si vaig (si vig) dom njiad om, njog nyiex eix Gon Ba Raog, si ndaing gaex joung, laoh lie. Dax Rai Gam dom ah dix een loux yuh nin: "Gon Bui eui, beix ba moh Gon braix ex, nqag beix yaox mgrong yuh si vaig hmeem dix, hong njiad om loux dom nqom grai ex gah noh, moh kee moh si vaig ba ju loux hngiad si mgah, gieh noh moh baox meed baox mgrom beix ox, gon bui ang ndouh boun blaex si vaig yum, bui mox laex leeing yuh hmeem si vaig, mai deei noh saex yum, haeg noh dag sang mglaoh kaing gaing noh kom mu kom miang." Kee in, Gon Bui dom ang buing si vaig dom si ngaix.

Nbraing moh ba dong braix mai ba njiad jix njog gaing yuh dix hmom hmiam. Noh mgae dix sum nyiex mai Dax dom si ndaeh si ndu. Go dix dom yam njaeh baog mguang nyiex houig dom yam sae si viex, nbraing hoig nbrei dix nqag hmom hmom. Kee in biang hoig dong nbraing dix hvag hmeem dix gah gag kaox gaex, noh gan njiad jix sae hnyee gah ndaex hmeem dix, mai moing hmeem noh gox, njiad om ndiang si viex eix Gon Bui. Kee in, hmeem nbraing dom nbloun laoh lie kaing baox dix. Dax Rai Gam dom nie nbloun muih nbraing. Noh dom hmaing Dax si yiex sae nqom hlag gah nbraing, gieh noh mgoui (Nta) dong nbraing sang hmom sang laex soun Gon Bui.

Kee in, hmoung eix ah nbraing yam mox, eix dom nbrei dix hngiad noh, in moh soun sang gieh eix dong grax hmom mai grax laex.

Loux lao Dax Roung yaong Bang lag ndix mai loux lao Ngaox tam yaong gua ndaex num 1979 kix 1.

32. Yam Yum Dax Rai Gam

Mguah Gon Bui dix dang oud dang goui, moh kee dix liex? Moh kee yum Dax Rai Gam. Ga sang yum noh, eix Gon Bui moh boud mglaeh dix mu ru dix jub; nyiex dix hlang brang dix mu. Kaix hoig yum Dax, eix dom om ngie blaeng gon diah, Riah gon ndoui; eix dom pru prad dix oud gu bang, bru brang dix hu gu ngod.

Moh kee moh Dax Rai Gam Dax gu je gu jong, yam yum noh, gu je gu jong dom houig laih baox dix yiam noh, mai nkrang dix briex saex si nbaeng yum noh.

"Mox sang moh jao riab Dax?" Bui qog baox ah nin.

"Moh ex." Hag Diex nkrang dix riab Dax.

[Fig. 254] Gu je houig yiam Dax Rai gam

Kee in, Gon Bui dom hag baox dix si nbaeng Dax Rai Gam gah mgreem diex. Kaix in, bui dom dang dix si nbaeng ba yum mgreem diex. Viang moh nan, eix lai jei ba yum oud mgreem diex, ang oud, gix haog oud mgreng Rao Ma, Moh kee mgreem diex ah bui im moh Rao Ma ba yum, Rao Ma bui im dom moh mgreem diex bui yum.

"Moh mox jao sang glom Dax hu?" Bui (Gu je) ndeeih qog baox dix ah nin.

"Moh ex." Kaox bog loux bui.

Kaix nkrang kaox dix moh jao glom Dax. bui dom dah glom (Long) sae Dax ndaex mai glom viex hu si nbaeng noh gah kaox. Kee in, Gan Bui dom dong dix yuh glom ba yum gah kaox. Biang hoig dong bui dix sae Dax Rai Gam ndaex glom mai dong dix si nbaeng noh mgreem diex, gu je gon nkrang dix moh ba ih ba un, graeng jeeb eeb som Dax, mgrong in, bui dom sae Dax viex mgaox dix gloung, blai dix soi, la (gax) dix mgie, brux dix blah, dom ia dix mu kin gix kom uig kom leeing hoig sae noh viex.

Kaix in, eix Ba Raog dom dong dix kie ba yum viex gu je gu jong.

Mgrong baeh eix bui yum klai mai hoig goui dom yam yum Dax Rai Gam.

Kaix hoig dox bui Dax Rai Gam viex gu je gu jang, moi hag Gon Bui laih baox dix dou,

"Mox liang man iang (aing) dix mai dou, bui an dom daeg yaox dix hu mai Dax." Moi mai Gon Bui si laih baox dix dou, moi rug liang man aing dix mai dou, moi dom boun yaox dix hu mai Dax. Kee in, Gan Bui dom dong dix yuh klai gah moi kaix. Kaix yuh bui klai gah moi, gu je dom si laih baox dix yiam Dax.

Liang moh gon lo (si log) giex ndo ba laih baox dix yiam. Moh kee si ndaing jix ndoui si log, gu je dom giad nbiaong hrom gah. Oud kaix gix dom hnie ndo blud yiam jie dix, ndo hoig dong ang loux yiam dix ndouh hmon om si log, biang hoig ang noh ju dix yiam, bliex ndeeih mab si log ah nin "Mgla maix dix, mgla maix dix." Bui haoh bui hun meed hrom gah ang noh yiam Dax mai een noh loux yiam si log ang goui je, gix dom lang gaing noh dix gaex dix daix, ndo dom hnam gaing, gaing ndo dom raoh kaix ir..

Blang bloh (Bang boh) giex mgoui leih (hlih) laih baox dix yiam.

Loux yiam blang bloh moh ngie loux nqax loux nbog. Hoig meed yuh hrom bui yuh gah mox nieh. "O! Go in noh jix yuh nin gah Dax eix liex?" Bui hun dom ru ram baox dix rog ndoung noh gah ngoud ngom dix. Blang bloh dom npliad dom ngai kom ra kon. Viang moh nan, bui hun ndeeih jaox hrom gah blang bloh, gu je gu jong dom ndeeih ndaig noh gah ngai dix dix gaex dix jeeix. Kai, n, blang bloh gloi ding dom ngai, moh kee moh ngai ndaig, ngai noh dom ang hiex riang om ngai gu je.

Loux yiam mgoui hleih nie nbloun nbiaong yuh hrom bui. Gon Bui dom nag noun mgoui hleih, "Gon nyom in hiex hmom loux yiam yuh nin, qe nbluh mgle noh yaox." An dix gaex goug nbluh mgie mgoui hleih, kee in mgoui hleih dom lang mgle dom si ngaix.

Loux yiam ja viang viang (Ja diag kaox) Dax Rai gam nie njiad jix gieh bui jod rom ngai jai rom meeih, nbiaong hrom nbiaong hri. Gon Bui dom mgae dix ngeei loux yiam om loux ja. Nqom loux yiam dom ah nin:

Loux si miang eix seed luang hmai,
Ndud ndua dax eix si ngian rang;
Mgiang si mog eix mgrai ndee mox,
Mgrai Rai Gam eix si mgang ged.

Being bag Dax kaing si maox glong,
Nieb lai gid kaing eix blag gling;
Hlag nqom Dax kaing si yong nyaex,
Nieb lai ing kaing eix ndee oud.

Kaix gid Dax kaing eix blag gling,
Moh jei noh gah ngeig bu ong;
Kaix ing Dax kaing eix ndee oud,
Moh nbiaong noh gah hnong brong mgoui.

Seed luang hmai gix ngeig bu ong,
Ngeig bu ong yam dai hlax hlom;
Mgrai luang mox gix hnong brong mgoui,
Hnong brong mgoui yam toum Hag Diex.

Si ngian graix eix si ngian rang,
Vien maox eix kom sam kom sai;
Si ngaix som eix si mgang lih,
Briex hrom eix kom ai kom nyi.

Viang pru prad eix hngoux kaing aong,
Hoig moh boud hlax nbug dix nbua;
Viang bru brang eix yaong dang oud;
Hoig moh boud gon sua dix miex.
......

Dax rai Bang lag jao lao Ndaex num 1979, Kix 1.

33. Sam Bag Ja Ha Bag Jad

Kaix hoig lih Gon Bui kaing Si Mgang, mai hoig pan hoig ndeh je gaex baox dix moh "Ai vax", "Nyi veng" "Sam Dai" "Sai kie" kin gix ndix, Gon Bui hoig haoh hoig hun gah biang Hag Diex, mai si mie dix moh si miang biang baox dix o! Kee dang deei Gon Bui dix hlaong, nbraong dix ding kaing baox, Rao Ma Hag Diex dom ju ji ju ja, nyu hnya nyu hyieb. Gon Bui dom ah moh in nbog "Ju ji Rao Ma, ju qa Hag Diex."

Soun sang gieh si miang si yiex (Li yiex) Gon Bui boun po boun breed si mah si maing kaing baox dix, noh dom sang sum vong Hag Diex lih goui nbog in.

"Gon ex (aex) eui Nbrei beix hngiad gah loux ex dix ra loui mgum o! Ex sang gieh vong beix ba moh si miang biang si miang lih goui pao in." Yam an ndix, Si yiex ah nin: gah Gon Bui ba oud gah biang Hag Diex.

[Fig. 261] Kaox dai mog nyia

"Geeing eui, sang gieh maix bui mox moh laex moh si miang yix box?" Gon Bui ndeeih qog gah si yiex.

Beix sum kaox mgix dix gaex dix mgong, mai sae nblaeh yuh beix biang gag kaox mgix, mai doug dein gah biang ndee dan ndee lu beix dix dan; gieh ngu dein doug beix riang ling som, gaoh ba sax, beix dom gia dix yaox, bruih dai mog nya gah kaox jie bui mox, noh ndeg sang boun dix moh laex moh si miang." Si yiex ndeeih ah nin gah Gon Bui.

Soun si mie Gon Bui dix moh si miang biang si miang, gix njog nbrei dix yuh om loux in blag biang heui.

Viang moh nin, go ba gaex sam an, moh kee hlad noh dai mog nya ang bruih gah kaox jie dix, noh dom ang lai laig id ling som; blu bliag njee blu bliag nblaong dix mai ged mgroh mgrong sang yuh dix soun dai an. Yam an ndix, noh ndouh hrom yuh nin: Blu bliag dix gaoh mgreng som, gia mgong kaox ba bruih dai gah.

Houig ngob sax, Gon Bui yaox bruih dai si yiex gah kaox mgix jie sam, gix dom gieh sam boun moh vong.

Si yiex hoig dong mgrang ba yuh go ba gaex sam kom uig, mai hoig ndog dong ang hrom noh ndouh hmom. Si yiex dom ah nin gah Gon sam, "Sam eui, soun sang gieh maix dix boun moh si miang biang baox dix, maix hoig njiad jix dong dix yuh grax ang ko, mgroh ang njiad. Mgrong nbriex maix dai mog nya ba bruih gah kaox mgix jie Ai vax, ex hoig yaox hoig dong noh o! Viang moh nan, ndaex Sam Bag ja maix boun dix moh si miang moh vong, in sang moh ngie dix vud dix ju kaing, mai nbog yam boun mai dix moh vong, bui nbriex bui joun, hrom god hram ngo, jan je ba ang hmom ang hmiem sang lih goui kom uig mai maix. Houig Ha Bag jad, sang moh nbog yam ndeeih maix dox dai gah Gon Ai, nbog an sax, dom daeg moh loux hmom nqom njiad, grax rae; grax see mai si ndaing hmom bruih (breeih) dai mog nya. Grax ba hmom in, sang moh ling nju ling pan."

Kaix hoig grai si yiex mgrong soun jie sam, noh ndeeih grai Gon Ai hmoung: "Ai ex eui, moh kee id mgiang maix mai ang maix jix ndouh ged ndouh son gah mgroh mgrong ba hmom soun maix mai soun nju gon nju braix maix; kee in, maix dom ang dong dix gia ngian gah dai mog nya ba hoig liang dix bruih gah kaox mgix jie maix an. Mgroh mgrong ndex maix in, ndaex sam bag ja rom laeh rom lee maix ah 'Big big' nan gah nbraex jaong maix viang moh gox nin, maix gon sang grouh om ngo yum ndaex grax gah ka hrom dix gah jai hrom. Daeg hlag maix yam mox, mai dong maix dix nblah ngai dix nbliex gah biang Hag Diex in, maix dam daeg sang boun dix bag dai mog nya o!"

Soun sang boun Gon Ai dix bag dai mog nya, loux si ndiex dom ndeh soun gix ah nin: "Bieh dix bag dai gu mgong, mgae dix dong pi nya gu je "

Loux lao Dax Roung Yaong bang lag dom yam iag yam o Seng Nyi Ga ndix.

34. Gaing Ia Ux Si Mie Hngoux Dung

Ndix ndix, Ai vax, Sam Dai mai Sai kie, gix bui loui gaex hoig yuh baox mgrom hrom muih mai baox, yuh gaing nag gaing nu deem baox, yaox briex nyom rom hloung ih dae. An dix ngaix, Sam Dai, Sai kie mai Ai vax hag baox dix hu yuh lai mgee. Go ba gaex Sai kie jo bui ang hmom hrom, noh nbriex dix baeh ia viex Ai vax, Ai vax sog ia blag mox ang lai yaox, "Ang bax yaox ia si meix viex ex lieh?" Noh dom qog giex.

"Ang, ang yaox". Giex bog loux jao ia an.

Oud kaix, gix bui loui gaex long ndaex grax hu dix nbeen dix ju la ux ndaex nbae Sai kie, Ai vax hnie go ba ang hmom hrom an lod ia lih, ndeg ngie gaing kaing. Sai kie ang lai goui loux sang grai dom ah nin:

[Fig. 266] Gaing ia ux si mie hngoux dung

"Hoig ih ex dou neix ia, ndeg ngie gaing kaing.

Ia in, moh kee moh lih goui noh dom oud Gon Bui ndaex si mgang ndix biang, hoig moh noh ia si yiex si yong, noh gon liang dix yaox si ngaix yam jad sim uing kaing Rao Ma ndix, kee in, Gon Ai hu braix mox dom viex noh hod dix. Sai kie an, lai jei gaing ia ang lai jix ux gah hoig yum dix mai hoig ih bui dou neix noh, dom sae gaing ia an ndaex nbae.

Ai vax meed hrom gah mgroh yuh go an, noh dom ah: "Miex moh ax baox mgrom, moh kee dix maix lai yuh nin gah ex, maix boun moh bui ndaing qi hnyae." Kaix hoig loux in, noh dom deei vaig viex, dix mug gaing Sai kie gah. In moh mgroh mgrong liang Ai vax dix mug gaing.

Oud kaix miex nkreng mox nieh, sam Dai mai Ai vax yuh dix ih gaing nqo, si mie hngoux gaeng jie Ai vax ang gub, Sam Dai dox noh yaog. Ai vax qe dix van gla (Gon hngoux) yuh gah mox ang jix guah. Sam Dai dam ndeeih ah nin gah noh: "Maix hu sog dix mug gaing Hox biang si mie hngoux gah, gon hngoux dom daeg lih kaix." Ai vax ju loux Sam Dai, hu mug gaing Gon Hox bih si mie hngoux, goi, hngoux rug lih. Kee in, Gon vax dom dong dix mug gaing mgaing haeg biang si mie hngoux si mie goi gah kaix veui.

Je je pao liang moh Sam Dai ba dox si mie hngoux dung, pao kaix dom daeg dox si mie hngoux hmom.

In moh loux nbeen yuh Gon vax si mah mai bui dang je ndix, ang lai ko mai sang yuh Gon Bui grax muih grax hrom gah baox dix si ngaix. Joux ged heui!

Loux lao Dax roung Dax rai Bang lag ndix.

35. Mgrong Ndaex Mo Mae

Ndaex ra yieh num haoh ndix, Hag Diex braix Bang Rung Bang lao hoig moh ndee si ding ndaex mae gah dix ndaeh heui. Yam liang ndix, goui bux aig ra gaex, giex meh bui rian peed diag mai moh bui si ndaing hman. Hu sog giex dix njo, ndie moh hu sog dix daong ndeem daong gie, giex ang sax houig mgiex dix nbog gox.

[Fig. 269] Gie daong baox aig grix blaeng mae

An dix ngaix, giex yaox haoh kaix jaong dou diag gah dieb glong dix ndaeh, ah nin gah baox dix, "Nyom briex ax ba sax." Giex dom daong gie braix an. Houig ngaix kaix, hoig nbaih riang braix, giex hag baox dix gia gie daong dix. Hoig houig giex ndee daong gie, yaox mgouih ngie gie kaing, ang yaox grix dix dix. "Gu klaig daong ax noh, joux loi daong ha dix nbog." "Jo, jo." Kaix hoig lai grai giex baox dix hmoung loux, ndeeih joux jai daong dix nbag. Houig ngaix kaix, ndeeih yaox mgouih gie an kaing. "Jix moh gaing yuh nin liex?" Giex liam dix yaox braog si vie si veing gie, kaix jaong bouih jag, gang goi kin gix, hoig haoh yuh gah mox nieh. "Moh si ngie ba dix ba gieh ax nbrah, qi hnyae, ax id bae som ngaix yaox." Som ngaix an, giex tung baox dix id ndaex diag bae gie daong dix. Loux dou diag hoig si num si aox braog giex si vie gie. "Ang ax dae lai mgiex ngaix." Giex ged noh ndaex hrom dix. Oud dix vud, gie ah "Klaog" nan, "Maix ieh!" Giex ah nin mai nkrom hu si hnyab je ba grix gah gie. Miex nbrah miex nbraing, giex yaox moh loun maox baing ba blaeng lih kaing ndaex diex mai geeih gie mgouih. Giex meed hrom gah, jei sang yaog si van loun maox an. Oud kaix, giex njiah njiab hrom dix gah, ged noh dee moh gaing mae, dom hag baox dix viex ing gah nyiex. Kaix hoig viex giex loi loun maox an houig gah yaong, giex ndeeih ah nin gah baox dix, "Dang sang gieh noh moh ba nai dix ndaex nyiex, qe viex hu jouih ndaex laih kaing yaox." Giex baeh dix viex hu jouih "loun maox" an ndaex laih dix blag, ang goui jao liag ndeeih jiang ba oud ndaex nyiex gon om boud nbeen dix, ang jix ndieh. Giex ged dix sang mi gah pao in, njog dix moux noh ndaex krong dai (moh kee dong noh moh gaing mae)

Mun giex hu jouih dai Gaeng Ding, ang dong loun maox ba moh mae an oud ndaex krong, dom loui dix dox mgiex jao liag dai ih loun maox.

Bui liag dai ndeeih jouih "Loun maox" hu gah bui dang gaex, dix gaex hoig dix gaex, dom daeg loui "Loun maox" an houig gah vong.

Vong bloi si liex houig si mgo jao jouih loun mae, dom daeg houig yaox dix ndeeih qog gah bux aig kan giex ndaex Bang lao. Kaix hoig grai giex mgroh mgrong boun dix loun mae an, bui hun dom hag, baox dix hu sog ndee daong giex gie. Gix qe dix raox nblaong raox njee (Njia) ang lai yaox mu gox. Gix dom hag baox dix sae ia gah, si ang ia njiad hmom, ndeeih hag baox dix hngiad maox dix gah, ja maox lih grai noh yuh nin: Njun ra loui ngaix, Bui (Gon Hox) sang houig yaong beix ra gaex, an dix gaex glom qix lung, an dix gaex jeeb hmoug hriam. Go kan giex moh ba dong ndee goui mo mae.

Rug oud kaix ra loui ngaix, njiad om ba hoig lih gah ndaex qaox (ja) maox bui haoh bui hun, ba moh bui dang braix dang glong, ba ang bui sax yaox ngai nbaoh rug houig ra gaex. An dix gaex jah si nbeix lung gah kaox. Bui ntua noh moh qix, an dix gaex, jah o kang gah gaing dix, gix dom ah moh ba ih hmoug hriam.

"Gaex maix dix, ba jah qix lung?" gix qog go hu ga.

"Moh ex ru vux, gaex ex sang sian." In moh loux bog noh.

"Gaex maix dix ba jeeb hmoug hriam?"

Ndeeih qog go hu kaix.

"Moh ex ru li, je gaex ex moh sang gui." In moh loux bog go hod kaix.

Kaix in, bui hun ndeeih ah nin gah giex. "Om ba hoig lih gah ndaex qaox maox yix, bax moh bui ba hoig dong ndee goui mo mae, hmom, hmom, laoh lie gah houig bax gah Hag Diex yix, moh kee moh bax jao sang tung eix hu gaong ndaex mae." Kee hoig moh loux yuh lung yuh loi yuh nin, Vux Sang Sian mai li Sang Gui dom tung bui yaong an sog gaong ndaex mo mae ndee daong bux aig kan giex gie.

Qe gaong blag mgoix ang yaox, qe gaong blag ndom ang yaox. Hoig moh ang gix yaox ndaex mo mae, gix blaex gliam nblaong gliam njee lao vux mai lao li, lao vux meed hrom mai sang neem nie noh dix, noh dom qid rom neem dix hu ndaex diag, mai ah nin, "Houig rom neem ex ndee mox ndaex mo mae oud nbaoh an."

Gix rug hu sog ndaex mae ndee ndie rom neem lao vux. Gaong dix yaox, rug yaox oud ndaex mae dan. Kee in, bui hun dom ah moh vux Sang Sian bui nqan si yiex. Dom hmaing noh moh jao nbung gix gaong ndaex mo mae.

Vux Sang Sian moh gon ndoui, ang lai goui miex goui geeing, oud Meng Hox moh bui houd bui si npom yaox grax ka hrom ka hri, houig meng eix Ba raog, yaox yaog yo nab yam Ba Raog dix, mai yuh grax muih grax hrom gah dix, noh dom dong moh Gon Ba Raog ba hmom hrom hmom hri, dom mgaex hrom mgaex hri dix yuh baox mgrom mai Ba Raog. Noh dom nbaox ing hag baox dix mai sog bui jix daix jix jaong houig deem dix gaong ndaex ma mae. Ndaex mo mae in, bui dom ah "Ndaex mo mae" ding gah, loux Hox hod loux siam, dom ah moh "Mo loung ying Qang" gah.

Kaix hoig boun gaong bui ndaex mo mae in, gon haog dox nka mae gah vong Qing qaox gu num. Moh si miang ndaex Ying Nang ba dud dix ih mae hod grax, gix hlad lao vux gao dix gah vong kee yuh gix grax mgud grax keem. Gix dom hlein lao vux houig ndaex Kuing Ming, mai nbriex dix laeng noh ndaex gog, mai blaex noh yum dan heui.

Kaix hoig yum lao vux ndix, si miang Hag Diex ang lai ju gon rai be sin gaong ndaex mae, bui hlad gah grax deei si miang ndaex Seng lao vux saex yum, dom ang lai goui hrom dix gia gian ndaex mo mae hmom hmom, ndaex mo mae dom nkrub, eix dom ang lai yaox dix gaong kaix dom houig si ngaix.

Loux nbeen krom hag diex braix gaeng dum mai lai diam Jang ying lih gah ndaex lai «Sang qax».

36. Naing Bae Ndaex Mo Mae

Hag Diex ndee oud eix Ba Raog Gon vax in gah, moh Hag Diex si ndaing laoh lie. Yam ang Gon Bui nbax gid kaox oux bag lug, gieh mgong lua laex leeing ndix, bie rom hliex rom gouig njiad jix ko jix hmom. Kaix in, ba nie nbloun laoh lie gah kaing baox dix moh ndaex mae.

Kaix hoig houig gaong Vux Sang Sian ndaex mae ba ah Hox, Siam "Mo loung ying kuang" gah ndix, mae boun deei lih kaing ndaex mo mae braix bang lao, biang hoig si ndaing mi yuh eix Ying Nang Seng, gon sang laoh lie yuh Meng eix Jung Gox dix nbog. Loux Hox dam ndeh soun laoh lie ndaex mae in ah nin, "Mi yuh Ying Nang, hmom yuh kom nbee."

[Fig. 277] Naing bāe ndaex mo mae braix bang lao

Oud kaix, moh kee ang Qing qaox moh mgraig soux, si miang ding ih gaing gab ndah ndoung (Ndong) Gon rai be sin jao gaong mae dom haoh dom hlee, hoig sang uig deei mae boun jub bui jao gaong mae kom mu kom miang, Gon rai kin gix ang lai goui ndiang ih gah gaong (Gaeng) noh dom nkram ndaex mae, dang dou hu sog dix ih grax daoh grax im. Ndaex mae dom laex kee mgrong in.

Jub bui Ga Ia Baing ba ah bui "English" gah, gix moh bui goui pi nya ju yi, biang hoig jix yuh gix Hag Diex dix laoh lie, gix gon dong dix yuh nin: Hmom Hag Diex ndee mox, bon moh breed dix oud dan. Ga la Baing ang ndouh moh je bui bae mgong jaong mai mglaeh ngu nyiex dix kaing. Gix yaox moh Hag Dex Man ndee laoh lie dix ndaeh, houig ndaex num 1885 ndix dom ngaeh naing mai Man, beix Man mai boun dix jax jiang gah Meng an. Kaix in, gix nkoing gah haoh ndaex mae gah Hag Diex eix Gon vax ndaex Jung Gox, jod rom mia gah (meeig mia dix gah) si mie dix boun glian ndaex ndeem dix, nqob ndaex daix dix, gix dom yuh ju yi gah eix njee nblaong. Ga la baing liang hmaing si miang Bang Hung (Rung) giex si miang Bang lao laig blag dix. Si miang kan giex ra gaex ang ju. Oud kaix gix dom ndeeih dox si miang jub bui Ba si ba dou dix houig oud Hag Diex eix ba ah bui Ma Meui Ting gah ih mae nqun braog (Mae toux mouing) mai ah nin gah noh, "pan maix boun gieh si miang yaong Ban ba gaex Siao Ma Ha an laig blag yix, yix gon yaog si miang moh maix mai dox maix ih mae dom haoh dom nie.

Ma Meui Ting bog loux Ga la "Boun Pan moh bui dang gaex ang uig ah, si miang yaong Ban Ex (je gaex yaong) boun nbluh noh laig blag eix." Yam an, Ma Meui Ting hoig ah moh dix blag Ga la.

Ndaex num 1934 ndix, Ma Meui Ting dom viex mae Ga la hu leed Sao Ma Ha laig blag ga la gah. Sao Ma Ha ju loux dieh go an.

Ga la baing dix nbin hoig dix nbin, kaix hoig yaox gix boun gieh go ra gaex an laig blag dix, ndeeih hmaing giex moh si liex dix (Jao hu dang dix) hu hag si miang Bang lao ba moh Kun Ex (Fux yi lux) mai si miang Bang Hung ba gaex kun Ai (Fux Jung Hang) laig blag dix. Giex ah nin, "Ja moh ju bax dix laig blag Ga la, graeng jeeb eeb som, hmag nad hmag mog, mae kri kin gix, je ba dix ang ah, sang ih miex nding dox miex nding." In moh loux hlein giex si miang kan giex.

"Mgla bax dix hu blag Ga la, oud nyiex yaong gix, Hag Diex gix dom braix mox nieh, ang eix sax dong sax yung, houig gix Hag Diex eix moh sang sog gix dix ih gaing gab ndieb ndoung eix, Hag Diex eix moh Hag Diex ndaex Jung Gox, Gon rai eix gaex mox gaex an moh bui Jung Gox; ndaex mae moh ndaex mae Jung Gox. Eix jox sang laig blag Ga la did yuh gah mox, moh si meix dang laig blag dix. Mgla bax dix, ang loux bax ndouh jo."

Kaix ang Bang Hung mai Bang lao ju dix laig blag Ga la, Ma Meui Ting nbriex hag yaong siang nbriex deei si maox mae dix nga hlang a liah (27). Gix lai hoig nyom hrom nan mai boun viex mae houig tiab Rom Grum. Houig gix gah ndiang rom pao in, qe dix sog re blag mox ang yaox, daeg tung baox dix lu lax gah ang boun diang Rom Grum.

Oud dix vud, gix goug nbuan (bron) Dax guad baing haeg nqeeih dix gaex, vai re gaoh kaing doi rom houig tiab gix, haig tung baox dix mgaex hrom miex nyao.

"Vai yix diang rom liag, Dax?"

"Jix, jix," Kaix hoig bog Dax an loux, noh ndeeih qog "Dang beix ba dix nding ndod ndaex hlang lo?"

"Dang yix dai, Sang viex hu jouih Lax Siou." Gix hlein Dax vai re.

Kaix hoig sae Dax baing haeg nqeeih gix ndaex re, noh leed kaox njaeh nad dix jih jih (Jaeh jaeh) "Hlang dai" gah, go hod lo kan gix hoig njaeh dix bru kuan miex nyao.

"Ang, ang moh hlang dai, moh hlang si maox (Loun maox) mae Meng vax, beix lai tung baox dix yuh gaing yuh nin, ex ang vai beix!" Dax ah nin gah gix.

Go kan gix hoig njaeh dix si gua ngie (Nkreh nkreh dix).

Dax eui, ja moh viex maix yix diang rom, maix sang ih riang dix miex nding, yix boun dox noh." Gix mglo Dax.

"Ang, ang" Dax vu vieg gaing dix gah loux gix.

Go an dix gaex, yaox hoig oud dix biang rom ndaex re, "Qi hnyae! " Noh nin ndaex hrom dix, lod mgon glaeh vaig "Dax" gah, ndum mox ndum an, "Dax" beeig dix moh miex gax bu bliag dix laig ndaex Rom Grum, Beeih re glub dix ndaex rom. Jan bui ba yuh gaing ba kreeing ba nbrai kan gix kom hlang lo hoig si man ndaex rom kom uig.

"Dax" vai re an, moh si yong Rom Grum ba beeig dix moh bui. Moh kee yaox si yong ang gaing yuh gix ko, noh dom yuh gix yaox hmai sag sei.

Kaix in, Ga la ang yum hrom gah si mie dix boun mae Hag Diex meng Ba Raog, Gix ndeeih dox loux houig gah si miang Bang lao giex si miang Bang Hung (Rung) "Loux sang moh nin paox in, nbrie ang beix ju dix laig blag yix, eix qeeig soux giad baox, pan soux jie beix beix, yix ju jie beix, pan soux jie yix beix, beix ju loux yix."

Ga la viex soux hnga ndeix si ndu ding boun la, hoig yaoh bui hun gah ding soux an yuh gah mox nieh, "A laoh eui; ang soux Gon vax dae oud ndaog soux Ga la." Bui dang je dang jad ah nin. Bie baox Ba Raox eix gox gah ah nin: "Dee rug moh ba ih soun gix euih (bleei), ang eix yaox soux goui nding ndod nyom eui."

Oud kaix, Dax eix Ba Raog viex Gon soux jie dix houig ndaex nbang ndee sang ngaeh soux baox dix paox in, gon soux an bliad bliad ngie nan kaing gon jaong siah ngie nan, gon nqeeih nbeem ngie nan; gon ngai iag ngie nan. Yaox Ga la gah mgrong iag soux jie eix, hoig mian gix vaig du dix gah ngiah a ha dix.

Ga sang ngaeh soux baox dix, Dax eix ah nin, "Soux ex ang nbax yaox dix som ngob, dox noh ih loun eeb bid in ha" Noh goug daing eeb bid biang dix. "Gieh soux jie ex boun loun eeb kaing gon soux ba bliad an, mai nqag gah mgrong gaig ngai jao noh. Ga La ged noh yuh nin ndaex hrom dix, noh dom bloi soux dix hu hnyub loun eeb an kaing soux Dax Ba Raog. Soux eix yaox hoig sang nbleed soux ding an eeb kaing dix, dom hu dum gah nkoug noh mai kliag si niag nkoug ndud, ndum mox ndum an, hnam qid dix lih kaing ndaex nqeeih, soux an dom hao eeb bid lih kom hnam gox dix. Dix kiab ngai ngie, soux Ga la nbang lia biang diex, njuah njuah jaong dix. Jao soux an niad dix hu yaog soux dix sae noh ndae lo li dou "Vu vu" nan ing ndee oud dix braix Man.

Kaix hoig gaig Ga la gah ang soux ding beix soux iag, oud kaix nbeen blag kix, gix goug Ma Meui Ting houig ndee oud dix La siou, "Maix haog blaex si miang Bang lao giex si miang Bang Rung yum."

Ma Meui Ting go Ba Si an, ang sang ju loux in, noh hlad nang Ga la yuh dix yaox nqom, noh sang ju hlad nang Ba Raog peed dix dou kaing meng houig oud dix. Noh hoig ndeeih glih hrom hri dix gah ju loux Ga la paox liang.

Noh haog houig nyiex si miang Bang lao. Kaix hoig guih jao nyiex noh som. Dax si miang Bang lao qog noh, "Houig yuh maix dix gon?" Moh kee moh gix bui hoig bob hoig nblom Hag Diex eix ga an gix dom vai dix moh gon Ba Raog, si miang an dom ah gon gah Ma Meui Ting kee in.

"Ja log houig gum ex beix dax yiex miex geeing, baox gei baox kang, beix yaox ngeeih ex gaing dix gah loux Ga la Ga lom, hrom eix gon oud boud mai beix."

"Pan moh nin, hmom hmom, loux si ndiex loux ndeh Dax Yiex miex geeing eix ah nin, 'Hu boun ngaix hngiad hrom, id boun som hngiad maox'." Ax bih dix yaox gah mgrong nyiex si yiex eui, gieh nbraing ah loux dix boun som ga sang ux ia, pan ah blag oud maix, moh sae maix riang gah gaing sang yuh dix, pan ah blag ex, maix bo jom mgla dix, ang maix yaox mgroh mgrong ndud nkog soux Ga la lieh!" Dax eix ah nin gah Ma Meui Ting.

Hoig si ndaing bru kuan ngao Ma Meui Ting gah hmoung loux in heui. Noh ged noh ndaex hrom dix yuh nin: "Ba Raog Gon vax in, eix ah moh gix miex jub bui ndex bui o dix je, houig nbog yam sang yuh gix dix beix bui, gix jix yuh je ba ndaox ba am bui gah dom hoig ngu ngag yuh bui heui. Ex hngiad dix yaox; pan nbraing rug jix ah mgreng som, ex ang dae ndouh boun yuh gix; nbrie gix ang moh ngai gox, gix boun hoig dong mgrong je ba sang yuh ex grax lud gah gix, gix dee hoig rian dix nbiad ex log nbiad dom ia."

Rug houig boun som, nbraing rug ah blag ndee id Dax eix. Ma Meui Ting an hmoung dom lu lax hrom lu lax hri dei dei. Noh dom bu bliag dix gaoh grub si miang Bang lao, "Dax eui, hoig lud hoig loui ex gah maix, moh si miang Ga la ba hmaing ex houig blaex maix yum. Rog nbuan maix daoh ex liag (Jeeix)."

Dax si miang Bang lao hnie Ma Meui Ting yaog dix ngom, mai nbaox qog mgrong ba gon sang nbaox Ga la dix yuh je ba ang ko gah eix Jung Gox. Noh dom grai krei Ga la dix sang buing. Ba Raog ndaex Bang Rung Bang lao.

Oud kaix gao ngaix, Ga la rug houig buing Bang lao giex Bang rung. Dax si miang kan giex ra yaong krom Gon rai be sin dix po mgrong naing an.

Kaix hoig dang lao bui hun hrom ged gu gaex ndaex bui gix dom mgob loux lao dix yuh nin: "Eix, sog hag moi grouh mad gah num kaox, hnie bui dix gaex moux dix ndaex hag moi, yaox houig lien Ga la dom yeed dix mgluah nad lih, ......"

Houig boun ngob ngaix kaix, lien Ga la yaox naog hag moi ndaex diag kaox braog yaong liab grax, mai yaox luah nad ndaex hag moi, hoig krum rom ngai gah ngiah dix mgrong ndex Ba Raog. Ah nin gah baox dix, "Ah Gon bui ndex (Ndaox) Gon Vax daeg yaox eix noh ngaix heui, nang gix gon hlee ndex kaing soux kaing lig in," ndeeih loi ah nin, "Gix lai jei hmag nad eix beng ang njing lom ngie gah hag moi kaing, gieh gix pong vid mai hag moi dix ngaix."

Ga la gieh nad dix ah "Nbang nbang" nan gah hag moi. Nbog yam in, Gon Vax hoig nbriex hu blag grei gix, lom lao gix. Hoig houig eix tiab gix mai nyee ag mai nad dang pao gah ndoung nyang gix, gon tung baox dix ngiah a ha eix, ged eix hoig yaox nqom dix ndaex hag moi njun dix kiab ngai luah glaox luah glong mong nbaoh si vie lien Ga la, kaix hoig ah ag "Klag bog, Klag bog" nan gah hen kan gix, lien eix dom lod vaig lang rid ngog gix gah. Gix ang nbax dien dong mgroh sang bu biad dix, yaoh ngie gah sang uig laix dix ndaex dom daix Gon luax. Jan bui gon ndaoh kan gix dam niad si vun dix ndaex rom, gieh rom re dix luan jou glong dom braix mox sein sein heui.

Kaix in, Gon Bui dom ah "See Bang Rung" gah naing in.

Lai joux kaing lai krom Hag Diex Gaeng dum mai loux lao Bao Hung jung ndaex Kuing ming num 1984 kix 12.

37. Mgrong Ang Gon Vax Jix Brei Dix Nblong

Briex hrom beix gah mgum loux soun ba lao eix din gon eui!

Kaix gai fang, hoig goui dix nga num haoh. Moh Jeng Qex Dang ba moh mgroh mgrong je ba hmom, eix dom daeg sang ndouh hrom, mai daeg hlag daeg hliao gah grax long nblong hu dix yam glod moh sim yam im moh bui. Loux nqom gab (Loux leing) dom ah nin kee in, "Eeb bid goui gah dux si vong, nqom brong goui gah ndaex nbeen kraox."

Voui (Ga) gai fang ndix, eix Gon vax Ba Raog in, hoig om ngie eeb guad biang nbia, gon ia brah miex, dang ah ngie "jib jib" nan ndee oud ndee goui dix. Biang hoig hu hvag eix dix gu mgong gu lua kaix dou eix kaing ndaex doung ndaex meng ndix, gu nyiex gu yaong gon sang moh naing moh si vai mai baox dix ling briad ling nbu. Bie gon rom dix rong, ma dix mguang, moi di mu eix hoig jix baeh baox yum mai nkom nyiex nkom yaong.

Mgrong naing sang lao eix din, moh see hoig hoig, moig hoig ih eix dix nbog ndix. Ndeeih ged si ngaix, hoig ndeeih saex sin hrom hri jod rom ngai jai rom meeih gah heui.

Eix yaong Ndum mai yaong ah Gon Hox Tung. Guang si ngaix (Oud braix Si mix sang) hoig moh see ding (Naing ding) mai baox dom houig yam Gai fang ndix pan ang moh Jeng Qex Dang ba yuh eix gon rai be sin hmom gah baox, dee gon moh naing moh i vai dom houig si ngaix.

Mgroh mgrong yuh Yaong Ndum mai Yaong Guang naing mai baox moh nin: Nyom nbun gix dix gaex houig hvi gah baox nyiex baox ma dix yaong Gua, houig yam ndeeih ing blag nyiex, kaox si nbaeg ndo noh mgraig. Noh dom rae yum dan. Si nbaeg an ja dix oud tiab yaong yix. Yaong Guang yaox yum gon nbun gix dan, ah moh yaong Ndum ba blaex noh, dom dox loux gah yix ah nin: "Pan beix ang dox gaing gon nbun in gah moi kom gog, yix sang houig buing beix laex mai mgleeing yaong beix broui."

Yix dom ndeeih bog loux gix ah nin: "O, beix jix sang houig sux yix laex yuh gah mox, geem moh yix ba lud beix lieh, mgrong yum gon beix tiab yaong yix kom die goui grax lud gah yix lieh. Beix boun sang yuh joun gah yix, dom grai loux yuh nin. Nbrie ah beix sang houig buing yix, yix oud si voui beix gu si ngaix."

Yix kom ra yaong, ga an ang sax goui si mah si maing mai baox. Pan yix ndouh hrom kom ra blag om si ngaix, breix dix nbrie, blai dix soi, jix ndeeih moh loux hmom nqom njiad, sam sai ai nyi mai baox. Viang moh nan, yam an ndix (Moh num mox ang lai boun ji) jao nbung jao si li, ba hlag ba hliao biang eix ing goui yuh nin om si ngaix.

Oud kaix, bui yung Guang dom hag baox dix houig buing yix nkom yaong. Ga sang houig gix, yix hoig ndog rian dix si voui. Yix baoh ndiang si viex veing blag mguax

(Mgoix) gieh gix laig gah, kaix hoig nyao Gaig gix ndaex yaong, yix dom ndeeih nyeeb si viex veing mai oud ndee mglib goug nyon ag mai nad gah si meix yung guang. Jan bui laig ndaex yaong kan gix hoig sang nyao laix ndaex dom daix yix. Nyiag bie boun lih kaing ndaex yaong, yix gon boun hod leui dix blaex yum ndaex grax. "Eix ang lai gieh gix ndaoh dix gaex gox. Nu gah ndeeih bog gix nbix dix gah eix sax." Yix ah nin gah baox dix.

Yung Guang ndeg ngie bui ra loui gaex kaing, yix gon boun hod mgiex gix gah tiab rom daoh lang. Giex dom yiam mai ah dix nin "Eui, yaong Ndum eui, ang yix beix beix, hoig nyao uig baeh beix si meix yix yum nyao nan, ndeg ngie yax ra gaex kaing; rog nbuan beix een yax glod dix gaex soun sang ing grai mouing gon yix hmoung, gieh gix dang dix yuh miang yix."

Moh kee hlad yix miang gix ndeeih houig gieh yix laex, yix dom bloi ing dix gaex, baeh yum dix gaex.

Ndaex naing in, yix yaong Ndum hoig sang nyao yum yuh si meix yaong guang. Eix Gon vax mgrong ang eix jix brei jix huan gah biang Hag Diex in, biang hoig yuh eix naing mai bui dang je dang jad, gon yuh naing mai jub je bui dix ba dang nyiex dang yaong. Kaix in, eix gon lai mgleeing nyiex yaong baox. Dix nju hoig dix nju, gon bog nbix dix gah baox dix, Naing yuh eix dom ang jix njud jix njai.

Kaix yuh yix yung Guang naing mai baox dix, dom moh Maox lao E num jag ba deem yix po. Yaong ndum hlad yaong Guang ndeeih bog nbix dix kaix hoig ndeeih ding gon braix gix, dom sei gix ih moi mai mae soun sang briex saex si nbaeng yum gix si meix yum ndaex naing in. Viang moh nin, gix gon nbag dix sang ndeeih yuh naing mai yix. Houig kaix, eix gai fang; moh kee hmom nbeen kraox si ngaix, eix gon vax in dom ang lai yuh naing si vai mai baox.

Ged dix yaox hmom hmom, mglang ga an ndix, mgroh mgrong ang Gon vax jix haog jix huan moh kee je dix?

Dax Jang yaong ndum ba lao ndaex num 1978.

38. Yiex Gih Man Rai

Nju Dax nju Yiex eix ndix, je ba gin (giad) jud gin qa Gon Bui gah moh gih dix je. Gin dix loun Gon Bui sang lai louh baox dix lied nkom yaong. Kee ang bui lai yaox dix sae gih ndaex rom hreeb, ba gaex dix qe dix yuh (Nbraong) rom hreeb yuh gah mox leix ang ndouh nyom. Houig kaix in miex hreng mox nieh, hoig ka a la a lou Gon Bui hrom dix gah ang yaox dix ih gih.

"Yiex eui, qe blud yuh rom hreeb jie maix yaox, mgaih maix jix nyom yuh briex ang goui gih yung." Bui hun yaox moh Yiex Gih gon nbun si ndaing hlag mai si ndaing hmom mgrang kaing baox nbun dix, dom ah nin gah noh.

Houig ngaix kaix, yiex Gih rug yuh briex, rom hreeb yuh noh rug nyom om sae bui gih gah ga an. Kee in, Bui hun dom hmaing Yiex moh jao yuh briex gu ngaix.

[Fig. 297] yiex gih hu yum ndaex gih meng gā

Viang moh nan, nbrie bui nyom briex mai rom hreeb yuh Yiex Gih gox, gix gon dang hrom gah njiad jix gieh noh hreeb laoh. An dix ngaix dom moh brie noh ba nbriex dix nbliex mgrong yuh noh rom hreeb, ang die yaox sae Yiex did dix ndaex, yaox ngie si mguax noh rom hreeb gah douih mgian dix, moh kee ang noh dong Yiex gih moh bui si yiex si yong, ged douih mgian bui ang dae njuaing (Njing) jix laoh yuh rom hreeb dix o, noh dam hlein bui hun ah moh Yiex gih ba neem ndaex o rom hreeb. Kee ndaox eix Ba Raog dom ah nin gah Yiex, "O! Go in noh jix yuh kee dix gah briex ih eix liex peed noh dou kaing yaong."

Oud kaix, bui haoh bui hun dom leui Yiex Gih dou kaing yaong oud dix.

Yam dou Yiex Gih kaing yaong mai dou noh hu ndaex grax ndee si ngai ndee nda, noh hoig yaox rom raex ndaex nu miex nding mox nieh. Si uing si vai hoig glad hoig leui gah grax long nblong hu noh. Viang moh nan, noh hoig yaox dix boun houig Gaeng Ngim; viang moh nin, noh ang dong ndee hoig houig dix moh Gaeng Ngim. Noh dom ah nin ndaex hrom dix, "Eui, pan ex houig meng ngim, sang oud ex dan, moh kee gon moh meng Ba Raog mai gon ndeix ndee gaoh ndee ged ex ba moh meng dax meng yiex jeeix, ex gon sang yuh baox aig gon geeing dix ih ndaex gih dan, soun sang moh hmai sag sei yuh ex grax ba hmom soun gix heui."

Noh yaox kua baing gaing (Nbun siam ih log gaing baing) dom qog, "Gon nbun grih eui, oud Gaeng ngim braix mox?"

Kua baing gaing yaox hmom mgrang Yiex Gih kaing dix, mai hoig ndog dong moh noh gon nbun dox si yiex lih ged biang Hag diex soun sang yuh Gon vax Ba Raog ih gih, kua baing gaing hlad noh boun jax Hag Diex Gaeng Ngim kaing dix mai boun; deei si no Gaeng Ngim kaing dix, dom hlein Yiex Gih ah nin, "Ang maix nyang mung houig gah Gaeng Ngim, maix hu si voui dix, dom kaox mgix hriam maix uig nklei gah mgix maix noh mai hu dix ndee mox sax, dan dom daeg moh Gaeng Ngim."

Yiex Gih jei loux hlein kua baing gaing moh loux rug, noh hu mai hax gouig bied, Lih hliex brei miex ngaix miex som max nieh. Kaix an, kaox mgix hriam noh dom uig nklei, mai haeg gaing noh gox dom hoig uig baing, noh dom houig yum Meng Ga. Neix hnam Yiex gih eix, mai si ang si niag yiex gih eix, mai graeng vaig graeng du dou gaex yiex gih eix dam nbleeih moh ndaex gih Meng Ga.

Kee moh yiex gih kuan si ngeih si ngax ba lih ged gah eix Gon vax, bui gu je gu jong dom dong moh gon nbun Ba Raog ba yuh ndaex gih Meng Ga. (Loux lao Dax rai ntua noh gan jix houig yuh ndaex gih pu Ex dix nbog mai riang noh gox gon goui dan miex nju mox ndix).

Oud kaix, kom Hox kom Siam, kom Mian kom yang hag baox dix hu sog hu si mgo yaong lih yaong luan yiex Gih. "Moh noh gon nbun yaong mox liex? Ndouih ndoui noh ko gon goui, hu eix sog yaox?" Kee in, bui dang je dang jad dom dong moh Yiex Gih gon ged ndaex Man Rai.

Oud kaix bui gu je gu jong, gu braix gu glong dom hag baox dix hu dox nka gih ,Man Rai. Man Rai dom boun dix ih nka gih Meng Ga miex hreng mox ndix. Moh kee ang guad nyiex si miang yaong Man Rai ndix jix yuh sa dix gah dou gaex dix, gix yuh di ding si mu, ju loux hlein loux hlong, bliex ndeeih mug gaing bui hu dox gix ih nka gih, Gon Bui dom lai ah nin gah baox dix, "biang hoig dox eix gix ih nka gih, gix bliex ndeeih guan mug gaing eix, mgla dix, nbrai lai nab yam gix paox in." Kaix in, bui gu je gu jong, bui gu nyiex gu yaong dom ang lai hu dox Man Rai ih nka gih dom houig si ngaix, Viang moh nan, ba mug gaing bui dox nka gih an, ang ndouh moh Man rai kom uig, dee moh ngie bui dix gaex ra kaing heui. Mgrong ah bui "Man Rai aing grax" Bo gieh moh Man Rai kom uig o!

Loux lao Dax roung, Dax Rai Bang lag.

39. Yiex Su Giex Nbeei

Loux in moh nbeen lao baox aig eix Ba Aex soun mgrong ndee deei Dax Yiex miex geeing gix si mie hngoux ndix. Ba Aex moh kee moh gix Ba Raog biax nbug dix nbua gon sua dix miex dom yam mguah ma la rom ndix, giex dom ah moh ai vax om baox dix.

Loux nbeen in, moh mgrong ndee deei Yiex su si mie hngoux ndix. Moh kee deei noh noh gah nbeei, eix dom ah moh "Yiex su giex nbeei". Loux nbeen ged Yiex su gah biang Hag Diex sang log (Om) lao Ba Raog Yiex lih giex Dax mguah, moh bui ged dom mguah ma la rom, moh jao briex si mie goi, bloi si mie hngoux did ndix.

Loux lao Dax Yiex miex geeing eix, ndi ndix, ntua hngoux giad ding mu. Goui nbi laing miex nding mu hngoux goui miex nding. Mai yam an ndix, Gon Bui ang siao baeh siao vog, mu hngoux log nbang lia nbang lia dix houig gah nyiex gah yaong, mai log laig dix ih ndaex grao.

[Fig. 304] nbeei jao miex boun sog yiex su ih si mie hngoux

An dix ngaix, Yiex su bi om dix dob mouing grao, A laoh eui! Mu hngoux hag baox dix laig ndaex grao kom mu kom miang, hoig naog ndaex paox in, ang lai yaox ndee sang oud dix, gix dom ndeeih nbang lia nbang lia dix lih kaing mouing grao. Soun sang gieh Yiex su hngoux du du dix laig oud ndaex grao kom uig, noh ah nin ndaex hrom dix, "pan ex deei kaox laeh gix iag mu liag, ko dix gub oud ndaex grao kaix." Kaix in, noh dom deei kaox nbaeh laeh mu hngoux gah. Kee hmoung mu hngoux saex neix saex non dix gah laeh Yiex su dix, gix dom beeig dix iag mu nan, Mai kaix in, biang hoig iag mu gix, gix gon hlad gah laeh Yiex su dix, dom hag baox dix dou kaing ndaex grao hu laig moux dix ndaex rang ndee mglib.

Kaix in, Gon Bui ang yaox ba ih ba un ,dix mai ba sang yuh si mie gah, gix dom ah gah laeh Yiex su mu hngoux hmaing Yiex su ndeeih hu sog si mie hngoux. Yiex su ang lai dong mgroh mgrong sang ndeeih goug hngoux houig gah yaong, dom hag nbeei deem dix hu sog.

Kaix in, nbeei dom hu sog si mie hngoux ndaex rang, rug yaox noh mai ndeeih viex houig dox gah Yiex su.

Lai tud lih kaing Ming qux gong jox sou qex, mai loux lao Ngaox tam.

40. Mgroh Mgrong Glog Hag Diex

Yam blaeng suah guah si maox ndix, gu je gu jong hoig jix si mgah jix ngiah, mai dong loux grai lai bod baox dix heui. Gan Bui sang ih je dix, bie goug yo noh kaing, log dang houig gah nyiex gah yaong. Bie kix kaox gox, pan Gon Bui goug yo noh, "Kaox eui, houig jie maix pao." Hoig hmoung kix kaox loux in, dang hod baox mgroig nan houig gah yaong. Ndee ang gix ko baox, moh ngie dang grax ing grax houig kaing. Kaox raeh, yaox hmom mgrang dix houig jie dix grax mgreng yaong; kaox vog gaig gah ang hmom mgrang houig jie dix grax mgreem yaong mai grax laong yaong.

Yam an ndix, bie hngoux gox, ang siao daeh siao greem log lih moh dix ih mgaox.

[Fig. 308] Hag Diex glog gah lug si meix kix

Oud kaix, gon si no hu hvi gah nbun grih, soun sang gieh nbun grih si no muih dix, ah nin, "Eix daeh gon si no ih mgaox raoh, gieh noh njiad hmom baing mu." Mgaox hmoung loux in, hlad gah sang saex neix dix dom beeig dix moh "Hngoux", gieh hloux dix goui. Kee in, hngoux dom goui hloux kaix.

Nbun grih nbaox ah nin, "Eix bo daeng kix kom mgo (ga an gon bui ang lug kix), nu gah gaig gon si no eix." Kaix loux in, gix deei moui lug kix gah, moh kee nblao lom moui gah biang nblog Hag Diex, kee in, Hag Diex dom goui ndee glog ndee doun. In moh mgrong glog Hag Diex heui. Ndee glog dom moh ndaex ngod ah eix si ngaix, ndee doun dom moh jie dix gah mgong gah lua.

Kee hlad kaox gah lug nbun dix gah moui, gix dom ang lai ju dix houig gah yaong, kee in, gon nbun dom daeg gah hu beeih dix kix ndaex diag kaix.

Loux lao Yiex Rai Yaong Man Deui dom yam iag o jao diam lai in ndix.

41. Si Uing Glai Giex Glun

Ga an ndix, ba hlee ding n jai kaing baox biang Hag Diex in moh glun. Duih (doud) noh je dix je an yum ndum mox ndum an. Duih kaox, kaox yum; duih si maox si maox max. Dou diag dou du, sim saig giang lai, jan je ba goui gah biang Hag Diex mgreem Rao Ma kom uig, hoig hlad hoig mgraeng gah noh kom uig heui. Glun yaox hoig si ndaing ding si ob si nbrom dix; dom ang lai yuh sax dix gah dou gaex dix, hoig ding si mgao vao si mgah, bie si yiex si yong gox noh ang lai een goui je goui jag.

"O! Go in, maeng noh; noh dou sad kaing, noh jix sang yuh dix ding kaing gon bui mai ex ba moh si miang si yiex?!" si yiex ged noh yuh nin ndaex hrom dix. Kee in, si yiex dom hmaing (Hnie) si uing glai (Nbiaoh) hu laih pi nya mai glun.

[Fig. 311] Si uing glai boun gieh glun hao njai dix

Si uing glai ah nin ga sang hu dix, "pan eix sang beix glun, jo dix hag baox dix hu dom nie, " kee in, si uing glai dom hu laih dix mai glun dix jub.

Si uing glai hag gix glun laih baox dix ah nin, "Glun eui, maix ntua je ba beix dix ang lai goui, pao in, pan maix boun duih kaox si nbia in yum, yix jan ba moh si uing glai gah biang Hag Diex kom uig log yuh si liex maix ling nju ling pan, pan maix ang boun duih yum, maix jo dix hao gu je ih njai dix.

"Rug moh dei dei lieh?"

"Rug moh dei dei"

Kaix hoig ah si uing glai mai glun loux ndud mai baox, glun duih kaox si nbia. dix nbog, kaox si nbia an gon glai nan, moh ngie hlax ba jod kaing. Oud kaix, glun ndeeih loi duih (Doud), Kaox si nbia ja gon glai bod, hoig si ndaeh loui nbog duih, kaox ang jix yum grouh, glun ndaox ndeing gah ang yum yuh gon kaox goui ndeeing an ngie, moh kee moh loux hoig hoig ah gix ga sang doud glun kaox, noh dom hao si uing glai mai gu je ih njai dix. Glun dom ang lai goui njai kaix in, mai si uing glai moh kee liang gix yaox dix ih njai glun, gix dom blud moh je ba ding njai. Ong, Hia, kin gix jan je ba goui njai kom mu kom miang moh mgrong hoig yaox gix dix ih njai hao glun ndix.

Kaix hoig hao glun njai dix lih nyao nan, si uing glai ba oud gah gag kaox si nbia dom daeg lih kaing kaox, je je kaox an hoig ndog yum, moh si uing glai ba gon glai yuh kaox kaing. Glun sang glih hrom dix paox in, si uing glai dom ah nin gah noh yam an. Loux hoig hoig moig hoig ih, ang lai jix dou mi."

Ged dix yaox mgrong in. Ba sang beix baox gah biang Hag Diex in, gon moh hrom hlag ba ah Gon Bui pi nya gah mai grax ba hmom O!

Loux lao Dax Roung Bang lag num 1973.

42. Mgrong Oud Ngu Ndaex Loun Maox

Yam goui ngai goui nbaoh; goui daix jaong gu je ndix. Ngu mai maox vien hoig moh grax dix nyaing gaing dix ndaeh heui. Giex hoig nyom oud si u goui mai baox dix, om gon bux aig lih.

Viang moh nan, moh kee dix giex si mah yuh lung yuh loi mai baox dix dix nbog, ang eix lai ndag dong mgrong heui. Biang hoig ah giex noh gah nqeeih dix, giex gon yuh noh gah daix gah jaong dix, dog baox hmaex hmeed ndaex nyiex ndaex yaong.

"Qi hnyae maix, goug npaeng (paing) deem ex yuh maix yaox nqom ha!" Ngu dom hu goug npaeng deem dix ngaeh maox ven. Bui ra gaex ding riang kaing bui dix gaex, ngu mai npaeng leui maox vien jang joix jang joix dix dou seih laong nblaong njee. Maox vien yaox ang beix, meed hrom jie dix paox in, blud ah nin, "Maix goui baox nbix ex gah goui baox mong, hag rom deem ex yuh bax dom yaox bax maeng dix paox! " Maox vien dom hu hag rom deem dix ngaeh ngu mai npaeng.

[Fig. 315] ngu dou moux dix ndaex loun maox

Ngu mai npaeng ah jie dix "Vu vu" nan, maox vien mai rom ah jie dix "Nbung nbung" nan, tai ngaeh gix baox ra loui ngaix loui som; ngu mai npaeng dom uig riang mai ang tai beix maox vien giex rom, npaeng dom plid dix dou moux dix ndaex bai om, ngu ang goui riang dix dou, dom niad dix greed dix ndaex loun maox.

In moh mgrong yaox eix dix bai ngu gah loun maox baing dom houig si ngaix.

In moh loux lai krom Hag Diex braix Gaeng dum ndaex num 1960.

43. Mgrong Dug Gla Reem

Ndi ndix, si no si ndaing nieh goui dix gaex, hu bui ma ka bui gaing, noh ju ngie meng (mad) dix id kaing. An dix ngaix, kaix hoig sag id noh, yaoh gah si ndaing jai hrom dix miex nyao, hu sog dix piex blix jaex. Yam an, njiad jo nbog yam deem blix kom kaox, viang moh nan, noh nieh haog kaox bliex nblaeh dix id ndang riex biang diex mgreem num kaox an, ang mouing dix mai ah dix nin: "Blix jaex eui, blix jaex eui, pan beix sang gieh ex ih dix, lih jod ndaex nqeeih ex."

Kaix hoig ah noh nin, blix jaex rug lih jod ah "Nbag" nan gah ndaex nqeeih noh. Ndum mox ndum an nqeeih go an uah ding nyao. Noh yaox saex yuh blix jaex nqeeih dix, deei dix u iad (ied) blix ndaex ndeem dix, kaix in, noh dom si vun blix an ndaex rom glong ding dix mu. Rom glong an viex blix u ied noh ndaex ndeem dix an hu blag jo (Jua).

[Fig. 318] yām dug gīa rēem

Gon nbun grih dix gaex heem dix ja rom, yaox blix jaex an dom nkoing hrom gah mai deei dix piex (Biex) Kaix hoig piex nbun grih blix, goui ra loui kix noh dom hngei. Kaix hoig hngei noh, goui ndim num, gon nyom daeg lih. Gon nyom an, nkrom lih kaing ndaex vaig miex dix hoig jix si mgah mai jix hu gah jaong dix noung noung; bie briex ih gox noh, dix nbrie uig som mgaox loui de. A miex eui! Hoig yaoh hoig yee bui nyiex bui yaong gah ding briex gon nyom an. Gix dom hlad noh uig ih briex kaing dix, mai hag baox dix baeh noh yum.

Bui hun viex gon nyom an hu gid kix mai dix, nbriex nbliex yam ang noh rian dix, hag baox dix boih noh yum gah ngei kix. Viang moh nan, gon nyom an jix diad njee diad nblaong dix si voui ngei kix. Ngei kix dom ang jix groux noh, gon nyom an hoig dong mgrong ba sang yuh gix gah dix, dom ah nin gah bui nyiex bui yaong: "Beix bo blaex ex yum, ex boun viex graeng gian ang beix boun viex dix gaex gox; boun yuh gaing ang beix boun yuh dix gaex gox." Bui hun hmoung loux in, dox noh viex kix ing gah yaong, gon nyom an rug boun viex kix ing kom mgrux. Ndeeih houig kaix, bui hmaing noh yuh gaing je dix, noh rug jix noh.

Viang moh nan, kaix hoig glod hoig oud noh biang Hag Diex nbeen loui kix loui num, hoig sang nyao uig ih briex een bui nyiex bui yaong kom mu kom miang. Bui ang lai yaox je ba ih dix, mai je ba sang dox noh ih, dom nbriex hag baox dix gaong ndaex gu dom raex, hlein gon nyom an hu gah. Gon nyom an dom jod ndaex gu mai yum dan. Kaix hoig yum noh, noh dom beeig dix moh gla reem. Noh meed hrom gah blaex Gon Bui dix yum, dom hu nbluh si mgeg Hag Diex mai rang reix yu yang si mgeg Hag Diex. Hag Diex dom rang reix vu vied vu vied dix njee nblaong. Gon bui dom ah moh "Dug gla reem".

Houig yam si ndaing ka noh hrom dix gah jai hrom dix mai yam nbiaong noh gah miex dix, soun ang noh sang gieh miex dix mai Gon Bui bi om dix, noh dom hu nbluh si mgeg Hag Biex mai yu yeing noh, Hag Diex dom rang reix dix om ba yaox eix dug gla reem si ngaix. Yiex guad dom yie ah nin yam dug gla reem "Bo lai rang reix gon eui, pan maix jai hrom deei dung maix ih dom ia ndaex gaeg."

(Loux lao Dax sa Bang lag mgrong dug gla reem, ntua noh moh miex gax ding oud ndaex rom dix blag braix ba bu bliag dix ndaex rom, rom dom gieh Hag diex rang reix dix).

Loux lao Dax Rong mai Yiex Rai Man Deui ndix.

44. Mgrong Mgu Gon Bui Grog

Moh kee ang eix goui lig goui lai, loux Dax eix dom vien gah niex, loux yiex eix dom briex gah hrom. Loux sang lao eix din moh loux nbeen lao Dax Yiex miex Geeing eix nju gon nju braix dix dong soun mgroh mgrong mgu eix Gon Vax grog ndix.

Ndi ndix, Dax eix dix gaex ba gaex Dax Toi; moh bui rian njo rian peed diag, mai bui si ndaing hman. An dix ngaix noh hu sum nyiex mgoui guan buing dou diag gah ndaex diag kaox mgreem rang. Kaix hoig ngom noh ndaex nyiex mgoui paox in, si vai ngu houig nyah grei dix ngom biang rang ah "Nbug" nan. Dax Toi jei sang yaog nad viex dix nyom gah si vai ngu, ndum mox ndum an, dix vud kaing hoig naog hoig si been (Roum dix dae) gu je gu jong dix braog si vai ngu kom uig kom leeing jan je ba houig kin gix, moh sang, moh jag, moh grag, moh brieh moh gang goi (Beid la), moh grao, moh grih, moh bouih.

[Fig. 323] giang bud ah nin: "gieh loux grog luah om loux ex!"

Jan je ba goui biang Hag Diex in, sim saig, gax giang hoig houig mgrum braog si vai ngu, mai njiad jix ju loux grai loux si ndiex noh heui. Moh kee hoig ndaox hoig am Bax Toi gah mgroh mgrong hlad dou sad gah si vai ngu mai boun noh moh si miang gix, noh dom ged ndaex hrom dix yuh nin: "ang ex sax yaox gaing yuh nin bie nju dix, in dee hoig moh hmai sag sei dix je, ang jom nyang buing noh kaing, guan nbliex mgroh mgrong yuh dou diag dom si ndaeh si ndu yaox.

Oud kaix, si vai ngu dom qeeig gu je gu jong ngaeh baox dix tiab rang. Dax toi log uig mgoung ngie ngai dix gah, liang moh sang mai grag ba liang dix deed baox dix; grag jied sang tiab rang ndee gian si maox, boun mglaoh yuh rung sang, kee in, sang dom ang lai yaox dix ih rung dom ngaix. "O! Go in, hoig moh noh ba yuh jaox ga, dee moh nbix lai bog paox in!" Sang yaox mgraig rung dix, hoig meed hrom dei dei nang, si vied nqeeih grag gah meeih dix, hrang grag mglaoh, grag dom ang lai goui hrang ngi kaix in.

Dou diag dou du, dix je hoig dix je, hoig uig laih gix riang baox dix gu gaex ndaex bui, ba nkoig kaix, dom moh gang goi giex gran. Gang goi ged noh yuh nin ndaex hrom dix: "mgla gran in dix, maeng moh noh gran ngie, noh jei box dix sang oud ndaog ex yuh gah mox liex!" Yam an, njiad jo nbog njung si ngaix, gang goi ah sang hu laex dix ndaex yeem Gon sai dix vud, noh lai man dix laig id, houig dom yam sang laig si ngaix ndaex mgong, gang goi daeg haing, noh dom yaog dix dou ah "Brud brud" nan haog gah qou mgong paox in, viang moh gox nan, gran leix hoig houig biang mgong ai voui noh. Gang goi hoig ndaox ngie gah ntah dix kaix. In moh kee ang noh een baox dix goui je mai nploi noh hrom dix.

Kaix ang gang goi beix gran gah dou, si vai ngu po noh yuh nin: "Moh kee ang maix nbug hag vaig gran, gang goi, dee hlee lang nju gran kaing maix miex nju mox sax." Kaix in, gran dom boun dix moh je ba si ndaing lang nju, gang goi dom moh je ba ndod nju.

Njih njang mglang mgleeing ga an ndix, lag giex doi moh je ba hmom mgrang om baox. Soun sang gieh giex dix nie hmom mgrang kaing baox bui dix, dom hag baox dix laih dix bod mgrang dix nie hmom gah rom nam meg. Soun sang gieh lag dix hmom mgrang kaing doi, noh boun hoig nbrei dix njog bod riang dix yuh gah mox nieh. Doi moh bui pai daix pai jaong, dix vud ngie noh hoig bod jie dix.

Lag an, ja ah ngie njog a lou dou gaex dix hmom kaing, ang lai ged soun baox dix dix mu gox. Hoig moh jai hrom hri bui (Gu je) gah njun noh, braix glong gah hoig hla miex nyao. Bie baox meed lag gox ba moh doi hoig gu gla hrom gah gaing yuh lag.

"Glang braox eui, roi (Moi) moh maix ba ding loux si nkoux mgum, ged mgrong sang gieh eix lag naox gaing yuh dix yaox." Doi ah nin gah glang braox.

"Qog si vai ngu gah, moh kee moh noh si miang eix." Glang braox dom ndeeih ah nin.

Si vai ngu hmoung loux giex, dom hloui loux, "Ang siao (Naox) qog, ja moh boun gieh maix eix dang yaog dix hu kaing din, maix yuh je dix ex gah ju."

"Moh dei dei?"

"Moh dei dei."

Kaix hoig lai ah giex loux ndud mai baox, glang braox yaog dix bu hu dum gah kaox graex (Graix) mai nyon loux dix ah "Bud bud" nan, hoig moh moh glang braox ba ding loux, ndaex rang gon riab luah. Glang braox nie ah "Bud bud" nan, ndaex rang nie ah nang "Bud bud" nan. Kee in loux "Bud" glang braox mai loux "Bud" rang hoig lai laig lai luan baox dom si aox si num yuh gah mox nieh braix an kom uig.

A miex eui, hoig yaoh gu je gu jong paox in kom uig kom leeing dix, ah gix moh Rao Ma ba sang nkrub dei dei heui. Gix dom dang plid dix dou seih laong nblaong njee, mglib ngai mgrai loux ndaex yeem kaox yeem oux. Viang moh lag ged ngie sang njog mgrang dix hmom kaing baox dix an, hoig yaoh yuh lung yuh loi gah.

Viang moh nin, soun sang gieh lag dix hmom mgrang kaing gu je, noh dom yaog hloub (Blab) rom meg gah dix kom mu kom miang. In dom moh mgrong gin (si ndaing) lung lag kaing baox dix heui.

Yam "Bud bud" glang braox biang rang, bie ba moh je ba ding si ob si nbrom ba moh si miang biang baox dix si vai ngu an, moh kee hoig yaog dix dou ah "Brud brud" nan, mai laig ndaex diag kaox si nax rang. Dax Toi log hoig nyom ngiah ah ha gah goug hlad gu je gah gon loux glang braox an kaing.

Kee moh Dax toi bui hlag bui hliao, noh dom ndouh ged gah mgrong gaing ba yaox noh yuh nin: Yiex nyiex yix glai ka hrom hri dix gah riag you dix yam mgoui dou ma dou goi, viang moh nan, dou diag dou du ang nbrai ndouh hlad gah loux noh. Pan ex jix yuh grog dix mu, daeh loux noh ah "Bud bud" nan om loux glang braox, dou diag dee jix yaoh jix yee gah om mgrong ba yaox ex si ngaix. Kee in, dou diag dom ang lai boun houig ih dou ma yuh ex.

Ngaix an, Dax Toi ang lai buing dou diag dix mu gox heui. Noh yaog dix ing gah yaong soun sang ged noh dix yuh grog. Yam hoig houig Dax Toi gah nyiex, mouing Dax Toi guan krieh ndaex nbae, yaox houig mgiex meix dix, "Miex ang maix sax houig mgiex gah peed diag, jix houig nbrah yuh nin si ngaix?"

"Bax bo laex hrom, yaox ex je ba hlag dix je soun sang gieh maix laex lee dix gah mgoui dou ma." Dax Toi ndeeih ah nin. Noh dom grai mouing dix hmoung je ba yaox noh mai hrom hlag ged noh kom uig.

Houig ngaix kaix, Dax toi dom hu mgu kaox graex yuh grog gah. In moh kee yaox noh dum glang braox gah kaox graex, mai si ndaing ding loux dan, Viang moh nan, nbrie noh yuh grag gah kaox graex gox, noh gon ang dong ba sang daeh grog luah gah. Yiex mouing noh dom ah nin, "Yuh mgrix njog daeh ex mag gram gah gah mox, maix ko dix yuh kaox daeh grog yuh nan."

Dax toi ju loux mouing dix, dom yuh kaox laeh grog om mgrix njog. Viang moh nan, loux grog ah ngie "Bux bux" nan, moh kee ang Dax toi nbax jix yuh ndaex. Noh qe dix ged yuh mox boun ang ndouh, noh ang lai laig id laig som gah mgrong in ra loui ngaix ra loui som. An dix ngaix, loux hia eei Dax toi ah "Vung vung" nan ndaex ndong braog nyiex, Yiex mouing noh dom ndeeih ah nin: "Yuh kliab (Klieb) hia gah mox, maix ko dix yuh ndaex kliab grog yuh nan."

"Rug moh, rug moh, loux grai bax hoig njiad jo gah nklog hrom ex; hlag dix gaex ang bian, rian dix gaex , ang daeh. Pan ang moh bax ba deem ex ged, ang ex dae yang ndouh hrom gah nblong in." Dax toi ndieh daix jaong dix gah loux mouing dix, joux yuh grog goui kliab om kliab hia. Grog dom si ndaing ding loux ah "Nbung nbung" nan kaix in.

Viang moh nan, loux grog moh ngie dix je kaing -- moh je ba gian ba goui ngie. Mgrong in ang nyang hiex ko gah hrom gon bui yuh gah mod dix. Yiex mouing toi dom ndeeih ah nin: "Biang Hag Diex in, je dix dix ang goui ngie dix je kaing; goui mgong goui ngod, goui hmaing goui siang; goui si ngaix gon goui kix; goui ba gian gon goui ba on. Maix ko dix tian. (Tie) yuh ba an ba si num loux goui dix mu, gieh ba gian loux moh si meix, gieh ba on loux moh nbun, noh dom njiad jix ko gah."

"Sang yuh ex grog miex gah kaox je dix box?"

"Maix ho dix yuh gah kaox gu (Gua), moh kee on roh kaing kaox graex." Yiex guad hlag an grai Dax toi hmoung ah nin.

Dax Toi dom yuh grog siang (Grog miex) gah kaox gu; loux grog in dom njiad on mai si num kaing grog hmaing ba yuh gah kaox graex. Gon vax dom dong dix yuh grog miex gah kaox gu dom houig si ngaix.

Mgrong goui je grog soun Gon Bui moh nin: Yam liang, Gon Bui nklad dou diag gah loux noh, oud kaix, buing naing, broui yaong, yum bui, sang riab rom kraox gaing kin gix, oix dom daeh grog hngaox baox dix hmoung gah loux luah noh.

Mai kaix an ndix, moh kee moh glang braox ba ah loux dix gieh Gon Bui ba moh Dax tai liang dix ndouh ged gah mgrong yuh grog, soun sang nab yam eix glang braox, yam sum Gon Bui nyiex kraox dom yuh riang noh goui gah brang nyiex kom ra blag. Eix Gon Bui liang dix jix yuh grog, oud kaix, dom jix yuh glaox. Mgrong sae eix riang sim saig mai riang dou diag goui gah glaox, moh kee soun ang Gon Bui gieh dix bi om yam laih dou diag baox tiab rang ndix. Mgrong sae Gon Bui riang mgreeih (Goun gui) gah ndaex glaox, moh kee yam liang Gon Bui lih kaing si mgang, Dax kaox ah sang mgud bui yum, mgreeih dam laih pi nya mai kaox, Dax kaox ang beix mgreeih; mgreeih dom ang ju kaox mgud bui, eix dom daeg yaox dix lih oud blag braix. Kee in, eix dom ah moh mgreeih ba ding je, dom yuh riang mgreeih goui gah glaox.

[Fig. 333] Raog oud ndaex glaox

Loux lao eix in moh loux nbeen lao braix Si mix sang ex hmoung yam hu deei ex grog een eix ndaex Ying Nang Ming qux Sioux ying din ndix.

Gox da qang ba moh Gung hui ju six ndaex Ming qux sioux ying jao lao ndaex num 1986.

45. Mgrong Yuh Bui Nji Hliu

Ndi ndix, an dix ngaix, Dax guad ih graeng Dax vad siam dix gaex, houig gah yaong Ba Raog, noh ntua dix moh ndouih ndoui Ba Raog, moh kee hoig ndog yum miex geeing, moh gon ndoui, dom hu oud mai siam. Oud kaix, nyiex siam oud noh dom dox noh laig nyiex vad mai gieh noh Mgae lai vad siam. Kee in noh dom boun dix moh Dax vad.

"Eix Ba Raog oud ndaex doung ndaex meng ga an ndix, mgrong haog eix gah mgong gah lua, ka hrom hri dix gah haog nblaong lih njee, moh kee ang eix ih li vad siam, pan eix laig gah li in, dox gon dix mgae dix gah lai vad siam, nja lao eix ang beix saex vi, eix gon ndeeih boun dix oud ndaex doung. In moh loux grai Dax vad bui hmoung.

[Fig. 335] Dax nji hliu giex Dax vād ngaeh baox

Yaong Ba Raog an nkrub hrom gah loux grai Dax vad, dom sum noh ih nyiex vad gah braog yaong.

Pao liang ndix, bui yaong an liang dix hu dox gon dix laig gah lai vad dix jub, hoig goui gao ngaix haoh, miex geeing gon nyom kan gix yaox ang gon dix houig gah nyiex, hu qog Dax vad an gah, yuh dix ang bloi gon nyom ing gah nyiex.

"Gon gi gix gah ah lai, gieh gix yuh lung lai jix ha, goi bloi ing gah nyiex kaix." In moh loux bog Dax vad. Kaix loux in, noh nbaox ah nin: "Beix nbaox tian dox houig dix jub ha." Bui nyiex bui yaong dom nbaox dox gon nyom om loux ah noh. Si ngaix som hoig miex luan ra loui ngaix, gon nyom ra jub an ang nbax ing gah nyiex dix gaex gox. Nja lao miex geeing ba dox paox liang ang ged jei gon dix, bie miex geeing ba dox paox kaix gah ged jei. Gix dom hag baox dix hu qog Dax vad, "Gon yix ko hoig yaox ing blag nyiex nin Dax?"

"Ang, ang nyang boun dix ing, dom beix hoig dox gon nyom loui viang si maox paex (loui jub) dom daeg yaox dix ing, in moh nklog sang jix gix lai. beix nbaox gloi dox houig dix jub ha." In ndeeih moh loux njiad jix mglo Dax vad an.

Soun si mie yaong Ba Raog an gon dix ba moh jub paox liang mai jub ra pai houig gah nyiex, gix nbaox dox gon nyom jub loui laig nyiex vad. Kaix hoig dox gix gon dix loui nbog hu ah lai vad siam, gon nyom sang jix dix haog nyiex vad hoig uig nyao kaing ndaex yaong.

An dix ngaix yiex guad an dix gaex. Kee si ndaing nbiaong noh gah gon saex dix, si mie dix niad yaox ngai, ang ia liang nbax ux, noh nbriex dix hu mgaig gon saex dix ndaex nyiex vad.

Yam houig yiex guad an braog nyiex vad, noh om ba hmoung loux riag loux you gon nyom nan ndaex nyiex. Noh dom niad dix hu nbriex mgaig gah ndaex ndouh nding yam song riang kix. Noh dom yaox beeig dax vad an dix moh njie, gaing moh gaing nbraog, hngim moh hngim , si vai, dou gaex dom gon moh bui, mai dom ngai gox noh hoig raoh ngie nan. Yam an, noh daeg njaeh dix beeig si nbeix gon saex yiex guad an mai ang moing dix sang gum gon nyom, yiex guad an hoig yaoh bru kuan gah yuh gah mox gah nieh, noh dang diad dang diad dix dou ing grai gon dix hmoung, gon noh daeh grog krom bui yaong gix nkom yaong hu baeh dax vad beeig dix moh njie an.

Viang moh nan, bui haoh bui hun qe dix buing gah nad, nad ang lih; buing gah ag, ag ang lom, mug gah vaig, vaig gah ang lom. Biang hoig moh nan, dax vad si ngie an gon jix ho npom dix om daox ngu meed bui nklog ah "Klieh klieh" nan dom uig lih rom ngai dix.

Yiex guad an meed hrom gah mgroh mgrong je ba yuh pi jaox an, mai yaox jix ho noh daox ngu lih kaing ndaex nkoug dix meed bui. Noh biag jaong ndai dix mgleeing noh, gieh daox ngu jaong ndai jaox yong hu meed njie an. Dax vad si ngie moh njie an dom blud ( Bleed ) ndeeih nklog ah "Klieh klieh" nan. Noh dom hlad dou kaing bui hu si ngai. Kaix in, gon bui dom dong dix meed pi jaox gah si yuh jaox jaong ndai nbun. (Briex loux in ox, ang njie, pi jaox kin gix ndouh goui, moh hrom gon bui ba log ged yam ndex dix).

Viang moh nan, Gon Bui (Bix Ba Raog) ang dong mgrong sang blaex dax vad moh njie an yum, noh dom ja hmaing boud dix ih neix gan nyom. (Moh kee hoig vong hag guad, noh ah ang lai boun ih gah hoig mglaoh hrang dix) bui yaong ang lai yaox gon iag gon o ba sang dox noh ih, gix dom po mai baox dix nblaong njee.

Yam an ndix, ndaex yaong Ba Raog an goui bui si ndaing jix daix gah dix gaex. Noh hoig om nang si meix kom uig, lu lax hrom lu lax hri gah yiam nbun gon braix dix yuh gah mox nieh. Noh dom ah nin gah baox nyiex baox yaong dix, "Ex qe yuh noh ih riang gon nyom yaox."

"Ang dae dix moh, dax vad dee dong noh daix mox daix an, moh kee ang riang goui neix goui hnam." Viang bui hun dong mgrong si ndaing jix daix go an, moh kee ang dong nqom ba jix noh dom ndee mglib, gix dom bog loux noh ah nin.

"Ang jaox, ex log nbrei ged hmom hmom." Noh ndeeih ah nin.

Oud kaix in ra loui ngaix, noh nqi bui hun yaox riang gon nyom yuh dix, mai ah nin: "Houig yam dox beix noh gah dax vad, beix ah nin, jaox hrom gah gon nyom in liag, ga sang ih maix noh, hnyab hrom maix bux noh dix vud, mai sum je gaex noh moh Nji Hliu."

Yam dox bui Nji Hliu gah njie an, grai noh hmoung om loux grai jao yuh Nji Hliu. Soun sang ih nie Dax vad neix gon nyom, ang lai dien njiah hrom dix gah loux grai bui, yaog sae Nji Hliu gah biang nblog dix, ndum mox ndum an, Nji Hliu jix kliag nkoug dax vad ndud, hnam noh qid qid dix lih blag braix, noh dom nbang lia biang diex mai ndud hrom dix.

Moh kee deem Nji Hliu gon bui blaex dax vad moh njie an yum, kaix in, eix Ba Raog dom daeg ndeeih. yaox dix nyom oud si u goui, mai eix dom ang nbrai laig gah li vad siam kaix in. Biang hoig moh nin, moh kee dong bui moh Nji Hliu ba boun blaex pi jaox yum, eix dom yuh dix een noh jaong long braog yaong, soun sang gieh noh daoh eix kaing grax saex ndaex yum.

Loux lao sam lao Man Deui ndaex num 1963 ndix.

46. Vad Man Doung Mgong Da Li

46.1

In moh mgrong houig Dax pa jao gah Hag Diex eix Na Dag Man Deui mai mgrong ih eix li vad Da li ndix.

Yam gaoh Dax pa jao (Ba Jao) kaing braix Da li, mai sang diang noh Rom Saeng, Gon Hox hmaing bux noh diang rom, ang ju; Gon siam hmaing dix bux noh diang rom, ang ju, Gon mian hmaing dix bux noh diang rom, ang ju; bui gu je gu jong hoig hmaing dix bux noh gu gaex ndaex bui, Dax pa jao eix boun ang ju heui. Oud kaix, Dax eix Ba Raog dom dang nblog dix gah noh, noh dom daeg ju dix diang rom.

[Fig. 343] Vād man doung mgong da li

Kaix hoig boun viex Dax eix pa jao diang Rom Saeng, gix bux noh haog nblaong Ang Grag, njiad jo yam hoig si ndaing hax gouig yuh gah mox nieh. Gix hoig sang yum nie gah sang nyaex rom. Dax pa jao dom ah nin gah gix: "Gon eui, pan beix sang yaox dix nyaex rom, goug ji ex ndee mox beix gia rom dan." Bui kan gix rug hu gia ndee ji pa jao, rom njiad si ngaong nan rug goui gah. Kee in, gix dom dong moh pa jao ngai si yiex.

Ndeeih oud kaix, Dax pa jao baeng (plu) bi nbiaong, mai yuh tian. Loux bi nbiaong si ndaing om loux bi baeng (plu) Dax Rai Gam ndix, gon Ba Raog dom nbiaong gah, mai lai ah nin gah baox dix, "Hoig ndeeih houig Dax, hoig ndeeih houig Dax eix paox!" Gix dom hmaing Dax pa jao mgae dix plu bi mai yuh nkraoh (Tian), Dax pa jao dom ah nin: "pan beix sang muih dix plu bi mai yuh dix tian mai ex, beix ang lai boun dix ih li gid gaing mgaing haeg ox!" Gon Ba Raog ju loux pa jao, dom ang lai gid gaing mgaing haeg kaix in, eix dom ah moh nbeen li kraox (Saox) laig eix gah moh li vad mgong Da li.

Kee louh eix li oud dix yam baeng bi viex Dax pa Jao, loux nbeen dom ah "Yam baeng bi li gai sing." "Gai sing" moh loux Hox, ndee nbleeih gah loux eix moh louh nbeen.

Oud kaix, eix haog yuh nkraoh (tiao) num jag mai si nblaeng, si miang siam Ngim Dae yaox laig eix blag li pa Jao ba moh li vad Hox Da li, dom viex lien dix haog buing eix Num Jag, Dax pa jao ah nin, "Beix hngiad loux ex hmom hmom, dong yuh tian mai plu bi sang gai sing (Bi nbiaong), bo yuh grax ang moh mgroh ang njiad, nad siam ang jix groux eix." Siam ngim rug buing eix, nad gix rug ang jix lih, ndie lih gox rug ang jix groux eix. Oud kaix, si miang siam yuh nyaox dieh mgian gah eix, dox kie gad yaong Ang Grag ih mae nqoun braog. Kie Gad dom hnie siam sae hnam soux gah nad gix mai nbriex sae gah ndiang si viex veing eix. Nad siam dom daeg lih mai groux eix. Gon siam dom daeg beix. Dax pa Jao dom dou hu oud gah rang kruai (Koi), an ba moh si liex noh dix gaex dom nbriex dieh noh, bod meeih noh gah hlax lai yam laig id noh. Dax pa jao dom yum Rang kruai dan heui. Kaix hoig yum Dax pa jao, nbrung baing nbrug noh dom hu grax blag braix meng so, (in moh grax ah bui long eix yam dou dix kaing meng keen ndix), houig meng keen jing dung gah braog nyiex Dax Sa Ra hloung. Nbrung ndieh ndieh jaong dix gah nbrug nyiex, Dax Sa Ra hloung hmoung loux luah jaong nbrung, lih gah nbrug, nbrung kuah hlang viex dix, lai dom njiad jod kaing ndaex hlang, Dax Sa Ra yah dix gia lai an, noh dom ah nin kaix gia lai, "Sang hu eix Meng Ba Raog pao in," Kaix in, Dax Sa Ra hloung dom daeg dong dix blud viex li yei su houig Hag Diex eix.

46.2

Ga an ndix, eix Na Dag Man Deui laig gah nbeen siam, moh Siam Gaeng Ngim ba moh si miang eix. Dix num gix gouh nka dai mai nka kraeh niex gah Na Dag Man Deui dix nbog. Ga sang yuh eix naing Num jag mai Siam Ngim ndix, naing mgong Na Dag Man Deui hoig goui mai siam dix nbog nang. In moh kee laig eix gah nbeen li vad Hox Da li ndix. Mgrong naing in, siam ang beix eix, si miang siam gaeng ngim dou hu goug lien Hox houig deem dix buing Hag Diex Na Dag Man Deui. Si miang siam ah nin, "Pan beix deem yix buing Ba Raog gieh gix ndeeih ju dix moh gon rai be sin yix, yix dox beix ih mae loui log gaeng.

Oud kaix, lien Gon Hox ah sang houig deem siam buing Ba Raog, gix houig nbang gah si nblaeng. Gix dom gia dix yaox lai, dom daeg dong moh mgong Na Dag Man Deui ba laig gah li vad Hox, gix dom ah nin gah siam: "Jub bui braix in moh ba hoig laig gah li yix, gix hoig moh baox mgrom baox meed yix, nja lao yix sang deem beix buing gix, bie beix gox jo dix ang lai yuh si mah si mo mai gix." Kee in, siam dom ang lai boun buing eix.

Mgroh mgrong ih eix li vad Da li gon goui dix nblong. Moh Gon Hox dix gaex ba gaex Yang Sein (Sien) seng, noh gaoh kaing num jag houig baeng Na Dag. Wei Siang Da Reng (Noh moh ru si niex) dom, hu mai noh Da li. Wei Siang Da Reng dom boun Viex li vad Da li houig Hag Diex eix. "Vad man doung, mgong Da li", loux in dom lih ah nin.

Viex beix ru si niex (jao diam lai Seng Nyi ga moh ru si niex) ba gaex wei Siang Da reng li vad Hox houig Hag Diex eix, daeg goui ngie puan nju kaing. Yam Liang li vad dix houig Hag Diex eix, ba nbloun jix lai kaing baox dix moh Ru sai so ba gaex Bao Guang qeng wei siang Da Reng jo dix moh si niex ndiag, si meeig miex wei Siang Da Reng oud gah mgong riang bui. (Seng Nyi gah hoig hu yaox si meeig in ndaex num 1985, bui nbriex hoig nbriex dix houi noh) nju gon gix ba gon jix lai vad moh vad lao ba oud Man Gang. Kaix noh, eix Ba Raog ba si ndaing jix lai vad mai lai Hox brim ang lai goui dix gaex gox.

Hag Diex "sang gai sing" Loux eix moh Hag Diex louh nbeen ah Hox, ndee goui nyiex vad ba ding kaing baox moh boun ndaeh. Loux Hox dom ah "See Da Fux qi" gah. Kaix in, ba nie nbloun ding kaing baox dom moh nyiex vad eix Na dag. Kee in, si miang Hox dom dox eix ih jum loui mu: (1) moh jum hmaing eix moh jao nbung naing: (2) moh jum soun guang gon rai be sin; (3) moh jum soun li vad. Moh mox jao briex jao een jum kin gix ndix ang lai dong heui.

Nju dax eix Na Dag gaoh kaing Gien Bu Jai (Kampuchea, Cambodia) mai Ang vax ndix. Braix Ang Vax moh ndee yuh Dax eix mgong mong gah.

Loux lao Dax Rai Na Dag ndaex num 1985.

47. Si Mgrid Dox Nba Si Mgra Dox Non

In moh mgroh mgrong lieh nba dox non. Loux ndeh Dax Yiex miex geeing eix dom ah nin: "Si mgrid dox nba si mgra dox non." Si mgrid mai si mgra peig diam noh gah bux mai bux gei. Bux moh si mgrid, bux gei dom moh si mgra.

Loux nbeen ah nin, miex mai goui gon si meix ra gaex, Ai mai Nyi. Soun sang boun eei miex mai gon nyom kan giex ding daix lang jaong, noh hu ma ka hliex, yuh gaing vaing nqo gu ngaix gu som. Viang moh nan, moh kee gon iag Nyi ba moh bux, dom gieh Ai oud gah nyiex moh jao bux noh ling ngaix ling som. Kee in, Ai ba moh bux gei si ndaing greg hnyab mai ka hrom dix gah bux dix, noh dom grox hrao om si mgra. Nyi ba moh bux, ang yaox dix ka hrom ka hri dix, noh dom njiad gluing nan om si mgrid.

[Fig. 351] Si mgrid dah nba si mgra dox nōn

Kaix hoig ding Ai giex nyi, miex giex dom yum. Kaix si nbaeng bux aig kan giex miex dix, giex dom ah nin: "Miex eui, nbrie hoig mglib ngai mgrai loux maix kaing yiex, yiex hoig yuh maix hmom dom maix id, viang moh nan, pan maix gon goui loux sang ndeh soun yiex, gieh lih ndaex qaox maox boun som ox."

Rug houig boun som, giex rug qaox maox dix yaox miex dix kom ra gaex. Miex mai an liang dix ah nin gah gon Ai dix: "Ai eui, moh kee hoig liang maix dix yaox ngai si ngaix, gieh hrom maix ndouh ged ndouh son gah mgroh mgrong sang yuh maix grax muih grax hrom gah bux maix ox, Mai pan maix goui dix baeh lig baeh moi, maix ko dix dox non gah Nyi bux maix, in moh mgrong moh maix bux gei noh. In moh ba lih ndaex qaox maox jie Ai.

Ba lih ndaex qaox maox jie Nyi moh nin: "Nyi eui, moh Ai ba moh bux gei maix ba hoig bux maix seih laong nblaong njee, soun sang boun maix nbuan soun si ngeih si ngax, maix jo dix yuh grax nab grax yam gah noh; Kee in, pan maix baeh lig baeh moi, ko dix dox nba kon mgoix (Mguax) gah Ai ox."

Kee hoig moh loux dom nqom grai yiex guad miex mai an ndix, eix gon vax Ba Raog dom dong dix dah nba lieh non gah bux gei bux kang mai bux braix dix dom houig si ngaix.

Loux lao Yiex hlee Bang lag num 1979.

48. Mgrong Man Baing Biang Glom

Ndi ndix, goui Yiex guad dix gaex, ba gaex Yiex Dai, moh kee hoig ding nju ding num noh, dom yum kaing gon braix dix. Gon braix noh mai bui nyiex bui yaong dom tung baox dix briex saex si nbaeng yum heui. Gix sae noh ndaex glom hoig goui loui si ngaix loui som, moh kee ang si ngaix si nbaeng nyang ko, gix dom gon ndeh gah nyiex Houig ngaix loui, ndaex glom luah ah "Glung glung" nan, bui haoh bui hun lai jei moh si ngie (si ngia), blag dix gia ndaex glom, moh Yiex yum an ba ndeeih im. Hoig yaoh hoig yee gix gah yuh gah mox nieh.

Bui ku yum kan gix dom yaog ngei kix jei sang doi noh gah. Bui yum an dom ah nin: "Bo laeh ex gon eui, ang ex moh si ngie, ndeeih (Miex) im ex, lod ex lih kaing ndaex glom liag."

Gix dom ndeeih jaox hrom gah yiex yum an, kee hmoung loux in, dom ndeeih vaoh noh lih kaing ndaex glom.

Oud kaix, bui yaong qog noh, "Yiex eui, miex moh maix bui hoig yum, moh kee dix maix lai ndeeih im yie qoih?"

Noh dom. A nin, "Moh kee ang beix dox ex viex lai ndouh yuh grax meng ba yum."

"Lai did dom moh je dix?"

."Moh man baing sae bui biang glom." Yiex yum an grai noh si ndong. Kee in, noh nbaox grai bui hmoung jan je ba yaox noh klax yum dix ndaex loui ngaix an.

"Kaix hoig hu ex kaing beix, long ndaex grax noung noung, ndaex grax an si ndaing yian, mai ex si ndaing nbiaong gah gon gah braix dix, mai gah nyiex gah yaong dix. Njao ex miex mgong miex lua mox nieh, hmoung ngie ah ja 'viang viang' braog dix kaing."

"Ang moh loux ah ja yiex, moh loux yiam yix maix."

Yiex yum ndeeih ah nin, "Loux yiam bui im, bui yum ntua noh moh loux ah ja. Kaix in ex hoig hu houig gah meng bui yum, Rom glong ding oud si vie veing, bui dom si nbaeg biang glong, gix dom gieh jao bae si nbaeg goui. Bui bae si nbaeg an qog ex, 'Goui lai sang laig maix ndaex meng lieh?' Ang, ang ex dong lai ah maix. Ex ndeeih bog loux noh ah nin. Noh dom ndeeih ah nin, lai moh man daing beix Ba Raog gah geei baing, ang boun dix yuh gah geei luad. pan maix ang viex lai hod dix, jo dix ndeeih ing dee ha.' Kee in, ex ang yaox dix laig ndaex meng, dom ndeeih im.

Kaix in, gix nbaox qog yiex yum an, "Gon yaox maix ba dix braix bui yum gox Yiex?"

"Ex gon yaox viex bui yum moi laig ndaex meng. Viang moh nan, moi jie gix ang jix kiab ngai dix. Pan bui im sang liag moi dan, ji ji ngai moi gah mgian dix, yaox ang kiab ngai dix dong noh moh moi bui yum, dom ang liag."

Kaix hoig lao Yiex dai noh yuh nin, eix Ba Raog dom dong dix sae bui yum viex man baing biang glom kaix.

Loux lao Yiex Roung Bang lag num 1982.

49. Boun Bai Gon Si Yong

49.1

Si miang si yong an ndix goui ngie gon nbun dix gaex kaing, viang moh nan, gon nbun dix gaex an hoig jo nqom saex ra loui kix ra loui num. Geeing noh ba moh si miang si yong an hoig daeh dox gon dix ih si ndah gu je gu jong, nqom saex boun ang jix mgrai. Kee in, noh dom hu grub Mouig mai si ndaing ki hrom dix, hmaing Mouig deem dix ged jeeix. Mouig dom hnie noh hu qog num kaox goui hia gah.

Si miang si yong dom hu qog Dax kaox ah nin: "Dax kaox eui, jaox hrom jaox hri gah gon ex jeeix, hoig saex noh goui ra loui kix ra loui num, daeh dox ex noh ih si ndah si dim, boun ang jix mgrai, Dax mouig hmaing ex houig qog maix Dax kaox bux gei bux kang gah mgrong sang boun bai saex gon nyom in mgrai, hnyab hrom maix deem ex ged liag." Si yong hu rog nbuan soun gah Dax kaox oud hia ndaex ah nin.

[Fig. 359] Gon ndoui boun bai gon nbun si yong

Dax kaox bog loux si yong, "Ang jaox, bux eui, bo od yuh maix laex hrom, jao sang boun bai nqom saex gan maix hoig goui dix gaex, yax hoig ndog meed baox dix mai yuh baox mgrom mai baox. Noh moh bui hoig deei nqom saex lih kaing ndaex vaig ex ga an, ba sax maix ndeeih houig gah ex, noh groux maix din.

Yam an ndix, goui gon ndoui dix gaex, biang hoig jao mglib ngai mgrai loux miex geeing noh kaing noh, giex ang yaox dix een noh ih sin ngao did dix, kee in, noh dom moh bui gin houd dei dei. Viang moh nan, noh moh bui rian dom iag dom o dix, dang dong dix yuh gaing yuh nqo, sog dix ih ba ih ba un moh kee yaox gon ndoui an naog rom hia ndaex kaox grouh dix mgong, noh dom hu qub daix dix ndaex louih kaox, mai deei dix ih rom hia. Kaix in, kaox grouh an jix ndeeih im, Dax kaox dom ah moh bui ba bai saex dix mgrai, noh dom yuh baox mgrom mai gon ndoui an.

Ngaix an, kaix hoig ing si yong kaing num kaox, gon ndoui houig deei rom hia ndaex louih kaox. Dax kaox dom nqob daix noh (Gib, daix) mai ah nin gah noh, "Gon ndoui baox mgrom eui, ka maix hrom hri dix gah yuh gaing biang hoig moh nin, maix daeg sang yaox dix ih nbrie mox nbrie an kaing, ang die, nbaox sag yuh vaig du maix. Hnyab hrom maix oud mai ex din bie brah som ngax,, houig ba sax maix sang deem bui haoh mae dix gaex, mai noh sang ndeeih dox maix ih ba ih ba un, gieh maix yaox grax hmom nqom laoh."

Gon ndoui houd an ju loux dax kaox, oud mai num kaox soun sang njun noh gaing ba sang hmaing si yong noh deem dix.

49.2

Houig ngaix kaix, si yong houig gah num kaox. Dax kaox dom bloi daix gon rid oui, mai grai si yong hmoung, "In moh jao daeg sang boun bai saex gon maix."

Si yong dom viex bui houd an hu laig gah nyiex ho oud dix mgreem rom. Ga sang laig giex ndaex rom, si yong beeig dix moh nbrung baing mai hnie gon ndoui nbrug dix. "Yib ngai maix ox, ax sang laig mgreem rom pao." Gon ndoui yib ngai dix, ang lai yaox braix yaox glong, hmoung ngie ah npaeng "Vu vu" nan ndaex hyaog dix. Oud dix vud ngie, si yong ndeeih ah nin, "Nblaih ngai maix." Gon ndoui nblaih ngai dix, hoig yaoh gah houig oud meng ho meng hang, nyiex nbeng hoig yuh dix gah mae gah kri si ngi si mgong om nqan si ngaix.

Gon ndoui an qog ndee oud gon si yong gah geeing noh, si miang si yong dom viex noh laig gah ndaex log oud gon dix. Gon ndoui an dom yaox moh rub rub bui gax gah ba vu hvian dou gaex gon si yong. Noh nbriex ged yuh nin ndaex hrom dix, "A miex eui, nang si yong yum gah ndaox dix kaing gu je lieh in, gon saex yie yuh nin gah beng ang jix bai." Noh hnie geeing si yong lih gah nbrog, deei mgon viex dix mai niad bad rub gah, kleeing rub kaing dou gaex gon nbun si yong, niad dix qub rub an ndaex nbae viex dix; gon nbun si yong nbrax ndum mox ndum an. "Haog gah nyiex heui, saex gon maix hoig mgrai."

Geeing si yong laig ndaex nyiex, rug yaox nbrax gon dix, ndum mox ndum an grub gan ndoui si ndaing houd an, mai nab yam noh ah nin, "Bui baox gei eui, hoig moh maix kri dix ndiex si yiex dix mgaong biang gon ex, hu ax gia je ba sang ih maix ndaex nyiex ex, muih maix dix viex je dix, deei maix viex je an." Si yong viex gon ndoui an hu gia graeng nyiex graeng ma, sin ngao kin gix gah ndaex grao noh. Mae, kri, loun goun mai je ba ding nguah miex nding miex ndod mox nieh, hoig haoh hoig hlee ndaex grao si vong.

Kaix hoig sag gon ndoui an gah yaox sin ngao si yong, noh ndeeih meed hrom gah dix ru, ah nin gah ndaex hrom dix, "Mgla dix yuh did dix gah sin ngao si yong." Noh dom hmaing ngie dix viex si mging mai aing nbrun, moh kee ged noh dix sang ing sum dix ih hlax si oui si og, mai sae poun gah hlax si mging ngie. Kaix an, noh hmaing dix viex kaox mgix dix mu, moh hlad noh grax hu dix si ngai, ged dix sang mgix noh hod grax. Kaix in, noh dom hnie si yong dox dix biang rom.

Houig biang rom blag raog, kaox mgix an jix moh vaig fang gin lom. Noh houig gah nyiex ndeeih yah nbae sae si mging mai aing nbrung gah. Si mging jix moh miex kri, aing nbrung dom moh miex mae. Kee in, gon ndoui gin houd an dom yaox dix moh jao mi mai yaox dix deem joi bui houd bui s npom nyom oud si u goui. Kee in, loux nbeen dom ah nin: "Gon ndoui jix brei, jao mi jix laex."

49.3

Kaix hoig yaox gon ndoui rian an dix mi mag soun yuh noh grax daoh gah gon si yong, noh hoig ao je gaex gu braix gu glong. Bui nieh an dix gaex hmoung mgroh mgrong in, noh dom nkoing hrom gah yuh gah mox gah nieh. Viang moh nan, ju ngie nyad dix biang nqad mai ged dix mgrong sang mi dix ling ngaix ling som. An dix ngaix, noh dom hu qog gon ndoui mi gah rian mai gah hlag dix an, "Hman maix gah je dix baox mgrom?" Bui rian an yaox moh go in bui nieh, dom ah nin gah noh, "haoh diag kaox diag oux ndee mox, maix hu qog dan."

Soun ged bui nieh an dix sang mi nang yuh dix, noh dom mgu hrom hri dix hu ndaex diag kaox, rug yaox doi, dom qog: "Doi eui, grai ex hmoung mgrong je ba sang boun ex mae gah yaox?"

"Maix hu qog gah moi, moh moi ba dong kaing ex." Doi ah nin.

Noh hu qog moi. "Moi eui, grai ex hmoung mgrong je ba sang mi ex gah liag."

"Ang ex dong, maix hu qog gah num kaox goui hia." Moi ah nin.

Noh dom hu qog gah num kaox goui hia gah. Dax kaox jaox hrom gah moh noh bui houd, hnie noh hu hmaing gah si yong. Si yong viex noh houig gah nyiex dix, nqi noh yaox mae kri om nqi noh bui bai gon dix yaox. Go nieh an ah nin ndaex hrom dix: "A laoh eui, mi ex kaing bui pao in!" Noh ang nbax njun si yong hngaox dix hmoung, niad bin bin mae mai kri du du noh ndaex nbae bee ding dix.

Hoig in, si yong dom ndeeih dox noh lih blag raog. Yam houig noh gah nyiex haig mgaex hrom yuh gah mox nieh, diad noh bui yaox jeng "Houig gia sin ngao ex nyom eui, mi ex kaing beix pao in." Ga sang yah noh nbae bee ding an, hoig yo bui houig gla "mae" dox si yong noh ih. Hoig mgrum bui nyiex bui yaong pao in, yah noh nbae dix houi "Mae kri" lih hoig moh miex aing nbrung aing moi kom mu kom miang, klaix yuh nbae bee noh, mai daix noh gox hoig moh ngie aing kaing kom uig. Yaox bui hun mgrong in hiog glian vaig du dix gah nyom ngiah go an kom uig kom leeing.

Bui nieh an, ang ang ngie moing dix gah gaing in.

Loux lao Yiex dao Yaong gua ndaex num 1985 kix 3.

50. Mgrong Boun Si Meix Sin Nbun

Ndi ndix, moh kee si ndaing nbrax peed (puad) si meix diag mai nieh yuh gix gaing ma, gix dom houd kaing nbun. Bie gog moi jie gox, moh kee hreeng ang nblaox ang joux, nqoung gog mgraig, moi dom ,lih kaing ndaex gog, npuing dix dou hu ndaex diag ndaex du, beeig dix moh moi braix, moh bouih kin gix. In moh mgrang ged bouih giex moi braix gah biang Hag Diex heui.

Si meix an dix gaex, moh kee nieh yuh noh gaing ma, dom mad (meng) dix hu yuh lai mgee. Viang moh nan, nja lao noh sang mi hmag yuh dix, bie ba sang ih noh nbrie mox nbrie an ang nbaox (nbax) sang yaox. An dix ngaix, noh dom ah ndai hu yuh lai mgee yaong dang ndaeh, houig baeng nyiex miex mai dix nyiex.

Miex mai an moh bui mi mai ba si ndaing hang hrom, kee in, bui lai dom rian houig baeng nyiex noh. Noh baeh ia jia blai, dox go yuh tai an ih briex nyom rom hloung. Kaix hoig sag vaig naog du si meix yuh lai an, noh hod nbriex mgaig ndaex nyiex ndaex ma miex mai, mai kong nbrie eei noh kan gix, "In moh nbun laoh lie dix gaex." Kaix hoig yaox hoig yung noh mgrong ndaex nyiex ndaex ma miex mai, dom ged ndaex hrom dix yuh nin.

Houig kaix, noh dom hmaing dix id nyiex miex mai brah som an, "Nang hmom hrom eui, hoig hla braix gah grax long nblong hu ex, rog maix gieh ex id nyiex dix brah som ngaix liag?"

"Ang yuh did dix nbrie hla braix maix ih id din dix som ra, jix jix, bux gei." Miex mai ang dong moh hrom hlag bui an dix je, noh dom ju loux rog hmaing noh.

Miex mai dom si meix yuh lai an id ndaex log. Kee hoig id giex nbeen dix log sub, miex ma hmoung luah ndaex log ah "Grad grad" nan, noh hlad noh moh giang ba kliag graeng nyiex dix, dom goug yo si meix, "Baox gei eui, maix nklad giang liag, bo gieh kliag graeg ndaex log."

"Nang eui, ang moh giang, moh kee ang nqad dom maix si ndom, ex dom joux dom, moh loux nqad joux ex dom." Si meix lo (Yeed) dix bog loux miex mai ah nin.

Kaix in, ndeeih loi id dix vud, ndaex log ndee id si meix ndeeih ah "Grad Grad" nan. "Bux gei, yuh dix nqad lai ndeeih luah?" Miex mai ndeeih qog.

"Haoh hung nyiex maix, ka ex hrom dix gah giad hung dix, ex dom graig nqad in."

"Pan moh nin, gieh loux graig maix jeeix, sang id nie ex did."

Ndeeih oud blag log sub, loux "Grad grad" an ndaex log nie si ndaing luah kaing ga an.

Miex mai nbrah nbraing gah gieh bui an id nyiex dix. Noh dom ah nin, "Hoig moh id yie maix gah nyiex ex, maix bliex ndeeih gieh ex ka hrom dix gah sang id nie dix, moh ged maix hrom je dix liex?"

"A giex eui, saex vaig ex gah ih moig ia yuh maix, ang maix hvi sae si ndah ob ndaex lieh?"

Miex mai hlad gah loux in, bu bliag dix di (dia) ngu mgix, hu nbliex go "saex vaig" an ndee id noh, si meix an ang keem dix ih hrax nbi, mai ang ih graeng ih krai. Miex mai hoig yaox dou gaex noh kom uig. Noh hoig laig hrom gah, man dix id mai si meix yuh lai. Ga an dom nqob daix noh mai ah dix nin "Maeng moh maix miex mai, maix jix yuh dix pid mai gon si no moh ex, pan maix ang sei ex ih, ex sang yo bui houig gia mgrong yuh maix."

Miex mai hlad gah ah noh sang yo bui hmoung gaing ba yuh giex, dom niad ah nin: "Bo yo bux gei eui, sang ih maix je dix, ex log dox ja moh ang maix boun dix gieh bui dong ba yuh ex som ngaix."

"Pan ah did, maix jo dix sei ex ih moi kom gog, nyiex kom hlang." Si meix ndeeih a nin.

Miex mai ang tai dong mgroh sang yuh dix, dom sei si meix ih moi kom gog, nyiex kom hlang. Kee in si meix dom blud boun sin nbun.

Loux nbeen lao Nyi Gab Man Deui ndix.

51. Mgrong Kun Nyi Ba Moh Si Miang Nyiex Lie

51.1

Braix Nyiex lie oud blag seih Si mi sang giex Sang tung seih mgong loi mu. Yaong oud Kun Nyi moh kee jo moh yaong ndaex mae, loux siam dom ah Veing ngen gah. Ndee houig guang si miang Nyiex lie ba moh kun Nyi, blag nblaong houig braix Ba Ga Diex giex braix Sang Tung; blag njee houig loi loung (Nang kang vu) blag lih si ngaix mee giex Si mi sang jo dix moh rom glong Nang ka jiang; blag glib si ngaix dom houig gah braix Hung Jung, Jung lung, si nax giex Hag Diex guang si miang Mang len dom moh laix tux, Ma Dia, Man pan kin gix. kin moh braix gon boun briex ex ndaex hrom dix, lud loui ndee mox, bui gon si ndong gah ko gon goui. Loux in doun ndee mox dog glog ndee mox tian o! Kaix in, si miang Kun Nyi gon goui si nax mee mai si miang Ying liex, si miang Ba Dou nang heui. Biang hoig moh noh si miang Gon vax Hag Diex an, noh gon boun guang yaong Siam Na Fang mai yaong Mian Bang vu, Bang li kin gix.

Yam an ndix ndee ang mee eix Jung Gox mai Man nbax mguah dix si ndong ndaex si miang gao nyiex dix an, kaix si miang man leng (Yaong leen) moh si miang Nyiex lie Kun Nyi ba nie hun gon rai ba nie ding riang kaing baox dix heui.

Laig ndaex num 1946 ndix, jao diam si miang nyiex lie ih lai houig lai hu gon siam ba gaex Ai fax diam ex viex "nbeen je dax si miang nyiex lie» dix pug. Si miang nyiex lie hnie ex ing dox lai in gah vong Jung Gox, Oud kaix, moh kee jo yix laig nbang naing buing yaong Bang Jog giex bui yuh lai baox. Yaong Bang jog uig mgleeing, ai in leix broui ndaex ngu dom si ngaix ex dom glih hrom dix gah man lai in broui heui. Viang moh nan ex gon boun briex hrom dix gah si miang moh je Dax je Yiex gix, houig ndaex nju kun sai (Noh goui gao sib haoh), Kun nyi (Goui nju hroug sib num haoh), mai Kun Da ma ha gix loui nju hoig goui 1300 num haoh. Nbeen sam sib, eid nju (31 nju). Ndaex num 1943 ndix, ga sang houig lien yiux jix dui buing Hox rom (Japan) nbang dix oud veing nyiex lie, moh ex ba liang dix houig dan. Ex houig gum gong vong Kun Sai ba moh geeing Kun Nyi. Moh kee hoig si ndaing guad noh, laig ndaex num 1920, dom dox gon miex ding ba moh kun nyi blud vong (Si miang) moh dix. Soun si mie kun sai dix boun gieh Hag Diex Gon Vax moh ngie vong dix gaex meng dix mu kaing, mai sang gieh noh dix boun moh si miang biang si miang, noh yuh naing bie nju dix. Biang hoig yuh noh naing mai bui dang je dang jad (Om Hox siam kin gix) noh gon yuh noh mai baox Gon vax dix. Kaix hoig dox noh kaox mglom si miang gah Kun Nyi noh ang oud mai kun nyi ndaex nyiex ho ding, dang oud laong yaong gah ndaex nyiex bloung. Moh ngie si liex noh ba oud mai noh ra loui gaex kaing.

Yam viex Kun Nyi ex gum geeing dix si miang kun sai, ngai noh hoig hvaig, hyaog noh hoig hleed, viang moh nan, loux lao noh gon si ndaing. Noh laig gah li vad siam mai dong lai siam Bong, lao noh mgrong buing naing mai mian. "Sang Fux Ju" ndix, noh si ndaing meed hrom gah si miang Ba Dou, pan ang moh nan, noh ah sang boun Gon Vax braix an moh meng dix mu kaing, mai ah sang boun dix moh si miang dix gaex kaing biang gix. Kun sai daeg yum ndaex num 1950 ndix.

Braix guang si miang kun Nyi Hag Diex nyiex Lie om Hag Diex si miang gao nyiex dix 11 an, gix ih li vad siam Bong kom uig. Nbeen gid gaing mgaing haeg ang lai goui gah Hag Diex gix. Yam an ndix, ndee gon biang gaing moh ngie nbaoh Ba Ga Dix kaing. Hag Diex Nyiex lie, biang si mgah gix gah loux je Dax Yiex miex geeing dix; gix gon si ndom jix loux Siam Bong. In moh kee laig gix gah li vad Siam Bong heui. Moh kee hoig si nkiab Hag Diex som gix soun si mie Gon Bui Hag Diex oud dix vieh va, si miang gu si miang lai nkrang Hag Diex kaing baox, in moh mgrong sang goui naing braix gix nqeeng nqeeng heui. Siam Na Fang yaox dix yuh gaeng (Gaing) ,Gon vax braix an yuh ma mgong. gix si ndaing jix njog ma yuh dix dom hmom, viang moh nan, kee leix Hag Diex si nkiab (si nkoux), gix ang gub gah briex, ka hrom dix gah houd gah si npom.

51.2

Kaix hoig blud mgiex kun nyi si miang Nyiex Lie, laig ndaex num 1936 ndix, eix Jung Gox mai England houig diag mee Hag diex braix oud si miang gao nyiex ra an. In moh kaix hoig buing naing Bang Rung kee bae ndaex mae ndix. Soun ang gon rai eix Jung Gox boun gieh Ga la baing (England) houig jax jiang gah Hag Diex dix; Gon Hox ba gaex Li Jang Sein (Li Si Jex) dom viex "Si Nang Yi Yung jing" Houig gah braix Gang se, Ying liex, Ba Dou, Van Jiung kin gix. Mai bui eix Jung Gox jan ba hu diag mee braix kan gix hoig hod lien Li Si, Jex laig ndaex yaong guang si miang Ba Dou ba moh yaong gang le. Giex ged dix sang mug ma sa yeem dan, mai oud dom hreeng. Lien kan gix moh bui loui boun yieh gaex, hoig nbang braog yaong oud si miang Kun Nyi, noh lai jei si miang Ba Dou (Du) ba moh kun sam goug lien Hox buing dix, dom krom gon rai dix houig lai lom lien Li Si Jex (Li jang sien), "laig ndaex num 1937 ndix, gix dom buing baox braix yaong hleig (Ying pang), Lien Li si jex ang beix, si miang Li si jex gah leix jo dix mad ndaex, naing in yam dou noh ndeeih ing blag braix si mi sang. In moh mgrong ang gix nbax gieh si miang Nyie lie ndouh hrom gah gaing sang yuh dix.

51.3

Laig ndaex Num 1942. ndix, Lien. Hox Rom (Japan) houig buing Meng Man mai beix noh. Lien eix Jung Gox ba moh jub lien si miang Gang Li qu (Di lux jing), lien Du lix Ming (Di Vu jing) houig rieb buing lien Hox Rom meng Man ang beix, gix dom mguah dix goui ra loui grax ndeeih dou ing blag Jung Gox. Lien Gang li qu ing nblong Meng keen houig Gaeng liam; lien Du lix Ming ing nblong Dan yan, Man Duing, Meng mao, Nang kang vu houig Gaeng liam, Meng Hai. Oud kaix, dom moh si miang si ndaing ding gah ndaex Ying Nang ba gaex Soung Si ling (Si miang lien di see seex yix (41) jix tuang jing) ndeeih bloi Jang jeng vu mai Jang vang Meui hu krom lien bu prad dix ndaex Meng vax, mai dox giex moh si miang. Jang Jeng Vu moh si miang lien, Jang vang meui dom moh si miang Juang ying (Si miang Hag Diex). Jang Vang meui dong moh si miang Kun Nyi ba nbloun ding riang braix an, dom hag giex yuh baox mgrom mai baox, mai si miang dang gaex gox, Jang Vang meui gah hmaing gix yuh baox mgrom mai baox. In moh lai njouih nqan baox dix soun sang buing Japan. Jang Vang meui sang gieh si miang Kun Nyi deem dix krom si miang Gon vax ba moh gao gaex si miang a liah (si miang 17) mai Gon rai gix buing Japan, Kun Nyi si miang nyiex lie dom sang hmaing Jang vang meui deem dix boun moh si miang ding biang baox gah mgong Gon vax. Mgrong hrom ged giex, yam an ndix goui ndee hmom soun buing eix naing viex Hox Rom. Viang moh nan, moh kee Pa lie sie Man dix gaex ba gaex Kan Liang boun nbriex viex lien Hox Rom pai houig buing lien Jang vang meui mai Jang jeng vu, bie giex si miang ra gaex an ang jix ih hrom baox dix. Kee in, nbog in, lien Hox Rom dom beix, Jang vang meui dom yum ndaex naing in, Jang jeng vu ndeeih ing braix Da li ndee oud Si Miang ding; jub lien giex dom dang bu prad dix braix Nyiex Lie, guang Jung kan gix.

Houig ndaex num 1944 ndix, Lox Jeng Ming, ex, Liux ya Nang yi Su Tao, Li kai yun yix ndeeih viex lien houig oud yaong liex in moh ndee oud gon si miang Kun Nyi, noh gaex E ma Ha. Oud kaix yix dom viex kong pag lag song hu gum Vong (si miang) Nyiex lie kun Nyi. Yix hoig dong noh om ba yaox eix si voui, pan Gon vax ang deem eix gah naing braix in, boun ang ndouh jix beix lien Hox Rom. Yix dom yuh baox aig mai kun nyi gix si miang braix an. Oud kaix Gon vax mai lien viex yix njiad jix ih hrom baox dix, yix dom ang lai boun gieh lien bloi Hox Rom jung gah Hag Diex braix an. Hox Rom dom ndie ngie doi Rom Grum (The Salween) blag njee.

Laig ndaex num 1945 kix 1, si miang lien Ga La baing (Englang) ba gaex Bex Tex ah sang viex lien dix laig ndaex "Vax zhou" (Meng vax) nbaoh oud yix braix an, pan yix ang gieh gix laig, ntua sang hmaing jag bu houig dog yix gah blix daoh. yix dom bog loux go an ah nin: Gon vax gouing soug ngai gah beix bui Englang pan beix nieb boun quh dix, gieh gix meed hrom, yix nkram nyiag bie yuh gix gah beix." Kee in, Bex Tex mai lien noh dom ang boun quh. Yan an ndix; moh kee ih yix kun si miang Nyiex lie hrom baox, dom boun nkree Bex Tex mai Seex Bing qing ing kaing braix mgong vax dan.

Laig ndaex num 1945 kix 8. Hox Rom hoig ndag gah naing. Braix mgong vax gao si miang a liah an (17) lien viex yix hoig si ndom oud gah. Mai Gon vax hoig mgaex hrom dix yuh baox aig mai yix heui. Houig num 1946 kix 1, bui Gox Ming Dang oud ndaex Gaeng Dum ba gaex Li Jung qeng haog giad yix gah ndaex seng. Kee in, yix dom ang lai dong mgroh sang yuh dix gah ang si miang ding deem yix. Yix viex lien ing houig gah Si Mix Sang, dom gieh gon lien dang bu prad dix sog yuh dix ih lai mgee braix an. Ex mai Yi Su Tao dom viex lien hod dix si sib gaex kaing (40), ru rie dix ndaex laih Si mi sang, blag braix yuh lai mgee, blag ndaex moh rian dix rieb naing Gung qang. Houig ndaex num 1948 ndix, Gung qang Dang oud ndaex Meng Tai ndeeih ing gah eix Jung Gox, lien viex yix dom ngaeh naing mai lien Gox Ming Dang. Hag Diex braix Lang qang kom uig dom yaox dix gai fang ndaex dom daix yix. Ga sang ing houig yix ndaex Si moung, (Si mix sang) kun Nyi hoig rian dix dieh yix. Moh kee hoig giad su sag ndum an, yix dom nkram noh.

Houig num 1949 ndix, Hag Diex Lang Qang yaox dix Gai Fang. Jub lien Gox Ming Dang ba moh "Fang Gung Jiu Gox Jing" dom blud dou hu oud braix guang Kun Nyi mgong Nyiex Lie. Gon saex nbun Kun Nyi meix si miang lien Gox Ming Dang, mai gix yuh dix ih lai pein, dom si ndaing mi yuh dix kee in.

Laig ndaex num 1970 ndix, lien Reng Ming Jing boun dix ih Hag Diex Nyiex Lie. Jao kun Nyi hoig goui nju nbeen beid sib (80) num haoh, loux lao bui hmaing noh viex gon dix loui gaex mai gon saex dix dix jub dou diang Rom Grum (Salween) hu oud Hag Diex Nong pa, Dan yan sein sein heui.

In moh bie dong ex mgrong nbeen jub nyiex si miang Nyiex lie.

Seng Li siao quing ba diam lih gah lai Hox.

52. Jub Nyiex Tian Lao See Yaong Soi

52.1

Tian lao see, noh moh ru yaong gaeng, mai boun dix moh si miang "Liang jang" ndaex Yaong soi. Yaong soi, loux Hox ah Ai soi gah, moh kee moh bui ba gaex Ai soi ba liang dix houig bang, Gon Ba Raog dom sum je gaex moh Yaong soi. Loux lao guad, braix Hag Diex Yaong Soi, moh Rou Nam ba liang dix bang kaing baox. Yaong Soi daeg bang dix kaix Rou Nam ba liang houig bang Yaong soi dom moh ru Sai so. Gix gaoh kaing Hag Diex Kun Ma, goui loui baox aig. Si meix loui baox aig in, dou kaing Kun Ma oud braix Daoh Nqax gah yaong Gai, kaix oud yaong Gai dom moh gon ai ba gaex Soi ba dou houig bang yaong soi. Kaix hoig boun Ai soi (Sai so) dix houig oud dan, dom moh ru Yaong Gaeng, Si Niex ba nbaox houig oud mai gix.

Yam liang, Yaong soi, Rou Mong, Bang Bad, yaong laong, Bang Hnai, Dong Mi kin gix dah nba mai dox nka Hag Diex gah yaong Rou Nam kom uig. In moh kee moh Rou Nam ba liang dix houig oud voui (ga). Laig ndaex num "Guang si" gah ndaex nbeen "Qing qaox" ndix, kee ang gon rai bui hun lai boun tang nqom mgud nbeen Qing qaox gaing dix, Gon Mian, Ba Raog dom ih hrom hri si mae baox dix feen (dieh) kaing gix (Qing qaox) mai dog naing mai gix. Houig ndaex Guang si nbeen gao num ra (12) houig gah gao num gao ndaix (18) ndix, Yaong Gaeng mai Sai So oud ndaex yaong soi boun dix ding num ding bang, mag mi di hlong, Gix dom ang lai ju dix oud mgreem veei Rou Nam, lai nkrang dix moh si miang biang baox. Laig gah ndaex num Guang si gao num ndix, (num 1886) si miang Mian gah braix "Sang Gai Sing" ba gaex Jang Deng Fax (Geeing noh moh Jang f u Gox), mai gon noh Jang Ding un krom Mian braix Gaeng liam, Num jag, Ndaex Glag kin gix, mai Gon Ba Raog, yaog buing naing mai Qing qaox. Yam houig si miang ,lien Qing qaox gah Mian ling, Hag Diex yaong soi dom jo mgong lai nkrang gix naing in kom ra blag kaing baox dix. Ndaex num Guang Si gao num loui (1887) , si miang lien Qing qaox ba gaex Lux Quing mai Yix qex Dang Quing rog hmaing si miang ding "Ying Gui Jung Dux" ba gaex Qen yiu ying (Cen yu ying) dig guad brim braix mian ling, blud gieh moh si miang bloi vong ba houig guang braix an. (Loux Hox ah Gai Tu Qui lioux gah) oud kaix dom sum "Mian ling jeng biao ting" goui, gieh jeng bian ting in guang Hag Diex nkoi seih grong braix Qing lux, Da sang, gon ndeeih gieh Gaeng liam, Ngim Dae, Ngim Hne, Gaeng Dum laig gah Fu pu Ex (Pu Ex Fu) kee in, yaong soi dom nie jo moh nbang grax kom ra blag. Laig ndaex Guang si houig gao num a liah (1891) Lien Mian dieh Qing qaox nie brei nie hun gu si ngaix. Kee in, Jeng Bien Ting mian ling dom ndeeih sum Si Mi Sang. Mo noi, moung bing, Bang jung, Jiu fang kin gix dang moh "Tu Mux" (Dix mu Tu mux sang moh nbeen dix qi si ngaix), dom ndeeih gieh yaong soi mai ndaex Glag moh "Sing Jing" (Ndee oud lien bae grax bae ndiang 100 gaex) ndaex yaong soi dan dom gieh moh yaong gaeng ba boun dix moh si miang "Sing jing". Laig ndaex num Guang Si houig dix nga num liah (Num 1900) si miang lien Jeng Bien Ting nbaox tian bloi lien lih oud ndaex. Num jag mai yaong soi. Yam an, moh kee rian dieh Gon mian mai Gon Ba Raog nbeen Qing Qaox kee nie luan ih gix gaing gon rai be sin dix.

Dax pax Jao Bang Hnai krom Dax pax. Jao mian ba gaex Lox Jax Bu, Li Sang Ming mai gon saex Jang Deng Fax ba gaex Jang Qaox Veng viex gon rai dix yuh nkraoh (Tiao) yaong soi, Rou Nam, Rou Mong, Ang Grag, Num Jag kin gix. In moh soun sang nbriex gix krom bui dieh feen kaing Qing qaox heui. Lien Qing qaox ba oud ndaex yaong Soi ged naing sang njih, kee hlad gix bui glad rom kaing dix, dom krom o kang, doum, ngoi kin gix sae rom naog gah.

Uig houig ngaix sang yaog bui vo, loux ntua bui gu ndaeh gu ndee gon mian, Ba Raog sang dieh lien Qing qaox hoig daeh gu nyiex gu yaong. Lien Qing qaox ba moh veng su gix ndaex yaong soi ba gaex Lao Sie an, (Gon saex noh moh Sie Sang Hox ba oud ndaex nyiex briex Meng lam si ngaix) nju dax gix moh bui Hux Guang, moh kee moh mouing noh nbun Hox Nang Blox, mai nyiex baox noh hoig yuh baox mgrom mai Ba Raog. Gon Ba Raog dom nbriex mgluah nyiex baox noh hmoung mgrong sang lih naing. Miex mouing noh dom nbriex nbluh krei dix dou lih kaing yaong soi ing moux dix Nang blox. Ngaix yaog bui vo, naing dom njih. Kaix hoig luah nad gu nyiex gu yaong yam njiad hvaig vu vi braix, nyom yaong soi goug nyon nad dong pao gah nyiex nbang lien Qing qaox, lien Qing qaox dom ndēeih buing yaong soi; houig mgrēng som, Ba rāog yaong soi dēei log oux sae hmee nād ndaex, mai mād dāi buih nbun gah mōing log oux, douh grei log oux gīeh noh mōh mōg ngū, goug buing nyīex nbang lien gah. Hoig luah "mōg ngū", hmag mōg ngū hu bu prad dix ndaex nyīex hnyee (bloung) lien Qing qaox kom mu kom miang, nyīex dom broui kom uig. Lien laoh lie nād kan gix ang lai dong mgroh sang yūh dix, dam dou kaing ndee oud dix.

Ndaex si nax yaong sai giex Bang Bad, hod grax nblong sang jo lien Qing qaox dix hu, yaong soi hoig doug ngu nyong gah si nyeig. Lien Qing qaox lai jei mōg ngū nad hmeed viex Ba Raog, (Yam an, Ba Raog daeg yaox ngie dix viex nad hmeed kaing, lien Qing qaox viex jie dix nad tung pao) gix dom sang nyao uig buing nyong gah hmag nad hmee nad viex dix. Yam houig gix diah yaong Bang Bad, ang lai yaox je ba sang buing nad gah, Ba Raog dom nyao mug gix gah vaig, mai nblung du gix gah bliah.

Lien dix "sao" (dix yieh) gaex ndeg ngie ba gaex Lao Sie an ba moh krei Nang blox kaing heui. Kaix in, gon pa Lao sie ba gaex Bie Fux Si dom hu deei dix mouing gon nbun Ba Raog yaong soi. Gon sie Fux Si dom moh bui si ndaing ao min gah moh dix jao bou yaong soi. Je gaex jao bou in moh Sie Sang Dex.

Si miang Tian lao see gah hoig jo dix laig ndaex naing in.

52.2

Houig kaix, si miang Qing qaox krom lien Mian Ling, Sang Gai Sing, lien Jeng Bien Ting, Gaeng Dum mai lien yaong soi kin gix bouig buing Pax Jao Meng (Loux Hox ah Bao Ai Meng gah), Pax jao, Lox Jax Bu mai Li Sang Ming, Jang Qaox veng mai gon lien gix. (Gon rai Ba Raog mai Gon Rai Mian) jao mgiex gaing si miang lien ndaex Pu Ex ba gaex Gao Dex Yun houig nbung naing in, noh gieh nyiex nbang jie dix oud Na nba (Nang wax). Nbog in, Gon Mian mai Gon Ba Raog si ndaing laex ndaex dom daix lien Qing qaox dei dei heui. Viang moh nan, lien Qing qaox gah ndaing yum ndaex naing in. Si miang lien Qing qaox dix gaex ba gaex Vang Dex Qeng roung jo dix yum ndaex naing in. Gon Ba Raog giex Gon Mian boun baeh noh ndaex Na lang. Ba Raog gid dix biang gaing noh. Hag Diex braix Man Rai mguah dix biang gaing hngoux gah ndoung noh gu nyiex gu yaong. Kaix naing in, Jeng Bien Ting ndaing hlad gah ding riang yaong Soi mai Ndaex glag, dom ang lai gieh giex ra ndaeh moh "Sing jing". Ndaex yaong soi dom sum Tian lao See moh ngie liang Jang kaing; liang Jang ndaex glag dom moh Lox Jax do. Yam moh Tian lao See liang jang noh daeg sang goui nju ngie dix nga num (20) kaing. Noh hoig jo dix laig ndaex naing blaex lien Qing qaox yum ndaex yaong soi. Kaix moh noh liang jang, biang yaox dix hu laig ndaex nbang si miang Hox si miang Siam, mgae dix hlag hliao, noh gon jix yuh grax muih grax hrom gah ru dang je, om Sai So, Si Niex, Si Mgu kin gix, noh njiad jix yuh baox nyiex baox ma mai gix kom uig. Mai kaix in, bie gon noh gox hoig jo dix haoh hun, mai moh bui laoh lie gah gaing yuh ma hu dix, noh ndaing hlag hliao, kee in, si miang moh noh dom niad oud niad joung; nklog nbong ndig noh dom niad oud niad dix hlaong gah braix Yaong Soi.

Yaong oud Gon Ba Raog moh gah mgong gah lua. Moh kee ndaing nu mai ndaing si ngai ndee hu mug ma sa yeem, gix dom ndaing ka hrom ka hri dix. Om ndaex yaong soi dan, mguang gaeng ang nie, gix dom yuh ma raog blag nie. Gon Bui nie oud nie brei viang moh nan, Tian lao See mai Gon rai noh braix yaong soi moh kee hoig hlag gix gah eeb sang som rom sang nyaex dix, gix dong dix liag dix ih nbrung lo mai hu sog yuh dix ih lai mgee gah ndee si ngai ndee nda. Viang moh nan, Hag diex Man rai yaong ding sein sein, yam an ndix, gon moh braix gid gaing mgaing haeg. Bui yuh joun jam gah gon haoh, yaong gix dom liag dix ih graeng naing laoh lie, hu yuh gix lai gieh noh moh jub mox jub an, hu blag mox si num si aox, gix dom hoig jix goui si ob si nbrom yuh dix heui.

52.3

Laig ndaex num 1926 ndix, Miao E Jox moh si miang "Zheex Bien Jung Bang" ndaex Meng lam (Lang qang), noh moh bui ndaing vao hrom mai moh bui ah je dix ah dei dei noh. Nja lao bui braix Lang qang ang hlad gah noh om njie om si ngie bie si miang ndaex Ying Nang Seng hlad gah gu gaex ndaex bui. Viang moh nan, bui ang hlad gah noh gon goui ndaex Ba Raong, gix moh yaong soi mai si miang Tian lao see heui.

Mgrong hlad bui gah si miang Miao Ex Jox, biang hoig vao noh, gon moh kee moh noh si miang bloi dom Meng Hox ding ba, moh si miang gaing lien ba gaex Vux pei Fux houig gah eix Ying Nang. Soun sang gieh si miang lien blag Hag Diex si Nang ba gaex Tang Ji yaox Vux pei Fux muih hrom dix, noh dom yuh dix muih Miao E jox houig moh si miang Ndaex Lang qang. (Yam an ndix, kee ndaing boun bui mae gah lai pein ndaex Hag Diex eix Gon Vax, si miang Meng Hox dom nkrang dix houig oud gah gu gaex ndaex bui. )

Kaix houig moh Miao E jox si miang "Zheex Bien Dux Bang" ndaex Lang Qang, soun sang gieh noh bui hlad gah dix, noh jei sang yuh si miang yaong soi Tian lao see yaox nqom; Noh dam viex lien dix ra loui yieh houig ndaex yaong soi. Kaix yaog noh dix kaing Meng Lam (Fux Fang), hu hod grax, guad nyiex si miang yaong gu ndaeh gu ndee hoig rieb dix si ngaeh daix jaong noh; kan ke noh gah briex nyom rom hloung. Hlad gah noh om hlad soux gah si vai Tian Liang jang si miang yaong soi yaox mgrong in, ged jie dix yuh nin: "Mgla dix, ang eix Ba Raog sax hlad gah baox si meix dix, kom noh die moh si vai lieh, houig mai grax hmom gieh hmom, houig mai grax laex gieh laex." Kee hrom in, noh dom ang yuh om si ndaing njog ,dang braix dix kan ke si miang Miao E jox. Goug sum ngie noh oud gah gon nyiex nbang gah nei nqad jaox kaing, mai ndeh kaox mgaong brim ndaex nyiex ra loui hlang, oud kaix, dom baeh jub lien an ih lig ra loui mu, ang nbrai lao si miang Miao E jox hmoung loux did dix.

Si miang Jung bang ba gaex Miao E Jox an, noh hoig si ndaeh hu gah biang Hag Diex gu ndaeh gu ndee, ang sax yaox mab Gon Bui dix om mgrong yuh yaong soi in, ga an ndix ah noh sang baeh bui mox yum ngaix, ang lai gieh glod sax, noh hoig meed hrom mai gaig dix yuh gah mox gah nieh. si miang an dom goug Tian Dax sai (Lao see) houig nyiex nei jaox an, mai goug noh ah nin, "Tian lao see, lai dox si miang moh ex gah maix hoig rieb maix noh lieh?" "Hoig".

"Gaing ba hmaing ex maix yuh ndaex lai yuh dix maix ang hngiad?"

Tian lao see (Dax sai) ndeeih bog noh ah nin, "Yix Gon Ba Raog ang dong lai Hox lai siam, ang dong je ba grai maix ndaex lai dom gieh lai dox maix laex hrom dix ndaex krong een nbun dai gah."

Si miang Miao Jung Bang ndeeih ah nin, "Pan moh loux ah did, ex tian dox maix ih nbog yam dix kix, pan maix gon ang hoig yuh, gon nyom lien kin gix dee glieh mai maix."

Si miang Dax sai ndeeih ah nin: "Dax si miang ding kaing baox eui, pan moh gaing dox maix, ex ang hoig yuh, nbrie ah maix sang gieh gon lien glieh mai ex, bie dou gaex maix gox ax jix dix glieh maix baox, pan ex ang beix maix, ex log dou hu oud Hag Diex Man Rai, pan maix ang beix ex, maix jo dix dou ing id gah nyiex dix Meng Hox."

Miao E jox ang sax hmoung miex loux diex du bui dix yuh nin bie nju dix, noh dom nblian ngai nbaoh dix veem nqeeih ngai dix, jei sang dub Tian Dax sai, mai jei sang gieh gon lien dix mgiex bad nkoug noh om bad bui nkoug ia, viang moh nan ndum mox ndum an gon rai Yaong soi hoig oud braog lien kan gix kom mu kom miang, yaong soi ang dae njuaing (njing) gub yuh briex ngob gah gix. Si miang oud mgreem Miao E jox dom nbriex joig (Goig) noh, hmaing noh yeng hrom dix, ndeeih ing Meng lam krom guad nyiex si miang yaong gu ndaeh gu ndee, hmaing gix dang viex lien dix ru hram buing yaong soi. Gix ndeeih ing Lang Qang yuh noh om loux in si voui. Si miang braix Lang Qang gu ndaeh gu ndee hoig ndaing hlad gah gaing in, dom tung baox dix ah nin gah Miao Jung Bang, "Bo Ox, si miang ding eui, maix ang nbax dong nqom Sa Raog om yix bui Hag Diex, doug gix ah yuh naing, gix ang nbax dong mgrong mgrux ngong (Toux siang), mai yuh naing kom nbun kom si meix, kom guad kom gon nyom, ang maix hlad gah viex gix dix biang gaing hngoux gah Yix qex Dong Siaox giex Vang Bex Qeng lieh?"

Si miang gu ndaeh gu ndee ndaing hlad ,gah ih yaong soi hrom baox dix ndaex naing gu nbog, dom ang ju dix hu buing gix mai Miao Jung Bang. Kee ang si miang kin gix ju loux noh, pan oud Meng Hox, Miao E jox bad nkoug gix yum nyao nan, in moh Lang Qang braix Gon vax gon Mian, gon lien viex noh hod dix an nbeen loui boun yieh kaing ang da see je lai, noh dom ang boun hu buing yaong soi. Moh kee hoig gieh Gon Ba Raog miex si miang ding an gaig ngai bie nju dix nbog in, noh dom ah ang nbrai lai oud Lang Qang, dou dix ing ndaex Kuing Ming.

52.4

Ndaex nbeen Ming Gox gao num ra ndix (1923), Sa Ra hloung veing li viex Sa Ra Ba Raog ba gaex ai Nab (Noh moh bui Ang grag) mai Sa Ra Gon Mian ba gaex Li Da mai Nyom Sa Ra dix jub hu houig braix yaong soi. Yam an ndix, Ba Raog Mian braix an, jo dix hoig ih li vad Num Jag. Houig Sa Ra hloung Veing li yaong soi, Gon Ba Raog yaox miex je bui lang mgong meeih, si mgong haeg mai om ngai ngai miao, hoig ndaox ndeing gah mai nyom ngiah a la a lo. Gix hoig houig si hee dix gia om gia bui dou sad oud ndaex gog yuh nan. Tian Dax sai ang ju nyom yaong soi laig gah li sa ra mai hmaing gon si no lod vaig lang nklad Sa Ra hloung gah mai ah nin, "Pan eix deei biang gaing miex ba haeg nqeeih in, hngoux ma dee ndaing hmom gah." Gon yaong soi hoig nyom ngiah ah ha gah loux in. Moh kee ndog ang yaong soi lai biang gaing. Yam an ndix, kaix hoig gieh Ga La baing si miang Meng Hox hlad gah dix kom mu kom miang, gix log ndeeih ndaox gah hlad dix gah mgrong ba yuh gon ba ndaox ba o. Sa Ra hloung veing li dom ah nin gah Sa Ra mian Li Da "in moh jub je bui ang nbax dong dix hlad gah bui goui pi nya ju yi, ing eix kaing, nu gah rug yuh dei dei gix eix din." (In moh loux grai Li Da ex hmoung ndaex num 1933)

Mglang moh Tian Dax Sai si miang liang Jang ndaex yaong soi, Gon Ba Raog braix an ang goui hrom hlad gah si miang sang houig mgud gaing aing ngai gix dix gaex gox heui. Mai Gon rai yaong soi gox, nbrie mguang ma mguang gaeng ang nie, moh kee hoig dong gix dix mi gah sog dix yuh lai mgee, gix dom ang od ka hrom dix gah graeng jeeb eeb som. Niad dix oud niad dix haog huan gu si ngaix gu som.

52.5

Laig ndaex num 1933 ndix, bui Meng Ga ba gaex Sie Jeng Ming liag dix hu gouh nka (gen) gah Hag Diex braix Lang qang, In moh kee dong noh ndaing boun si miang nka Hag Diex gah ngoih pein braix in. Si miang mox boun dix houig ngom Lang qang lie dix num kaing, hoig naog yuh mae ndaex hae yam ndeeih ing gah braix oud dix. Yam an ndix, Lang Qang Sing goui Tu see gao mu ndaix (18); Tu Mux goui dix nga mu bou (24) Tu See, Tu Mux, moh guad nyiex si miang brim Hag Diex), si miang mox sang boun houig goui ndiang ih din, pan ang hoig ding riang mai raex hrom ged ang nieb moh gaing ih.

Go yuh lai ba gaex Sie Jeng Ming an ged hoig haoh mae haoh nad dix, mai hoig ndaing uig mae gah liag nka Hag Diex Lang qang gah ndaex Seng, noh dom ah sang yuh lung dom boun nka Lang qang kom ndaix mu qi. Kaix hoig boun deei noh nka Hag Diex a liah mu qi, noh ah sang gloi deei jie qi ndaix ba moh yaong soi. Hram sang gieh noh dix boun mae gaing hmeen gaing sian hoig giad si mgrian. Noh dom ah sang yuh , lung dix boun gah Tian lao See dom nie. Tian Dax Sai hoig hmoung mgrong in dom ah nin mai ngiah ah ha dix, "dom nju dax nju yiex yix ndix, Hag Diex yix na Raog baeh lig baeh moi ang sax goui gen goui nka, kom maix die moh miex geeing yix lieh, jix hmaing dix ih sin ngao yix, rom laeh rom lee yix yuh gah mox?"

Sie Jeng Ming yaox laoh lie nad viex dix ah sang ngaeh Tian Dax sai. Si miang yaong soi in meed hrom jie dix pao, beeig si nbeix dix, ndieh naog dix ah "bag bag" nan mai goug you bui ndaex yaong. Oud ngie bie dix vud kaing, nyom si no yaong soi dang mgiang vaig mgon mai nad mai ag, houig lom lao Sie Jeng Ming mai si liex noh bui sam si sib gaex kan gix. Lao Sie hlad yaong soi yuh glaeh (buan) gah dix, dom ngeem ngai nan mai ing Lang Qang. Mgrong hlad bui gah yaong soi, biang hoig moh Tian lao see si miang laoh lie soun gon nyiex gon yaong dix, mai bui haoh bui hun npad jix ih hrom hri si mae baox dix heui.

52.6

Laig ndaex Ming Gox dix nga num dix ndix (1932) Lang Qang mguah dix goui ndaix mu qi (8), yaong soi, Gaeng go, Bang Rung moh qi ndaix. Si miang braix Lang Qang, ang gix ndouh ju dix hu moh qi Jang ndaex yaong Soi, Si miang Tu Qing Jung ndaex gaeng go ba gaex Hang Huax Siang an nie ndaing hlad gah yaong soi.

Yam an, Sing jang lang qang moh si miang lien ba hoig moh Fu See Jang gah jing dix nga ra (22 njing) ndaex lien Gox Ming Gex Ming jing ndix, je gaex moh Yien jing. Kaix hoig ih noh gaing gon rai be sin Lang Qang nbeen blag num, laig ndaex Ming Gox dix nga num ra, (1933) dom hmaing Yang Tuang Jang ba gaex Yang Bo hu moh qi jang yaong soi. Go in, biang hoig hreeng oud noh ndaex lien, gon moh bui hlag nqom, ga sang houig oud noh yaong soi, viex lien hod dix dix yieh ha sib gaex, hu nbliex braix gaeng Dum Gaeng Go, mai hod dox "Moi lied gih" gu ndaeh gu ndee yuh grax muih grax hrom gah guad nyiex si miang yaong gu nyiex gu yaong. Oud kaix, noh dom daeg yuh nyiex nbang dix gah yaong soi. Pao in, noh ang lai yuh om (log) si miang ga an (voui), dong dix yuh baox aig mai Tian lao See, mai yuh grax muih grax hrom mai Gon Ba Raog. Kaix hoig boun noh nqom gix, dom ndeeih ah nin gah gix, "Deem ex liag (jeeix) baox mgrom eui, ang gon lien eix lai yaox graeng jeeb eeb som dix. Ex leix hoig ndeh hrom dix mai beix Dax Yiex miex geeing, bux gei bux kang." Gon Ba Raog mai Tian Dax Sai njiad ju loux on loux hmom viex noh. Dox mae liang riang nyiex gah noh heui.

Mgrong in moh ba yaox ex gah ngai dix ndaex num 1932 ndix. Moh kee ah si miang Gox Ming Dang moh ex bui lud, sog dix mgiex ex gu ndaeh gu ndee, ex dom dou houig moux dix tang Qang nyiex baox mgrom baox ex Fu siao loux. Kee in, Fu Siao Loux mai Gung Zhi yix dom hmaing ex hu diam hlang nyiex gon rai qi ndaix (Qi yaong soi). Yam an, ex viex hrom iag hrom diam, voui sang houig yaong soi, hmaing bui dang ndaeh lao dix hmoung nqom Tian lao see. Kaix houig ex yaong gix, liang hu gum Dax sai mai lao mgrong gaing sang yuh dix gah noh. Noh ih klax ding ndiang, si nbeix ang goui ngog, ang ih giab mai ang jeeb dum si nbeix dix. Vaig noh gluing mu hmieh nan. Mai loux Hox ah noh moh loux Hox kao loux Raog, loux ngiah ah a noh hoig glad ndaex hyaog ndaex ndong bui oud braog noh kom uig. Noh ah nin gah ex, "Ang beix Gon Hox naox hlad gah yix, eix hoig moh boud ndaex lih rom heem dix mu dom ndaex Si Ngian Rang ndix, Hag Diex yix ang lai biang gaing, gieh hrom beix nyom oud si u goui. Ba sax, lien oud yaong soi sang lih gaeng dum, ex log hnie gix tung beix hu (Yix moh bui loui gaex)."

Noh gon dox ex viex neix lig a liah ndaix gin, mai mgaox dix krong. Ex gia dix yaox mgrang mgrao si mu Tian lao see, noh moh bui hang hrom, nbrax gua, yuh gaing je dix yuh yuh lung noh, mai jix yuh grax muih grax krom gah ru dang je dang jad. Je gon je braix noh, gix moh bui laoh lie gu gaex. Kaix hu ex kaing Hag Diex yaong soi hoig goui ha sib ha num (55) moh yuh ndouih ndoui Tian lao See gah mox si ngaix, ex ndaing goui hrom jei hrom si mod gix gu gaex ndaex bui.

Seng Li siao quing ba diam gah lai Hox.

Loux Nkoig

Soun sang si ndong dou lai dix nqag, je gaex ba ding je mal je gaex ba goui min goui mu si ndong laing laing, eix ih miex ngai lai ding gah, om "Gon Vax", "Gon Hox", "Ba Raog" "Hag Diex" "Rao Ma" "Yiex Num", "Dax Rai Gam" kin gix; kaix in, loux eix Gon Vax ang mgrum om baox gu ndaeh gu ndee, loux lai in blag nie sang hod loux yaong soi, viang moh nin, loux yaong dang ndaeh dang ndee ba ang hiex ko baox eix gon tian dix sae ndaex hmai Krod loux ( ), om "ex (aex)" om "gaing (geing)" kin gix, mgrong in biang hoig goui je gah soun sang lai dong eix loux baox dix mai sang krom eix loux dix haoh hun, gon ndaing goui je gah soun bui ged son gah loux eix heui (kroh krom si mgo loux eix ndee raex ndee nblom)

Moh nbuan soun bui kin gix mal rom laeh rom lee gix ba lih mai ex, pug lai in dom yaox dix lih goui biang Hag Diex Bux gei eix Seng sam dao (Qeng sioux ming) biang hoig ndaing greg hnyab noh gah, lai bod noh gon goui ndaex o!

Kaix in moh Jeng siex fu ju six ndaex Seng eix Bao Hung Jung Bang lao; Sa Ra Ai lao Van Heeng, sing jang brim eix ndaex si mung Sui ga, Seng yuh lai raog Qiu E Feng mai Nyix Six Jeng; Li Siao quing, Gox Da qang, Rai Seng gaeng dum; kaix in dom moh Dax jang, Dax Siang Go, Gad sang, Dax Rong, Dax Rai, Dax sa, Ai sao, Han kie, Vui siao Ang, Ngaox Tam, Yiex hlee, Yiex Rong, Dax Nab, Nyi gab, Sam lao, Yeix quing, Dao Fux qaix, Fax bi loung ngim dae ba gaex Bo Ai gum, Jang kai dax, Qeng lao e, Geeing meui dao, Fu su fei, Yiex rai, bui kin gix hoig goui loux grai lai diam gah ndaex pug lai in o!

Gieh kuan si ngeih si ngax bui deem ex gah lai in nqan riang gah biang Hag Diex lig nju ling pan o!

Gieh npom si u Rao Ma Hag Diex oud mai eix gu gaex ndaex bui o!

Gieh grax muih grax hrom mai grax daoh oud si voui Gon Bui kom nbee Hag Diex o!

Seng Nyi Ga

Num 1987 kix 1.

Lai Nqag Soun Pug Lai In

1. Lai «See Ji, Si Nan Yix liex juang»

2. Lai Si mgang Han Qaox (The Han Dynasty) «Hou Han Su, Si Nan Yix Ai laox Juang»

3. Lai «Wui Su, Liaox Juang»

4. Lai «Liang Su, ling yix juang»

5. Lai «Jiu Tang Su» mai « Sing Tang Su»

6. «Tai Ping yi lang»

7. Lai «Huax Yang Gox zhi Nan Jung zhi»

8. Lai «Yuan Su Di Li zhi»

9. Lai Si mgang diam Dax Ga La D. G. E. Hall «A history of South-East Asia» ndaex num 1955)

10. Lai diam Seng yiux jung «Jung Gox Si Nan De Gu Dai ming qux» Ndaex num 1979.

11. Lai diam Dax Ga La G. E. Harvey soun si mgang Meng man «A History of Burma» ndaex num 1925

12. Lai diam P. Kunstadter «Religion in the life of Lua People of Pa Pae, Northwestern Thailand» ndaex num 1978

13. Lai diam Sing Gaeng dum «Wa qux veng sioux kai kuang» ndaex num 1960

14. Lai «Wa qux lix see Diao qax» ndaex num 1957

15. Lai diam Jung Gox Se Hui Ke sioux ying ming qux ying jiu so «Yun Nan Wa qux se hui jing ji diao qax qaix liao» ndaex num 1980 kix 3.

16. Lai diam Seng sam dao «Nqom Gab Vax» ndaex num 1983 kix 3.

17. Lai diam Seng Nyi Ga «lai Si vaoh loux si ndiex Vax» ndaex num 1985 kix 3.

18. Lai tog ndee lih lai Ming qux ndaex Yun Nan «Si Moung Vax qux zhi zi sing kai kuang», «Qang Ying Vax qux zhi zi sing kai kuang» , «Moung ling Tai qux La Gu qux Vax qux zhi zi sing kai kuang» kin gix, ndie eix ang uig diam lih din, hoig jix yaox jix yung noh ndaex pug lai «Si Ngian Rang mai Si Mgang ged» heui.