Lai Vax

Phuk Lai Gau

Glawk Jah

Pa thut tix shiao khaing: Lai Vax Phuk Lai Gau Glawk Jah pa hoik yuh Num: Cub Caw Ting Pa Yuh Phuk Lai Vax Lih daux 2001 num, mai pa deeh cox daux khix-4, 2002 num.

STB 2003

Lox Voe

Phuk lai in: mawh lai pa yuh ex sonsang chix ka lai Vax kukaux heue. Yam gau ka lai in: caw tix gau chix Miex lai mai: Kawn: lai voe heue. Daux lai Vax yam pawng: ngai: lai, kieh mawh lox koe: ra: (2) glawk heue.
(1) Miex ang : brawm: mai: Kawn: ang: brawm:.
Lox tiag,- kak, tawk, mon:, pot, awm: ankix, kawn nie heue.

(2) Miex brawm: mai: Kawn: brawm:.
Lox tiag,- klia:, griang, khrio, mhia:, mhio, kawn nie khaing: inkix, ca mawh jhi: ex pakpeung: ngie heue.
Grawng shiao ex mhai: khankix, pa nie shiao ex yam tiem tix lai, mawh mhai: in: (:) ex ah mhai: lhaong: ka heue.
Lox tiag,- kang, kang:, ke, ke:, kie, kie:, kaing, kaing:, to, to:, hu, hu:
In: mawh miex tix mu: mai: kawn: tix mu: khaing:.
Yam hoek ex ka miex brawm: -
Lox tiag,- klawng, klawng:, khrawm, khrawm:, rhawm, rhawm:, blon, blon:, kawn koe: tom: nie heue.

Ex rawg can pui pa doh yhaok riang ngai: deeh baox teem: coi thienthie: ka heue.

~~~~~~~~~~~~~~~
Khix Jhai: 2003 num

Lox Tawm: Son Cao: Gau

Lai Vax in: mawh ngai: lai pa hoik tat tix priex lox yam kum: daux kaung: Moegnu daux 1990 num heue.

Cao: gau caw tix gau nyawm gau lai khankix tawng
awm: in: plak greem: awx.

(1) Kieh tawng ka ngai: lai miex, ngai: lai kawn: sivoe.
(2) Khaix an: ex gau kix tawng ngai: lai tat lox (11) ngai:.
(3) Khaix an: gau kix tawng tix kleuk lox lhaong: lox tiiem, mai: lox awn:
(4) Mhai: khankix ang: lai shiao tix mai: ngai: lai heue.
Mhai: mawh pa shiao tix yam tiem ex lai nongnong: awx.
(5) Lox lhaong: ex ca kawn shiao mhai: in: (:)

Cao: gau caw tix gau nyawm cawng: khankix tawng awm: in: plak greem: heue.

(1) Gau tix chix "ngai: lai miex" mai "ngai: lai kawn:" sivoe awx.
(2) Gau kix tawng ngai: lai tat lox (11)

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M
(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Lox tiag,- kak, kat, kap, kah, kax, kag, kad, kab, kang, kan, kam kleuk hu: sivoe awx.

Mhai: Pa Shiao Yam Tiem Lai

Simin Mhai: Dee bleeh

(1) ( : ) = mhai: lhaong: (ah mhai: voe ka)
(2) ( - ) = mhai: kleuk.
(3) ( . ) = mhai: dud. (mhai: sidah)
(4) ( , ) = mhai: laux.
(5) ( ; ) = mhai: laux tix vud.
(6) ( " " ) = mhai: paoh mhai: nyeep.
(7) ( ? ) = mhai: chawk.
(8) ( ! ) = mhai: daoh am: mai: yaoh
(9) ( a ) = mhai: phan: ang: mawh nan:
(10) ( ^ ) = mhai: cud ngai: lai.
(11) ( x) = mhai: lud.
(12) ( ) = mhai: caw

Ngai: Lai Tat Lox

Lox tat lhaong:

K T P X

k t p x

Lox tat tiiem

G D H B

g d h b

Lox tat awn:

NG N M

ng n m

Phuk Gau Lai Vax Glawk Jah

Lawg (1)

Miex ngai: lai ting pa tiem ka cag

K KH G NG P PH B M

T TH D N C CH J NY

S SH Z Y R L V W

F H X

Kawn: ngai: lai ting pa tiem ka cag

A AU AO AI

O U AW OI

I E IE EE

EU

Miex ngai: lai iak pa tiem ka cag

k kh g ng p ph b m

t th d n c ch j ny

s sh z y r l v w

f h x

Kawn: ngai: lai iak pa tiem ka cag

a au ao ai

o u aw oi

i e ie ee

eu

Miex ngai: lai ting pa tiem ka taix

Kawn: ngai: lai ting pa tiem ka taix

Miex ngai: lai iak pa tiem ka taix

Kawn: ngai: lai iak pa tiem ka taix

Lawg (2)

Ngai: lai num: jah, pa kieh lox lang: lox dawd, lox dud, lox lhaong: lih ka ngai: lai num: lox

Simin lox lang: lox dawd lox dud lox lhaong:
(1) a ah ax a:
(2) au auh aux au:
(3) ao aoh aox ao:
(4) ai aih aix ai:
(5) o oh ox o:
(6) u uh ux u:
(7) aw awh awx aw:
(8) oi oih oix oi:
(9) i ih ix i:
(10) e eh ex e:
(11) ie ieh iex ie:
(12) ee eeh eex ee:
(13) eu euh eux eu:

Lawg (3)

K - Kax daux rawm: nyawm tix ih.

KH - Khaox sigang: simiang ting.

G - Gawng Moeknu nu tix haok.

NG - Ngai: lai Vax gau tom chix.


K KH
G NG

P - Pet pa paing taing daux rawm:.

PH - Phix ih kax tax pon yum:.

B - Bia: rex miex, giex tom kaux.

M - Moi lang: rung:, cung daux kawg

T - Tai pa raoh, kaoh dee mawx?

TH - Thai: ma: ceem, yeem dee mawx?

D - Dak pa awn: sawn: lox leng:

N - Niex tie koek, viex hoek tin:.

C - Cak kak rung: cung piang gawng.

CH - Chax bang: kum: num: tix dah.

J - Jim: tawk khaox maox vien ox.

NY - Nyiiex yaong: ku tom: ju tax.

S - Sang: ting riang kied lang: diang.

SH - Shiang: pa ngawh mawh pa mox.

Y - Yaong: piang gawng tawng pui hun:.

R - Roi ting ngai: nai: yuh nex.

L - Law pa lung cung daux dung.

V - Vaig kawg tax bax pax viex.

W - Bwanson: miex lox diex keeing:.

F - Fax ting vaig baig daux ngai:.

H - Hak pa kroh coh daux laih.

X - Ax ah lai phai: chix ex.

Lawg (4)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox A (a)

K + A = KA

k + a = ka

ka kha ga nga . . . . . . . . . . . . . . . fa . . ha

Ngai: lai tat lox - K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Ngai: lai kleuk lox - ka, kak, kat, tap, pat, hax, gah, gab bak, kag

      

Nad Lhax La

Ngai: lai pa kab mawh gumlox.

(1) La Tax Sara ax.
(2) Jah pasax, Tax nyiah ka ax.
(3) Khaox an: koe: kat lawm.
(4) Nabyam: ka miex keeing:, mawh been.
(5) Nad pex koe: miex pang:
(6) Gap khaox ngawm tau.
(7) Ngag maix piang khaox.
(8) Gah mawh ceu pa ngiiex tix ih.
(9) Pat nex in: lih ra: khik.
(10) Hax taix nawh ka ngu.

Lawg (5)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox AU (au)

K + AU = KAU

k + au = kau

kau khau gau ngau . . . . . . . . . . . . . . . fau . . hau

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Kau, taug, pauk, hau: aux,

gau, daux, ngau, hauk, sikaux

      

Bau: Yau Sikaux

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Daux rawm: in: daing: raux.
(2) Kaux maix pa tix lie?
(3) Taug mao ka yuh tix kaing.
(4) Pau mai: pui mawx?
(5) Bau: kawg mai: hoik doh.
(6) Gau lai Vax tom chix.
(7) Vaig maix kied lawm.
(8) Yau maix kied ting.
(9) Ngau aing: moi, sau: daux kaung:.
(10) Sikaux in: mhawm: hauk.

Lawg (6)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox AO(ao)

K + AO = KAO

k + ao = kao

kao khao gao ngao . . . . . . . . . . . . . . . fao . . hao

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Kao, Taoh, Paox, Haok, Gaox, Daux,

Baoh, Ngao, Naog, Maog

   

Khaox Raokhaox

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Raokhaox haok piang khaox.
(2) Kaoh pex khaing: dee mawx?
(3) Kaog pex tix yuh pa tix tan:?
(4) Kaong: tiex, viex hoek tin:.
(5) Giem: taix Ai Nap koe: kao: mu:.
(6) Haoh nyaox khaox gix.
(7) Kaoh caocao pasax, hu: daux ma:.
(8) Haoh gaox daux num in:.
(9) Nawh yaox ka paox yaong: tix.
(10) Yaogyaw Simiang jheengjheeng:

Lawg (7)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox AI (ai)

K + AI = KAI

k + ai = kai

kai khai gai ngai . . . . . . . . . . . . . . . fai . . hai

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

aik, taik, pai, gaig, paig, dai, bai, ngai:

nai: maing, ngaing:

   

Daix Sivai Tai

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Ai Rai: vai daix maix.
(2) Sivai koh ku: ih nex poh.
(3) Aik maix yuh kaing tix lie?
(4) Taik aux mau Ai Khun:.
(5) Gaig maix pa tix lie?
(6) Dai: Am: Ka: koe: dee mawx?
(7) Bai taux lih khaing: aw:.
(8) Ngaik nex in: tom: sin:.
(9) Nai: gaox ot daux cheu:
(10) Maing nie ka dee cux sium:

Lawg (8)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox O (o)

K + O = KO

k + o = ko

ko kho go ngo . . . . . . . . . . . . . . . fo . . ho

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Kok, Ot, Pang:, Hon, Ox, Goh, Doh, Bon:,

Ngot, Nong:, Mox

   

Ngot Sox

Ngai: lai kab mawh num: lox

(1) Kok Ai Nap haok tin:.
(2) Nyo coh ox, sox ih nex goh.
(3) Ox tix gawng: ang chix mawh pang:.
(4) Coh ex ih nex poh.
(5) Ot yaong: pex caong gawng ting.
(6) Goh cao: saux, yaog nawh kaoh.
(7) Ngot in: ang kaux.
(8) Hon: sum: yix daing: nyawm tix ih.
(9) Mox mau maix daux teug rhiem:.
(10) Pong vaig nawh jao nie sawm: tix.

Lawg (9)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox U (u)

K + U = KU

k + u = ku

ku khu gu ngu . . . . . . . . . . . . . . . fu . . hu

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Ku, Kut, Puk, Hung:, Ux, Gun, Dug, Bung:, Nu

      

Ngu Brung Pungpiang

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Ku: it tax jiet awn:.
(2) Tud maox an: dud.
(3) Ngud ngai: Ai Nap.
(4) Puk Ai Yawn taix tix.
(5) Hung: nie dee it pex.
(6) Ux ia: ka: kaoh ex.
(7) Gun yeung kaing yuh maix ha:!
(8) Yuh satix ka ngu.
(9) Dug ngai: nawh, ang chix yaox.
(10) Bung: ak in kied cong:.

Lawg (10)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox AW (aw)

K + AW = KAW

k + aw = kaw

kaw khaw gaw ngaw . . . . . . . . . . . . . . . faw . . haw

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Kaw, Kawk, Kawp, hawt, tawx, Gawng,

Daug, Bawk, Awng, awn:, awm:

      

Kawk Jauh saw Mawg

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Paw tawx saw pa iak ka nawh.
(2) Aw: Ai Nap, ang: chix sikah.
(3) Tawk khaox in: daux tiex tix vud.
(4) Pawk aux ih lox nawh.
(5) Gawng Moeknu koe: daux meung Vax.
(6) Yuh pa khaw: pa caw ka nawh.
(7) Bawg yam hu: sawm: khrawm: tix hoek.
(8) Hawx yuh lai, coh aw: pa ngawh..
(9) Dawg hoek yix tin: voe pex.
(10) Awm: sibex pax paox tix.

Lawg (11)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox OI (oi)

K + OI = KOI

k + oi = koi

koi khoi goi ngoi . . . . . . . . . . . . . . . foi . . hoi

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

koi, hoik, poi, going, doi, boi, ngoi, noi,

moi, koik, koig

      

Roi Boi sang: Moi

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Koi hu: maix awx.
(2) Roi haoh daux nyiiex pex.
(3) Hoik kaing yuh maix lie?
(4) Ngoi in: uik rawm: pon: pung.
(5) Poi pa yuh ex, daing: ting tete.
(6) Ngaing: maox in ceeix.
(7) Koik daux tiex, yuh pa tix?
(8) Kaig maix yuh tix ka nawh?
(9) Boi sang: in: kied lang:.
(10) Koig nawh lih plak praix.

Lawg (12)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox I ( i )

K + I = KI

k + i = ki

ki khi gi ngi . . . . . . . . . . . . . . . fi . . hi

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

ki, tik, pih, hing, gi, dig, bi, ngim, ih, im, mi

      

Bi: Bih Jim:

Ngai: lai kab mawh gumlox

(1) Ki kaing yuh maix lie?
(2) Tik maix khaox gix ax, dee mawx?
(3) Teei bih pih nyiiex.
(4) Bi: in mawh bi: yix.
(5) Dig law ia: yum: pon: mu:.
(6) Ngim toh khix, koe: dee mawx?
(7) Hing: in: daing: luah.
(8) Gi khaix ex, tix vud ha:!
(9) Mi nyiiex in: ka mau.
(10) Im: ju jao eep sawm: rawm: nyaux.

Lawg (13)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox E (e )

K + E = KE

k + e = ke

ke khe ge nge . . . . . . . . . . . . . . . fe . . he

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

ke, ten, pet, he, ex, ge, dex,

be, nge, nex, mex

      

Ten: Pang: mex Pet

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Ex ce: pex hoek kawx.
(2) Ke: sum: yix daing: song:.
(3) Ten: tok pex kied riang.
(4) Pet moh tix ot daux rawm:.
(5) Keh lig daux kawg yix kawkawx.
(6) Ex hu: daux laih kukaux.
(7) Geh moi yix daing: lang: tete.
(8) Be tax ka ax lie?
(9) Dex yum: nawh jao saux vaig tix.
(10) Mex sum: nawh kied tie:.

Lawg (14)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox IE (ie)

K + IE = KIE

k + ie = kie

kie khie gie ngie . . . . . . . . . . . . . . . fie . . hie

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

kie, tieb, pie, hieh, niex, giex, die, bie,

ngiex, nie, miex

      

Niex Kiep Miex

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Niex cie pex, chix tie koek.
(2) Kie taong: aux, pon kiang tix mu:.
(3) Tiebtie ka ang: saux vaig.
(4) Pie ex ka paox tix, ang: doh chix.
(5) Hieh rawm: kuh, daux aw:.
(6) Giex pui pie, sau: laig kawg.
(7) Bie nad viex pax nang: lie?
(8) Miex aux hu: laih.
(9) Nie gaox pex khaing: yix lie?
(10) Die mawh maix pa hoek nong: lie?

Lawg (15)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox EE (ee)

K + EE = KEE

k + ee = kee

kee khee gee ngee . . . . . . . . . . . . . . . fee . . hee

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

Een, kee, tee, peeb, heet, deex, gee, dee,

Bee, ngeet, neek, meet

      

Reeh Jheeh Pheen:

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Nawh peeh chee: hu: daux ma:.
(2) Een: bau: maix piang ngot.
(3) Reeh mawh tosat pa ot daux rawm:.
(4) Kee lig sipeem nyiiex yix laux.
(5) Peeb sim: tai ku:, nyu: krax yam raux.
(6) Ngheet maix yaox tai in:.
(7) Bee in: ang: nyawm tix diag.
(8) Gee laih ex meung Vax.
(9) Neek aux ka nyaux tix rawm:.
(10) Meet ngu daux ngai: aux.

Lawg (16)

Pa kab ngai: lai num: jah mai: ngai: lai num: lox EU (eu)

K + EU = KEU

k + eu = keu

keu kheu geu ngeu . . . . . . . . . . . . . . . feu . . heu

Ngai: lai tat lox,

K, T, P, H, X, G, D, B, NG, N, M

(k, t, p, h, x, g, d, b, ng, n, m)

Kleuk lox,

keu, teu, peung, geu, deuk, beuh,

ngeu, neung, meuk

      

Reu Teug Lawli

Ngai: lai pa kab mawh gumlox

(1) Deuh reu dex nyiiex pex.
(2) Nawh yaox tix geu, kheu cheu: nawh pa caox.
(3) Keu: paung: ka ngu.
(4) Teug aux hoik laux.
(5) Peung pex nyiiex mawx lie?
(6) Beuh kaing yuh yix daux num in:.
(7) Deux kaw an: tete.
(8) Deuk gaox sawm: pex miex ding lie?
(9) Neung tokaux maix mai: ding: awx.
(10) Geu nawh saux ang: mawh lie?

Lox Tawm: Sonsang Gau Lai Vax


Ju tax ex ju yiex ex dix,
Chix pih kix ang kix chix pai:,
Simie prim: kix deh sang pruat,
Son ang pruat ex mhai: tix tawng.

Ju miex ex ju keeing: ex dix,
Chix krai kix ang kix chix pawd,
Been lao kuad kix deh sang grai:,
Son ang grai: caw tix chix lai.

Sonsang ang lox kuad kix grai:,
Mhai: tix priex daux phuk lai Vax,
Sonsang chix ex ngai: lai Vax,
Gau lai Vax kukaux awawx.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
31 - 5 - 2003.

KRAX CHIX KUCEU

G 4/4 - 4
é ê þ ë ö çø ì ë ö é é þ è ö ë ê é ö
1. Ang chix lai ang chix sawn:, Phan chix sawn: tom: chix yuh.
2. Been lao kuad dex sang grai:, Son ang grai: caw tix mhai:.

÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷

é ê þ ë ö çø ì ë ö ë ë þ ë ë ì í çø ö ú ÿ
1. Son sang chix gau ka lai, Krax chix ku ceu lheu: khaing mau. ÿ
2. Son sang mhai: gau chix lai, Gau lai Vax ku kaux daux pui. ÿ
÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷÷
Num: cub caw ting pa yuh phuk lai Vax lih son krax lhak krax haing: haktiex Meung Vax. 1991.

4 - 6 - 2003.